Xây dựng hương ước, quy ước nhằm phát huy vai trò tự quản của cộng đồng dân cư đồng thời bảo vệ, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán tốt đẹp… Vậy hương ước là gì?
Hương ước là gì? Ví dụ về hương ước
Hương ước là gì? Ví dụ về hương ước
Căn cứ vào quy định tại Điều 2 Nghị định 61/2023/NĐ-CP giải thích hương ước như sau:
“Hương ước, quy ước là văn bản quy định về các quy phạm xã hội bao gồm các quy tắc xử sự do cộng đồng dân cư bàn và quyết định; không trái pháp luật và đạo đức xã hội; nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội mang tính tự quản của cộng đồng dân cư và được Ủy ban nhân dân cấp xã công nhận.”
Ví dụ: bản Trường Sơn thuộc xã vùng biên Nậm Cắn, nơi có 305 hộ thuộc 8 dòng họ lớn của đồng bào Mông sinh sống trong hương ước của bản ghi rõ “không thách cưới, không ở rể… không mở loa đài, băng đĩa nhạc sau 22h và trước 6h sáng”.
Có thể hiểu, hương ước là văn bản ghi lại những quy định của một cộng đồng dân cư nhất định nhằm điều chỉnh quy tắc xử sự chung, không trái pháp luật và đạo đức xã hội. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp hương ước vẫn có phần lạc hậu dẫn đến việc tảo hôn, kết hôn cận huyết,... đang cần được chỉnh sửa, thay đổi cho hợp thời đại.
Hương ước của làng là gì?
Hiện nay, trong một số thôn làng vẫn giữ được nét truyền thống như hương ước của làng là công cụ điều chỉnh các mối quan hệ giữa dân làng với nhau.
Các điều khoản hương ước có thể quy định về hình thức tổ chức các nghi lễ như lễ cưới, lễ tang hay đơn giản những điều cấm không được phép làm.
Hương ước làng có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các mối quan hệ xã hội trong cộng đồng dân cư làng, xã và cũng giúp dân làng gắn kết và giúp đỡ lẫn nhau.
Hình thức, vai trò của hương ước
Hình thức của hương ước thế nào?
Để có một hương ước ra đời, cần phải đảm bảo được tính hình thức theo quy định tại Điều 6 Nghị định 61/2023/NĐ-CP:
Được thể hiện dưới hình thức văn bản, có chữ ký xác nhận của Trưởng thôn (Tổ trưởng tổ dân phố), Trưởng ban công tác Mặt trận ở cộng đồng dân cư và 02 (hai) đại diện của các hộ gia đình trong cộng đồng dân cư;
Khuyến khích đại diện là già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng dân cư. Hương ước, quy ước sau khi được công nhận có đóng dấu giáp lai của Ủy ban nhân dân cấp xã.
Có thể được chia thành lời nói đầu, chương, mục, điều, khoản, điểm hoặc kết cấu khác phù hợp với nội dung; được trình bày ngắn gọn, rõ ràng, cụ thể, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện.
Ngôn ngữ là tiếng Việt.
Trường hợp cộng đồng dân cư có nhiều dân tộc của Việt Nam cùng sinh sống và sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau thì việc dịch hương ước, quy ước từ tiếng Việt sang tiếng của một, một số hoặc tất cả các dân tộc đó do cộng đồng dân cư quyết định khi soạn thảo, lấy ý kiến, thông qua.
Vai trò của hương ước là gì?
Hương ước có vai trò rất quan trọng, có thể kể đến là:
Là công cụ điều chỉnh quy tắc xử sự của một cộng đồng dân sư trong thôn xóm, làng xã,... Giúp phát triển cộng đồng một cách văn minh, tiến bộ,...
Hương ước được sử dụng nhiều ở các nơi tập trung các dân tộc thiểu số có nền văn hóa, phong tục phong phú. Vì thế, hương ước góp phần giữ gìn truyền thống và văn hóa tốt đẹp ở nơi đây và đồng thời giúp thu hút du lịch do có nhiều điểm độc đáo, thú vị;
Hương ước ra đời, thay đổi và phát triển theo từng giai đoạn phát triển của thời đại, vì thế các quy định của hương ước cũng có phần được cải cách hơn giúp thay đổi, loại bỏ những phong tục, quan niệm lạc hậu như tảo hôn, kết hôn cận huyết, có nhiều vợ/ nhiều chồng,...
Xây dựng nên một nếp sống lành mạnh, văn minh, đoàn kết và giúp đỡ nhau;
Hương ước được xây dựng nhằm tránh đi những hành vi vi phạm pháp luật, trái với đạo đức xã hội.
Mẫu hương ước của thôn
Mẫu hương ước của thôn
Mẫu hương nước của thôn cần phải đảm bảo các nội dung sau đây:
Lời nói đầu;
Quy định chung;
Các quy định về xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa;
Quản lý đời sống và xây dựng phát triển kinh tế;
Giữ gìn an ninh chính trị - trật tự an toàn thôn xóm;
Tổ chức thực hiện;
Chữ ký đồng thuận và cam kết thực hiện của các bên có thẩm quyền
Mỗi thôn, xóm sẽ có những hương ước khác nhau nhằm phù hợp với cộng đồng dân cư mình đang sinh sống. Tuy nhiên, hương ước phải đáp ứng được mặc hình thức, phù hợp với văn hóa, đời sống, đạo đức và không được trái pháp luật. Bạn có thể tải mẫu hương ước của thôn.
Nếu cần giải đáp về các quy định của pháp luật, hãy gọi ngay các chuyên viên pháp lý theo số 
1900.6199 để được hỗ trợ
Tác giả: Minh Nguyệt 
