Trường hợp người mẹ không đủ điều kiện nuôi con sau ly hôn từ 01/7/2024

Trong đời sống hôn nhân, việc ly hôn không chỉ là sự chia tay giữa hai người lớn mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến con cái. Bài viết này sẽ phân tích cụ thể các trường hợp người mẹ không đủ điều kiện nuôi con sau ly hôn từ 01/7/2024.

Trường hợp người mẹ có quyền nuôi con sau ly hôn 

Trường hợp người mẹ có quyền nuôi con sau ly hôn

Theo quy định tại Điều 81 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014, quyền nuôi con sau ly hôn được xác định dựa trên nhiều yếu tố, trong đó lợi ích của con là yếu tố quan trọng nhất. Người mẹ có thể được ưu tiên quyền nuôi con trong các trường hợp sau đây:

Trường hợp 1: Con dưới 36 tháng tuổi

Theo quy định tại khoản 3, Điều 81 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, người mẹ sẽ được ưu tiên nuôi con dưới 36 tháng tuổi nếu không có thỏa thuận khác giữa hai vợ chồng. Đây là điều luật được đưa ra nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, do người mẹ thường có khả năng chăm sóc con cái tốt hơn trong giai đoạn đầu đời.

Trường hợp 2: Hai bên thỏa thuận người mẹ nuôi con

Nếu cả hai vợ chồng đều đồng ý và thỏa thuận người mẹ sẽ nuôi con sau ly hôn, tòa án sẽ công nhận và bảo vệ sự thỏa thuận này, miễn là không ảnh hưởng đến quyền lợi của con.

Trường hợp 3: Người mẹ chứng minh được điều kiện tốt hơn

Trường hợp người mẹ và cha không đạt được thoả thuận nuôi con. Người mẹ có thể chứng minh mình có điều kiện tốt hơn để nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con cái. Theo đó, Tòa án quyết định giao con cho người mẹ nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP giải thích “quyền lợi về mọi mặt của con” và việc lấy ý kiến của con chưa thành niên từ đủ 07 tuổi trở lên tại khoản 2, khoản 3 Điều 6 như sau:

- Xem xét “Quyền lợi về mọi mặt của con” là việc đánh giá khách quan, toàn diện các tiêu chí sau đây:

• Điều kiện, khả năng của cha, mẹ trong việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, bao gồm cả khả năng bảo vệ con khỏi bị xâm hại, bóc lột;

• Quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi, được duy trì mối quan hệ với người cha, mẹ không trực tiếp nuôi;

• Sự gắn bó, thân thiết của con với cha, mẹ;

• Sự quan tâm của cha, mẹ đối với con;

• Bảo đảm sự ổn định, hạn chế sự xáo trộn môi trường sống, giáo dục của con;

• Nguyện vọng của con được ở cùng với anh, chị, em (nếu có) để bảo đảm ổn định tâm lý và tình cảm của con;

• Nguyện vọng của con được sống chung với cha hoặc mẹ.

- Việc lấy ý kiến của con chưa thành niên từ đủ 07 tuổi trở lên phải bảo đảm các yêu cầu sau đây:

• Bảo đảm thân thiện, phù hợp với tâm lý, độ tuổi, mức độ trưởng thành để con có thể bày tỏ đúng và đầy đủ ý kiến của mình;

• Không lấy ý kiến trước mặt cha, mẹ để tránh gây áp lực tâm lý cho con;

• Không ép buộc, không gây áp lực, căng thẳng cho con.

Trường hợp người mẹ không đủ điều kiện nuôi con sau ly hôn

Trường hợp người mẹ không đủ điều kiện nuôi con sau ly hôn

Dù có những ưu tiên nhất định, nhưng không phải trường hợp nào người mẹ cũng được quyền nuôi con. Các trường hợp người mẹ không đủ điều kiện nuôi con sau ly hôn từ ngày 01/7/2024 được hướng dẫn tại khoản 3 Điều 6 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP bao gồm:

Trường hợp 1: Người mẹ có bệnh hiểm nghèo hoặc các bệnh nặng khác mà không thể tự chăm sóc bản thân hoặc không thể trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

Ví dụ: Trường hợp người mẹ bị đột quỵ và liệt nửa người, không còn khả năng đi lại thì Tòa án không giao con dưới 36 tháng tuổi cho người mẹ trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Trường hợp 2: Người mẹ có thu nhập mỗi tháng thấp hơn một nửa tháng lương tối thiểu vùng tại nơi người mẹ đang cư trú và không có tài sản nào khác để trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

Thứ ba, người mẹ không có điều kiện về thời gian tối thiểu để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Tuy nhiên cần lưu ý trong trường hợp người mẹ không đáp ứng điều kiện trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con như trên, mà điều kiện của người cha cũng không tốt hơn điều kiện của người mẹ thì Tòa án vẫn phải ưu tiên giao con cho mẹ nuôi.

Quyền và nghĩa vụ của cha/mẹ không nuôi con sau ly hôn là gì?

Theo quy định tại Điều 83 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, dù không trực tiếp nuôi con, cha hoặc mẹ vẫn có những quyền và nghĩa vụ nhất định đối với con cái. Cụ thể:

- Quyền thăm nom, chăm sóc con: Cha/mẹ không trực tiếp nuôi con vẫn có quyền thăm nom, chăm sóc con cái mà không ai được cản trở. Việc thăm nom phải được thực hiện theo thỏa thuận giữa hai bên hoặc theo quyết định của tòa án.

- Nghĩa vụ cấp dưỡng: Cha/mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con đến khi con trưởng thành hoặc đến khi con có khả năng tự lập. Mức cấp dưỡng do hai bên thỏa thuận hoặc tòa án quyết định dựa trên thu nhập, khả năng tài chính của người cấp dưỡng và nhu cầu của con.

Có thể thay đổi người nuôi con sau ly hôn không?

Trong quá trình nuôi con sau ly hôn, có thể phát sinh những tình huống mới khiến việc nuôi con cần được điều chỉnh. Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cho phép thay đổi người nuôi con sau ly hôn trong các trường hợp sau:

Thứ nhất, thay đổi điều kiện của người nuôi con: Nếu người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho con, chẳng hạn như mất khả năng tài chính, sức khỏe, hoặc môi trường sống thay đổi không phù hợp, tòa án có thể xem xét chuyển quyền nuôi con cho người cha/mẹ còn lại.

Thứ hai, theo thỏa thuận của hai bên: Nếu cả hai bên đều đồng ý thay đổi người nuôi con và thỏa thuận này không ảnh hưởng đến lợi ích của con, tòa án sẽ công nhận và quyết định dựa trên thỏa thuận của hai bên.
Thứ ba, nguyện vọng của con: Nếu con đã đủ lớn và có khả năng tự nhận thức, tòa án sẽ xem xét nguyện vọng của con khi quyết định thay đổi người nuôi dưỡng. 

Thứ tư, các trường hợp khác: Tòa án có thể xem xét các trường hợp đặc biệt khác dựa trên tình hình thực tế và vì lợi ích của con cái.

Tóm lại, việc xác định người nuôi con sau ly hôn là một quá trình phức tạp và nhạy cảm, cần được xem xét kỹ lưỡng dựa trên lợi ích của con cái. Từ ngày 01/7/2024, các quy định mới trong Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP sẽ giúp đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của cha mẹ cũng như con cái được thực hiện một cách công bằng và hợp lý. Người mẹ hay người cha đều cần hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho con cái sau khi gia đình tan vỡ.

Bài viết vẫn chưa giải quyết hết thắc mắc của bạn? Đừng ngần ngại, hãy gọi ngay cho chúng tôi theo số  1900.6199 để hỗ trợ, giải đáp