Ưu nhược điểm của phương án rút BHXH 1 lần thực hiện từ 2025 [Dự kiến]

Tại Tờ trình 527/TTr-CP của Chính phủ về Dự án Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi) có nêu ưu nhược điểm của phương án rút BHXH 1 lần thực hiện từ năm 2025 theo dự kiến.

Đối với phương án 1

Quy định việc hưởng BHXH một lần đối với hai nhóm người lao động

- Nhóm 1: Người lao động đã tham gia BHXH trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc và chưa đủ 20 năm đóng BHXH nếu có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần.

Quy định này kế thừa Nghị quyết 93/2015/QH13 cho phép người lao động được lựa chọn giữa bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng hưu hoặc nhận BHXH một lần nếu có nhu cầu.

Tuy nhiên, sự khác biệt lần này là nếu người lao động lựa chọn bảo lưu, không nhận BHXH một lần sẽ được hưởng các quyền lợi bổ sung. Nếu người lao động lựa chọn nhận BHXH một lần thì sẽ mất cơ hội nhận các quyền lợi bổ sung.

- Nhóm 2: Người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi (dự kiến 01/7/2025) không được nhận BHXH một lần.

Và chỉ giải quyết hưởng BHXH một lần trong các trường hợp:

- Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu;

- Ra nước ngoài để định cư

- Bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định tại Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội 2014).

Sẽ chốt một trong hai phương án rút BHXH 1 lần khi thông qua Luật BHXH (sửa đổi).

Tại Tờ trình 527/TTr-CP, Chính phủ cũng đưa ra ưu, nhược điểm của từng phương án rút BHXH 1 lần.

- Ưu điểm: từng bước khắc phục được tình trạng hưởng BHXH một lần của thời gian qua theo tinh thần của Nghị quyết 28-NQ/TW năm 2018.

Căn cứ dữ liệu thống kê đối với phương án này thời gian qua thì trong những năm đầu số người hưởng BHXH một lần có thể không giảm nhiều nhưng càng những năm sau giảm càng nhiều.

Từ năm thứ 5 trở đi sẽ giảm nhanh, có thể giảm quá ½ số người hưởng BHXH một lần so với giai đoạn vừa qua, giúp người lao động được thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi đến tuổi nghỉ hưu, góp phần ổn định cuộc sống khi về già.

Trong ngắn hạn, so với phương án 2, phương án này không giúp duy trì, gia tăng đối tượng tham gia BHXH bằng tuy nhiên trong dài hạn, phương án này tối ưu hơn.

Thực tế, do quy định này không ảnh hưởng tới những người lao động đang tham gia BHXH nên nhận được sự đồng thuận của người lao động nhiều hơn.

- Nhược điểm: Do chỉ áp dụng đối với người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật này có hiệu lực (dự kiến từ 01/7/2025) nên hơn 17,5 triệu người lao động đang tham gia BHXH vẫn có quyền lựa chọn hưởng BHXH một lần. Do đó, số người hưởng BHXH một lần sẽ không giảm nhiều, nhất là trong những năm đầu thực hiện theo Luật mới; đồng thời tạo sự so sánh giữa người lao động tham gia trước và sau khi Luật này có hiệu lực.

Đối với phương án 2

Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

- Ưu điểm: Theo Chính phủ, phương án này đảm bảo đúng tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW; hài hòa quyền lợi trước mắt của người lao động và chính sách an sinh xã hội lâu dài.

Phương án này vừa đáp ứng được nhu cầu nhận bảo hiểm xã hội một lần của người lao động trong thời điểm hiện tại, đồng thời đáp ưng được yêu cầu bảo đảm sự ổn định của hệ thống, quyền lợi của người lao động trong thời gian dài hạn.

- Nhược điểm:  chưa giải quyết triệt để việc rút BHXH một lần theo tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế. Người lao động đã giải quyết một phần thời gian đóng, chỉ còn bảo lưu lại được một phần nên sẽ ảnh hưởng tới việc thụ hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội (thời gian đóng ngắn) khi tiếp tục tham gia.

Ngoài ra, theo phương án này, tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần khi còn trẻ (chưa đến tuổi nghỉ hưu) sẽ tiếp tục diễn ra trong tương lai.

Đây là 2 phương án rút BHXH 1 lần Chính phủ trình Quốc hội, Quốc hội sẽ chốt một trong 2 phương án trên khi thông qua Luật BHXH (sửa đổi), dự kiến có hiệu lực từ 01/7/2025.

Trên đây là thông tin về Ưu nhược điểm của phương án rút BHXH 1 lần thực hiện từ 2025; nếu còn thắc mắc, bạn đọc vui lòng liên hệ  19006192 để được hỗ trợ, giải đáp sớm nhất.