Thông báo 372/TB-VPCP kết luận của Thủ tướng về công tác khắc phục hậu quả mưa lũ và tìm kiếm cứu nạn

THÔNG BÁO

Kết luận của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại buổi làm việc với các tỉnh miền Trung về công tác khắc phục hậu quả mưa lũ và tìm kiếm cứu nạn

^____________

Ngày 24 tháng 10 năm 2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đi kiểm tra công tác khắc phục hậu quả mưa lũ, thăm hỏi, động viên, tặng quà cho các hộ dân bị ảnh hưởng nặng nề do mưa lũ tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình và chủ trì buổi làm việc với một số tỉnh miền Trung về công tác khắc phục hậu quả mưa lũ và tìm kiếm cứu nạn. Tham dự buổi làm việc có Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, các Bộ trưởng: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài chính, Công Thương, Lao động - Thương binh và Xã hội, Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế; đại diện lãnh đạo các Bộ, cơ quan: Quốc phòng, Công an, Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư, Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống thiên tai, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam và Tư lệnh Quân khu IV. Về phía đại diện lãnh đạo các địa phương có Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình, Phó Bí thư, Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, cùng lãnh đạo các Sở, ngành liên quan của các tỉnh: Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và Hà Tĩnh.

Sau khi nghe các báo cáo của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống thiên tai và Tư lệnh quân khu IV về tình hình, công tác khắc phục hậu quả mưa lũ và tìm kiếm cứu nạn và các ý kiến phát biểu của các địa phương, các cơ quan tại buổi làm việc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã kết luận, chỉ đạo như sau:

1. Đánh giá chung về công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả mưa lũ và tìm kiếm cứu nạn:

Vừa qua, đợt bão, lũ lịch sử đã xảy ra tại một số tỉnh miền Trung: mưa lũ lớn kéo dài nhiều ngày, nhiều nơi lũ vượt mức lũ lịch sử, ngập sâu trên diện rộng, sạt lở đất, lũ quét. Cơ quan dự báo đã dự báo sớm, cảnh báo kịp thời. Công tác ứng phó được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là các lực lượng vũ trang ở địa phương chỉ đạo, triển khai quyết liệt, chủ động, bình tĩnh, kịp thời, hiệu quả, góp phần hạn chế được nhiều thiệt hại cả về người và tài sản của nhân dân và nhà nước. Đã huy động nhiều lực lượng, phương tiện, trang thiết bị trong ứng phó, khắc phục hậu quả mưa lũ và cứu hộ cứu nạn.

Tuy nhiên, mưa lũ lớn lịch sử trên diện rộng, bão chồng bão, lũ chồng lũ, vượt quá năng lực ứng phó của thiết chế hạ tầng, của hệ thống phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn nên tính mạng, tài sản, nhà cửa của người dân, công trình hạ tầng của nhà nước vẫn bị thiệt hại, tổn thất hết sức nặng nề, sản xuất bị đình trệ, ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân, hệ thống thiết chế hạ tầng phá hủy cần nhiều thời gian và nguồn lực để khôi phục.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ chia sẻ những khó khăn, mất mát, hy sinh rất lớn của đồng bào và chiến sỹ ở miền Trung, đặc biệt là những gia đình bị mất người và tài sản, gia đình các cán bộ, chiến sỹ đã hy sinh trong đợt mưa lũ vừa qua: biểu dương tinh thần trách nhiệm của Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, các cấp, các ngành, các địa phương, đặc biệt là vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam, trực tiếp là Quân khu IV và Bộ Chỉ huy quân sự các địa phương đã nêu cao tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, cùng với các lực lượng chức năng và người dân kịp thời chỉ đạo, triển khai ứng phó, khắc phục hậu quả mưa lũ và cứu hộ cứu nạn theo phương châm "4 tại chỗ": biểu dương Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ các cấp, các cơ quan, đoàn thể ở trung ương và địa phương, các tổ chức, cá nhân, các nhà hảo tâm với những tấm lòng nhân ái đã quan tâm, kịp thời chia sẻ những khó khăn, mất mát, cùng chung tay hỗ trợ cả về vật chất và tinh thần đối với đồng bào miền Trung bị thiệt hại do lũ lụt.

2. Những khó khăn, thách thức đặt ra đối với công tác phòng, chống thiên tai và cứu hộ cứu nạn qua đợt mưa lũ lịch sử vừa qua

- Biến đổi khí hậu tác động đến nước ta nhanh và mạnh hơn so với dự báo trước đây, đặc biệt tác động tới thời tiết, thiên tai (bão mạnh, mưa với cường suất lớn kéo dài, liên tiếp xảy ra lũ vượt mức lịch sử ở nhiều nơi,...). Thiên tai ngày càng bất thường, có thể xảy ra ở mọi nơi, mọi lúc nên cần cảnh giác, chủ động phòng ngừa để hạn chế rủi ro, giảm thiệt hại.

- Thiết chế hạ tầng nói chung và công trình phòng, chống thiên tai còn chưa đáp ứng được yêu cầu ứng phó với thiên tai trong điều kiện tác động của biến đổi khí hậu: khả năng điều tiết, kiểm soát lũ và tiêu thoát lũ kém; hệ thống kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, hệ thống giao thông, nhất là các cầu, ngầm tràn trên các tuyến giao thông liên huyện, liên tỉnh ở vùng núi dễ xảy ra sạt lở, ngập sâu, chia cắt; hệ thống viễn thông, điện bị sự cố khi mưa lũ.

- Năng lực phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn còn hạn chế, thiếu hệ thống quan trắc, giám sát thiên tai, công tác dự báo, cảnh báo thiên tai đã có nhiều tiến bộ nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao; thiếu trang thiết bị phục vụ hỗ trợ ra quyết định chỉ đạo ứng phó thiên tai; trang thiết bị cứu hộ, cứu nạn vừa thiếu, vừa chưa phù hợp để kịp thời xử lý ứng cứu mọi tình huống.

- Công tác tổ chức vận động, quyên góp, cứu trợ cho người dân bị ảnh hưởng do thiên tai còn có những bất cập.

3. Một số nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới

a) Nhiệm vụ cấp bách trước mắt:

- Nhiệm vụ cấp bách nhất hiện nay là phải tập trung chăm lo, bảo đảm cuộc sống cho người dân sau mưa lũ, không để người dân thiếu đói, không để người dân không có chỗ ở. Đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trước hết là của cấp ủy, chính quyền và đoàn thể các cấp ở địa phương. Bằng mọi biện pháp phải tiếp cận hỗ trợ lương thực, thực phẩm và các nhu yếu phẩm cho người dân. Cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là cấp cơ sở rà soát, nắm rõ từng hộ dân, người dân cần được cứu trợ khẩn cấp, chịu trách nhiệm tổ chức, hướng dẫn, điều phối việc cứu trợ để bảo đảm tiền, hàng cứu trợ trực tiếp đến tận tay người dân.

- Tiếp tục tìm kiếm những người còn mất tích, trong đó có các công nhân của công trường thủy điện Rào Trăng 3. Làm tốt công tác thăm hỏi, động viên, hỗ trợ các gia đình bị thiệt hại, đặc biệt là các gia đình bị mất người, mất nhà.

- Khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ, nhanh chóng ổn định cuộc sống, bảo đảm sinh kế cho người dân sau mưa lũ: Cấp ủy, chính quyền các địa phương vận động hệ thống chính trị ở cơ sở và người dân phát huy tinh thần tự lực, tự cường; huy động các lực lượng, nhất là lực lượng quân đội, công an, đoàn viên thanh niên,... hỗ trợ người dân dọn dẹp, sửa chữa nhà ở, xử lý vệ sinh môi trường ngay sau lũ nhằm sớm đưa học sinh trở lại trường học, không để bùng phát dịch bệnh. Khôi phục cơ sở hạ tầng, nhất là các công trình giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục bị hư hỏng; chuẩn bị sẵn giống cây trồng, vật nuôi, phục hồi sản xuất sau lũ để sớm ổn định lại sản xuất và đời sống cho người dân.

b) Nhiệm vụ thời gian tới:

- Tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, thiên tai, chủ động chỉ đạo, triển khai các biện pháp ứng phó kịp thời theo phương châm 4 tại chỗ.

- Rà soát, hoàn thiện Chiến lược quốc gia, quốc gia về phòng, chống thiên tai. Tập trung nâng cao nhận thức của chính quyền, doanh nghiệp, người dân và các tổ chức xã hội, trong đó nhận thức của cộng đồng và người dân là quan trọng.

- Tăng cường năng lực dự báo thiên tai và ứng phó với thiên tai, nhất là ứng dụng khoa học, công nghệ, hợp tác, tiếp thu kinh nghiệm của các nước tiên tiến để nâng cao chất lượng dự báo và cảnh báo thiên tai.

- Lồng ghép kế hoạch ứng phó thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu vào quy hoạch, kế hoạch phát triển của ngành, các địa phương, có lộ trình và phương thức cụ thể, phù hợp thực hiện cắt giảm phát thải khí nhà kính mà Việt Nam đã ký kết, tham gia, trong đó các thành phố lớn cần đi đầu trong giảm phát thải; Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất cơ chế, lộ trình đánh thuế phát thải khí nhà kính để khuyến khích cắt giảm khí nhà kính, góp phần giảm tác động do biến đổi khí hậu.

- Quản lý chặt chẽ phát triển thủy điện theo quy hoạch để bảo đảm an toàn, hạn chế tác động xấu đến môi trường. Đẩy mạnh trồng rừng, nhất là rừng phòng hộ đầu nguồn những loại cây phù hợp để giữ đất, giữ nước.

c) Phân giao nhiệm vụ cụ thể một số Bộ, ngành

- Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ đạo các đơn vị liên quan triển khai lực lượng, phương tiện (kể cả máy bay trực thăng) để hỗ trợ vận chuyển lương thực, thực phẩm, hàng cứu trợ kịp thời cho người dân, nhất là tại các khu vực còn bị chia cắt do ngập lụt, sạt lở; hỗ trợ địa phương và nhân dân khắc phục nhanh hậu quả mưa lũ.

- Bộ Giao thông vận tải phối hợp với các địa phương chỉ đạo, triển khai khắc phục nhanh nhất các tuyến giao thông trọng yếu phục vụ công tác vận chuyển hàng cứu trợ và tìm kiếm cứu nạn, đồng thời bảo đảm an toàn giao thông cho người dân.

- Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo vệ sinh trường lớp, khắc phục công trình bị hư hỏng; vận động toàn ngành, toàn quốc hỗ trợ trang thiết bị giảng dạy, sách vở và đồ dùng học tập cho các trường học, cơ sở giáo dục bị thiệt hại nặng nề do mưa lũ tạo điều kiện cho học sinh trở lại học bình thường sớm nhất.

- Bộ Y tế chỉ đạo bảo đảm công tác khám, chữa bệnh cho người dân vùng ngập lũ, hướng dẫn xử lý nguồn nước sinh hoạt, xử lý môi trường, không được để phát sinh bệnh dịch sau lũ.

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo chuẩn bị giống cây trồng, vật nuôi để phục hồi sản xuất; chủ động hướng dẫn khôi phục sản xuất sau mưa lũ nhằm bảo đảm tăng trưởng chung của ngành nông nghiệp trong những tháng cuối năm 2020; rà soát, kiểm tra hồ đập thủy lợi, kịp thời sửa chữa khắc phục sự cố hồ đập để chủ động ứng phó và bảo đảm an toàn trong những  đợt mưa lũ tới.

- Bộ Công Thương chỉ đạo khôi phục nhanh hệ thống điện, sản xuất công nghiệp; có phương án cung ứng đủ hàng hóa, tăng cường kiểm soát thị trường, không để tình trạng khan hiếm hàng dẫn tới tăng giá bất hợp lý, tiêu thụ hàng giả, kém chất lượng; rà soát, kiểm tra, kịp thời triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn hồ đập thủy điện.

- Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với các địa phương rà soát những hộ dân bị ảnh hưởng mưa lũ, kịp thời đề xuất hỗ trợ lương thực cho các hộ có nguy cơ thiếu đói, bảo đảm ổn định đời sống cho người dân.

- Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện, trình Chính phủ xem xét sửa Nghị định số 64/2008/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tế, tạo điều kiện cho việc tiếp nhận, phân phối tiền, hàng cứu trợ được kịp thời, nhanh chóng đến được với người dân cần cứu trợ, đồng thời bảo đảm quản lý chặt chẽ, minh bạch tiền, hàng cứu trợ.

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính ưu tiên cân đối, bố trí nguồn vốn từ nguồn dự phòng ngân sách hàng năm và trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và nguồn vốn vay ODA để tập trung khắc phục hậu quả thiên tai, đầu tư nâng cao năng lực ứng phó thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, trong đó tăng cường đầu tư trang thiết bị, nâng cao năng lực cho các lực lượng làm công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn từ trung ương đến địa phương; đào tạo, tập huấn nâng cao nhận thức cộng đồng trong phòng chống thiên tai.

4. Về kiến nghị của các địa phương

a) Về đề nghị tiếp tục hỗ trợ gạo: Đồng ý tiếp tục hỗ trợ gạo để cứu đói cho người dân vùng bị lũ lụt. Giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định theo quy định.

b) Về đề nghị hỗ trợ kinh phí sửa chữa nhà cửa, khắc phục khẩn cấp các công trình hạ tầng bị hư hại: Trước mắt các địa phương sử dụng nguồn kinh phí đã được hỗ trợ, cùng với các nguồn lực khác của địa phương khẩn trương hỗ trợ người dân theo đúng quy định và khắc phục những công trình cấp bách nhất. Khẩn trương rà soát, đánh giá cụ thể thiệt hại, gửi Ban Chỉ đạo trung ương về phòng, chống thiên tai tổng hợp, phối hợp với cơ quan liên quan đề xuất, báo cáo sớm Thủ tướng Chính phủ theo quy định, kịp thời bổ sung cho các địa phương và các ngành.

c) Đối với các kiến nghị hỗ trợ khẩn cấp khác: Giao các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Công Thương, Quốc phòng khẩn trương xử lý đề xuất, kiến nghị của các địa phương theo chức năng quản lý nhà nước được giao; báo cáo đề xuất Thủ tướng Chính phủ xử lý những vấn đề vượt thẩm quyền.

d) Về đề nghị tiếp tục hỗ trợ xây dựng nhà tránh lũ: Giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và cơ quan liên quan rà soát, đánh giá những mô hình nhà phòng, tránh lũ tại khu vực miền Trung, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Văn phòng Chính phủ thông báo để các cơ quan liên quan biết, thực hiện./.