TCVN 12171:2017 ISO 16089:2015 Máy công cụ-An toàn-Máy mài tĩnh tại

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 12171:2017

ISO 16089:2015

MÁY CÔNG CỤ - AN TOÀN - MÁY MÀI TĨNH TẠI

Machine tools - Safety - Stationary grinding machines

Lời nói đầu

TCVN 12171:2017 hoàn toàn tương đương với ISO 16089:2015.

TCVN 12171:2017 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 39 Máy công cụ biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

MÁY CÔNG CỤ - AN TOÀN - MÁY MÀI TĨNH TẠI

Machine tools - Safety - Stationary grinding machines

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu và/hoặc các biện pháp để loại bỏ các mối nguy hiểm hoặc giảm thiểu các rủi ro đối với các nhóm máy mài tĩnh tại dưới đây, chúng được thiết kế chủ yếu để tạo hình kim loại bằng phương pháp mài:

- Nhóm 1: Các máy mài điều khiển bằng tay không có các trục được vận hành bằng năng lượng và không có điều khiển số.

- Nhóm 2: Các máy mài điều khiển bằng tay với các trục được vận hành bằng năng lượng và khả năng điều khiển số hạn chế, nếu thích hợp.

- Nhóm 3: Các máy mài điều khiển số.

CHÚ THÍCH 1: Thông tin chi tiết về các nhóm máy mài, xem các định nghĩa ở 3.1 và 3.4.

CHÚ THÍCH 2: Nói chung, các yêu cầu trong tiêu chuẩn này áp dụng được cho tất cả các nhóm máy mài. Nếu các yêu cầu chỉ áp dụng được cho một số nhóm đặc biệt thì (các) nhóm máy mài đặc biệt này cần được quy định.

Tiêu chuẩn này bao gồm các mối nguy hiểm nghiêm trọng được liệt kê trong Điều 4 và áp dụng cho các thiết bị đi kèm của máy (ví dụ như chi tiết gia công, thiết bị kẹp dụng cụ cắt và chi tiết gia công, dụng cụ vận chuyển), chúng làm thành bộ phận của máy.

Tiêu chuẩn này cũng áp dụng cho các máy được tích hợp trong dây chuyền sản xuất tự động hoặc máy mài riêng lẻ do các rủi ro và mối nối nguy hiểm phát sinh có thể so sánh được với các rủi ro và mối nguy hiểm của các máy làm việc riêng biệt.

Tiêu chuẩn này cũng bao gồm trong Điều 7 một danh sách tối thiểu các thông tin liên quan đến an toàn mà nhà sản xuất phải cung cấp cho người sử dụng. Cũng xem ISO 12100:2010, Hình 2, trong đó minh họa mối tương tác giữa trách nhiệm của nhà sản xuất và của người sử dụng về an toàn trong vận hành.

Trách nhiệm của người sử dụng là nhận biết các mối nguy hiểm cụ thể (ví dụ: cháy và nổ) và giảm bớt những rủi ro liên đới có thể là tới hạn (ví dụ: liệu hệ thống hút trung tâm có hoạt động đúng hay không).

Nếu có thêm một số nguyên công gia công kim loại (như nguyên công phay, tiện, cắt laze), tiêu chuẩn này có thể được lấy làm cơ sở cho các yêu cầu về an toàn. Đối với thông tin cụ thể về các mối nguy hiểm phát sinh từ các nguyên công gia công kim loại khác, chúng được quy định bởi các tiêu chuẩn khác, xem trong thư mục tài liệu tham khảo.

Tiêu chuẩn này không áp dụng cho các máy mài khôn tĩnh, máy đánh bóng và máy mài dùng dây đai và không áp dụng cho dụng cụ điện cầm tay vận hành bằng động cơ phù hợp với IEC 61029-2-4 và IEC 61029-2-10.

2  Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau là cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi (nếu có).

TCVN 6700-1 (ISO 9606-1), Kiểm tra chấp nhận thợ hàn - Hàn nóng chảy - Phần 1: Thép;

TCVN 6700-2 (ISO 9606-2), Kiểm tra chấp nhận thợ hàn - Hàn nóng chảy - Phần 2: Nhôm và hợp kim nhôm;

TCVN 6719 (ISO 13850), An toàn máy - Dừng khẩn cấp - Nguyên tắc thiết kế;

TCVN 7300 (ISO 14118), An toàn máy - Ngăn chặn khởi động bất ngờ;

TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006), An toàn máy - Bộ phận liên quan đến an toàn của các hệ thống điều khiển - Phần 1: Nguyên lý chung về thiết kế;

TCVN 7387-1 (ISO 14122-1), An toàn máy - Phương tiện thông dụng để tiếp cận máy - Phần 1: Lựa chọn phương tiện cố định để tiếp cận giữa hai mức;

TCVN 7387-2 (ISO 14122-2), An toàn máy - Phương tiện thông dụng để tiếp cận máy - Phần 2: Sàn thao tác và lối đi;

TCVN 7472 (ISO 5817), Hàn - Các liên kết hàn nóng chảy ở thép, niken, titan và các hợp kim của chúng (trừ hàn chùm tia) - Mức chất lượng đối với khuyết tật;

TCVN 7506-1 (ISO 3834-1), Yêu cầu chất lượng đối với mối hàn nóng chảy kim loại - Phần 1: Tiêu chí lựa chọn mức yêu cầu chất lượng thích hợp;

TCVN 8985 (ISO 15607), Đặc tính kỹ thuật và sự chấp nhận các quy trình hàn kim loại - Quy tắc chung;

TCVN 11697-1 (ISO 9355-1), Yêu cầu ecgônômi đối với việc thiết kế màn hình và bộ truyền động điều khiển - Phần 1: Tương tác người và màn hình và bộ truyền động điều khiển;

TCVN 11697-2 (ISO 9355-2), Yêu cầu ecgônômi đối với việc thiết kế màn hình và bộ truyền động điều khiển - Phần 2: Màn hình hiển thị;

TCVN 11697-3 (ISO 9355-3), Yêu cầu ecgônômi đối với việc thiết kế màn hình và bộ truyền động điều khiển - Phần 3: Bộ truyền động điều khiển;

ISO 447:1984, Machine tools - Direction of operation of controls (Máy công cụ - Chiều tác động của điều khiển);

ISO 2553, Welding and allied processes - Symbolic representation on drawings - Welded joints (Hàn và các quá trình liên quan - Biểu diễn ký tự trên bản vẽ - Liên kết hàn);

ISO 4413:2010, Hydraulic fluid power - General rules and safety equipments for systems and their components (Hệ thống truyền dẫn thủy lực - Nguyên tắc chung và các trang bị an toàn cho các hệ thống và các bộ phận của chúng);

ISO 4414:2010, Pneumatic fluid power - General rules and safety equipments for systems and their components (Hệ thống truyền dẫn khí nén - Nguyên tắc chung và các trang bị an toàn cho các hệ thống và các bộ phận của chúng);

ISO 4871:1996, Acoustics - Declaration and verification of noise emission values of machinery and equipment (Âm học - Công bố và kiểm tra xác nhận các giá trị phát xạ ồn của máy móc và dụng cụ);

ISO 10218-1:2006, Robots for industrial environments - Safety requirements - Part 1: Robots (Rô bốt cho môi trường công nghiệp - Yêu cầu an toàn - Phần 1: Rô bốt);

ISO 11161, Safety of machinery - Integrated manufacturing systems - Basic requirements (An toàn máy - Hệ thống gia công tích hợp - Yêu cầu cơ bản);

ISO 12100:20101), Safety of machinery - General principles for design - Risk assessment and risk reduction (An toàn máy - Các nguyên lý chung cho thiết kế - Đánh giá rủi ro và sự giảm thiểu rủi ro);

ISO 13856-2, Safety of machinery - Pressure-sensitive protective devices - Part 2: General principles for the design and testing of pressure-sensitive edges and pressure-sensitive bars (An toàn máy - Thiết bị bảo vệ nhạy với áp suất - Phần 2: Nguyên lý chung cho thiết kế và thử nghiệm các cạnh nhạy với áp suất và các thanh nhạy với áp suất);

ISO 13857:2008, Safety of machinery - Safety distances to prevent hazard zones being reached by upper and lower limbs (An toàn máy - Các khoảng cách an toàn để ngăn ngừa các vùng nguy hiểm bị với bởi các rìa cao nhất và thấp nhất);

ISO 14119:1998, Safety of machinery - Interlocking devices associated with guards - Principles for design and selection (An toàn máy - Thiết bị khóa liên động kết hợp với bộ phận bảo vệ - Nguyên lý cho thiết kế và lựa chọn);

ISO 14120:2002, Safety of machinery - Guards - General requirements for the design and construction of fixed and movable guards (An toàn máy - Bộ phận bảo vệ - Yêu cầu chung cho thiết kế và chế tạo các bộ phận bảo vệ cố định và di động được);

ISO 14122-3:2001, Safety of machinery - Permanent means of access to machinery - Part 3: Stairs, stepladders and guard-rails (An toàn máy - Các cách thức cố định truy cập máy - Phần 3: Cầu thang, thang và lan can);

ISO 14122-4:2004, Safety of machinery - Permanent means of access to machinery - Part 4: Fixed ladders (An toàn máy - Các cách thức cố định truy cập máy - Phần 4: Thang cố định);

ISO 19719, Machine tools - Work holding chucks - Vocabulary (Máy công cụ - Mâm cặp gia công - Từ vựng);

IEC 60204-1:2009, Safety of machinery - Electrical equipment of machines - Part 1: General requirements (An toàn máy - Thiết bị điện của máy - Phần 1: Yêu cầu chung);

IEC 60825-1:2007, Safety of laser products - Part 1: Equipment classification and requirements (An toàn của các sản phẩm laze - Phần 1: Phân loại thiết bị và các yêu cầu);

IEC 61000-6-2, Electromagnetic compatibility (EMC) - Part 6-2: Generic standards - Immunity for industrial environments (Tương thích điện từ (EMC) - Phần 6-2: Các chuẩn chung - Miễn nhiễm đối với môi trường công nghiệp);

IEC 61000-6-4, Electromagnetic compatibility (EMC) - Part 6-4: Generic standards - Emission standard for industrial environments (Tương thích điện từ (EMC) - Phần 6-4: Các chuẩn chung - Chuẩn phát xạ đối với môi trường công nghiệp);

IEC 61800-5-2, Adjustable speed electrical power drive systems - Pad 5-2: Safety requirements - Functional (Hệ thống dẫn động năng lượng điện tốc độ điều chỉnh được - Phần 5-2: Yêu cầu an toàn - Chức năng);

IEC 62061, Safety of machinery - Functional safety of safety-related electrical, electronic and programmable electronic control systems (An toàn máy - An toàn chức năng của điện, điện tử và các hệ thống điều khiển điện tử lập trình được có liên quan đến an toàn);

EN 1127-1, Explosive atmospheres - Explosion prevention and protection - Part 1: Basic concepts and methodology (Môi trường cháy nổ - Phòng ngừa và bảo vệ cháy nổ - Phần 1: Khái niệm cơ bản và phương pháp luận).

3  Thuật ngữ và định nghĩa

Tiêu chuẩn này áp dụng các thuật ngữ và định nghĩa trong ISO 12100:2010, TCVN 7384-1 (ISO 13849-1) và các thuật ngữ, định nghĩa sau.

3.1  Thuật ngữ chung

3.1.1

Máy mài (grinding machine)

Máy công cụ dùng để gia công các chi tiết gia công bằng các dụng cụ mài quay tròn.

CHÚ THÍCH: Máy có thể kết hợp các loại phương pháp mài khác nhau, ví dụ như mài trụ ngoài và mài trụ trong.

3.1.1.1

Máy mài tĩnh tại (stationary grinding machine)

Máy mài (3.1.1) được cố định tại vị trí trong quá trình vận hành.

CHÚ THÍCH 1: Đối với các loại và các nhóm của các loại máy mài tĩnh tại, xem 3.4.

CHÚ THÍCH 2: Trong nội dung phía dưới của tiêu chuẩn này, thuật ngữ "máy mài" sẽ đại diện cho "máy mài tĩnh tại".

3.1.2

Điều khiển bằng tay (manual control)

Điều khiển ở đó từng chuyển động của máy được khởi động và điều khiển riêng lẻ bởi người vận hành.

3.1.3

Máy mài điều khiển bằng tay (manually controlled grinding machine)

Máy mài (3.1.1) trong đó tất cả các bước thực hiện quá trình gia công được người vận hành điều khiển hoặc khởi động mà không có sự hỗ trợ của chương trình gia công NC.

3.1.4

Điều khiển số, NC (numerical control, NC)

Điều khiển tự động một quá trình được thực hiện bởi một thiết bị sử dụng các dữ liệu dưới dạng số được đưa vào trong khi quá trình vận hành vẫn đang diễn ra.

(Nguồn: ISO 2806:1994,2.1.1]

3.1.5

Điều khiển số có sự trợ giúp của máy tính, CNC (computerized numerical control, CNC)

Sự thực hiện của NC (3.1.4) sử dụng một máy tính điện tử để điều khiển các chức năng của máy. [Nguồn: ISO 2806:1994,2.1.2]

3.1.6

Máy mài điều khiển số (numerically controlled grinding machine)

Máy mài NC

Máy mài vận hành trong điều kiện điều khiển số (3.1.4) hoặc điều khiển số có sự trợ giúp của máy tính (3.1.5).

3.1.7

Trục được vận hành bằng năng lượng (power operated axis)

Trục được vận hành bằng lực khác với lực cơ bắp hoặc trọng lực.

3.1.8

Sản phẩm vật liệu mài (abrasive product)

Dụng cụ mài (grinding tool)

Dụng cụ cắt quay tròn có các hình dạng khác nhau với các lưỡi cắt không xác định về mặt hình học được làm từ các hạt mài và chất kết dính.

CHÚ THÍCH: Có sự khác biệt giữa các sản phẩm vật liệu mài kết dính và các sản phẩm vật liệu mài đặc biệt (xem EN 12413 và EN 13236).

3.1.9

Dụng cụ sửa (dressing tool)

Dụng cụ cố định hoặc quay tròn dùng để tạo ra hoặc mài lại (sự mài sắc) và/hoặc hình học (sự nắn sửa) của các sản phẩm vật liệu mài.

3.1.10

Khu vực gia công (work zone)

Không gian diễn ra hoạt động cắt gọt.

3.1.11

Tiếp cận vào khu vực nguy hiểm (access to the hazard zone)

Sự đưa vào hoặc chạm tới vùng nguy hiểm của các bộ phận riêng lẻ hoặc toàn bộ cơ thể (tiếp cận toàn thân).

3.1.12

Dừng vận hành (operational stop)

Dừng các chuyển động của máy trong quá trình sản xuất.

CHÚ THÍCH: Các chức năng điều khiển giữa hệ thống điều khiển và các bộ truyền động máy được duy trì (mô men, tốc độ quay, vị trí)

3.1.13

Dừng vận hành an toàn (safe operational stop)

Dừng vận hành với các biện pháp hệ thống điều khiển bổ sung ngăn ngừa các chuyển động máy nguy hiểm do sai lỗi hệ thống điều khiển.

3.1.14

Dừng an toàn (safe stop)

Dừng bằng cách ngắt nguồn năng lượng của các bộ khởi động máy, ngăn ngừa các chuyển động máy nguy hiểm do sai lỗi hệ thống điều khiển.

3.1.15

Mức đặc tính, PL (performance level, PL)

Mức độ riêng biệt sử dụng để quy định khả năng của các bộ phận liên quan an toàn của hệ thống điều khiển để thực hiện một chức năng an toàn trong các điều kiện có khả năng dự báo trước.

[NGUỒN: TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006), 3.1.23, đã chỉnh sửa]

3.1.16

Mức đặc tính yêu cầu, PL_r (required performance level, PL_r)

Mức đặc tính (PL) áp dụng để đạt được sự giảm rủi ro yêu cầu đối với từng chức năng an toàn.

[NGUỒN: TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006), 3.1.24, đã chỉnh sửa]

3.2  Các bộ phận của máy mài

3.2.1

Cửa quan sát (vision panel)

Cửa sổ trên một bộ phận bảo vệ mà qua đó người vận hành có thể quan sát khu vực gia công (3.1.10) hoặc các khu vực khác của máy.

3.2.2

Tấm che trong suốt (transparent screen)

Tấm che sử dụng trên máy để bảo vệ mặt và mắt của người vận hành khỏi các mảnh vỡ nhỏ và các tia lửa điện do mài.

3.2.3

Mâm cặp (chuck)

Thiết bị kẹp trong đó các chi tiết gia công được kẹp bằng lực của tay hoặc có sự hỗ trợ của năng lượng khí nén, thủy lực, điện, hoặc năng lượng dự trữ cơ học (như lò xo chịu tải trước).

CHÚ THÍCH 1: Xem Hình 1.

Hình 1 - Mâm cặp

CHÚ THÍCH 2: Mâm cặp 3 chấu chỉ là một ví dụ; một mâm cặp có thể có 2, 3, 4, 6 chấu, v.v.

[NGUỒN: ISO 16156, 3.1, 3.2 và 3.3, đã chỉnh sửa]

3.2.4

Ống kẹp (collet)

Mâm cặp với nhiều chấu kẹp chặt (chuck with multiple clamping)

Phần tử dùng để kẹp bên trong hoặc bên ngoài chi tiết gia công.

[NGUỒN: ISO 19719,1.5]

3.2.5

Núm xoay điện tử (electronic handwheel)

Cơ cấu điều khiển vận hành bằng tay có chức năng khởi động và duy trì chuyển động của trục bằng việc phát xung đưa vào điều khiển số (3.1.4) trong khi xoay nó.

3.2.6

Bộ phận che chắn sản phẩm vật liệu mài (abrasive product guard)

Bộ phận che chắn bao che sản phẩm vật liệu mài chỉ để hở ra phần cần thiết dùng để mài và nó được thiết kế và kết cấu sao cho nó giữ lại các mảnh vỡ trong khu vực được che chắn khi có sự cố vỡ sản phẩm vật liệu mài.

3.2.7

Vỏ bao khu vực gia công (work zone enclosure)

Bộ phận che chắn cho máy mài, được thiết kế sao cho bất kỳ vật nào bị bắn ra (như các mảnh vỡ sản phẩm vật liệu mài, bộ phận của máy, vật liệu, chất lỏng làm việc) được giữ lại trong khu vực gia công (bao kín) và sao cho ngăn ngừa tiếp cận vào chuyển động nguy hiểm.

3.2.8

Cơ cấu giữ dụng cụ (tool holding device)

Cơ cấu dùng để siết chặt và định vị trí sản phẩm vật liệu mài trên trục chính bánh mài.

3.3  Các chế độ vận hành an toàn (MSO)

3.3.1

MSO 0

Chế độ bằng tay (manual mode)

Chế độ không có vận hành máy tự động, ở đó người vận hành điều khiển quá trình gia công mà không sử dụng các vận hành đã được lập trình trước.

CHÚ THÍCH: Chế độ này có thể được điều khiển bằng sử dụng các nút bấm, các núm xoay cơ khí hoặc điện tử, hoặc các cần lái.

3.3.2

MSO 1

Chế độ tự động (automatic mode)

Chế độ dùng cho vận hành tự động, đã lập trình, liên tiếp của máy với trang bị dùng để lắp/tháo bằng tay hoặc tự động chi tiết gia công và dụng cụ, cho tới khi được dừng lại theo chương trình hoặc bởi người vận hành.

3.3.3

MSO 2

Chế độ cài đặt (Mode 2: setting mode)

Chế độ vận hành trong đó sự điều chỉnh cho quá trình gia công tiếp theo được thực hiện bởi người vận hành.

CHÚ THÍCH: Kiểm tra vị trí của dụng cụ mài hoặc chi tiết gia công (ví dụ: dùng một đầu dò hoặc dụng cụ mài chạm vào chi tiết gia công) là các quá trình của chế độ cài đặt. Điều chỉnh bao gồm các vận hành cài đặt máy.

3.3.4

MSO 3

Chế độ tùy chọn đặc biệt dùng cho sự can thiệp bằng tay dưới chế độ các điều kiện vận hành bị hạn chế (optional special mode for manual intervention under restricted operating conditions mode)

Chế độ vận hành trong đó khả năng có thể dùng cho sự can thiệp bằng tay vào quá trình gia công, cũng như cho một chế độ tự động bị hạn chế được khởi động bởi người vận hành, được cho trước.

VÍ DỤ: Các chuyển động đã lập trình có thể tiếp tục một cách tự động, như bằng một chương trình hoặc người vận hành với các bộ phận che chắn di chuyển được mở ra để tiếp cận khu vực gia công.

3.3.5

Chế độ bảo dưỡng (MSO service)

Chế độ dùng cho các nhiệm vụ bảo dưỡng và bảo trì.

CHÚ THÍCH: Trong chế độ bảo dưỡng không được phép thực hiện gia công chi tiết gia công.

VÍ DỤ : Hiệu chuẩn trục bằng laze, kiểm bằng phương pháp bi cầu (ballbar), và/hoặc phân tích sai số của trục chính.

3.4  Các kiểu và các nhóm máy mài được định nghĩa trong tiêu chuẩn này

3.4.1  Quy định chung

Các máy mài được phân chia thành các nhóm khác nhau liên quan đến các mối nguy hiểm liên quan và phân thành các kiểu khác nhau liên quan đến quá trình mài. Ví dụ cho các kiểu máy mài khác nhau, xem Bảng 1.

Bảng 1 - Các kiểu máy mài

3.4.2  Nhóm 1: Các máy mài điều khiển bằng tay không có các trục được vận hành bằng năng lượng và không có điều khiển số

Máy mài không có các trục được vận hành bằng năng lượng ngoại trừ trục chính bánh mài và các trục riêng lẻ dùng để định vị thô. Tất cả các chuyển động được khởi động và điều khiển kế tiếp nhau bởi người vận hành.

Nhóm máy mài này có thể được trang bị những tính năng sau:

- Trang bị cơ khí cho dẫn tiến cơ khí;

- Dẫn hướng chi tiết gia công hoặc dụng cụ bằng tay cho gia công;

- Trang bị điện tử dùng cho vận tốc bề mặt không thay đổi (CSS);

- Đồ gá chép hình (như đá mài bán kính, mẫu);

- Dụng cụ đo đường bao chi tiết gia công (như kính hiển vi);

- Dụng cụ phân độ (dụng cụ riêng phần);

- Sự định vị thô có điều khiển bằng năng lượng của các trục riêng lẻ.

Các máy mài của nhóm này không có hệ thống điều khiển số hạn chế cũng như đầy đủ (NC).

Hình 2 - Ví dụ máy mài nhóm 1

3.4.3  Nhóm 2: Máy mài điều khiển bằng tay với các trục được vận hành bằng năng lượng và nếu thích hợp, với khả năng điều khiển số hạn chế

Máy mài với các trục được vận hành bằng năng lượng đó có thể được vận hành bằng sử dụng các núm xoay điện tử hoặc như một máy với điều khiển NC có giới hạn bằng vận hành các điều khiển trên bảng NC.

Chuyển động chạy dao giữa dụng cụ mài và chi tiết gia công được thực hiện thủ công bằng lực cơ bắp hoặc dẫn động bằng năng lượng.

Nhóm máy mài này có thể được trang bị các tính năng sau:

a) tất cả các tính năng của nhóm 1;

b) một hệ thống điều khiển số hạn chế (NC) với điều kiện là:

1) loại trừ MSO 0;

2) nội suy trục (tức là sao chép/sự chép hình xác định trước).

Tuy nhiên, các tính năng sau không được cung cấp:

- Khởi động chương trình tự động;

- Hệ thống thay dụng cụ kích hoạt một cách tự động;

- Hệ thống thay chi tiết gia công tự động.

Hình 3 - Ví dụ máy mài nhóm 2

3.4.4  Nhóm 3: Máy mài điều khiển số

Máy mài có điều khiển số (NC) cung cấp chức năng tự động.

Nhóm máy mài này có thể được trang bị các tính năng sau:

a) Một hệ thống điều khiển số với các chế độ vận hành an toàn khác nhau;

b) Các hệ thống thay chi tiết gia công tự động;

c) Ổ chứa dụng cụ tự động, hệ thống chuyển dụng cụ tự động và các hệ thống thay dụng cụ tự động;

d) Tiến hoặc lùi nòng ụ động tự động;

e) Các thiết bị sửa đá mài tự động;

f) Các quá trình gia công thứ cấp (ví dụ phay, tiện, khoan);

g) Các thiết bị tay lái phụ bổ sung.

Hình 4 - Ví dụ 1, máy mài nhóm 3

Hình 5 - Ví dụ 2, máy mài nhóm 3

3.5  Các tốc độ và tốc độ các trục

3.5.1

Tốc độ vận hành tối đa (maximum operating speed)

Tốc độ cho phép tối đa được quy định bởi nhà sản xuất sản phẩm vật liệu mài.

3.5.2

Tốc độ cho phép tối đa (maximum permissible speed)

Tốc độ cho phép tối đa thiết lập như một thông số máy bởi nhà sản xuất máy.

3.5.3

Tốc độ có thể có tối đa (maximum possible speed)

Tốc độ có thể có lớn nhất xuất hiện trong trường hợp sai lỗi.

3.5.4

Tốc độ giảm bớt (reduced speed)

Tốc độ bị giới hạn cho các mục đích liên quan đến an toàn bởi nhà sản xuất máy đến một giá trị cho phép tối đa.

3.5.5

Tốc độ quay (rotational speed)

Tốc độ của sản phẩm vật liệu mài được tính bằng công thức

Trong đó

n là tốc độ quay tính bằng vòng trên phút;

v là vận tốc dài tính bằng mét trên giây;

D là đường kính ngoài của sản phẩm vật liệu mài tính bằng milimét.

3.5.6

Vận tốc dài (peripheral speed)

Tốc độ của sản phẩm vật liệu mài được tính bằng công thức

Trong đó

n là tốc độ quay tính bằng vòng trên phút;

v là vận tốc dài tính bằng mét trên giây;

D là đường kính ngoài của sản phẩm vật liệu mài tính bằng milimét.

4  Danh mục các mối nguy hiểm nghiêm trọng

4.1  Tổng quan

Nhà sản xuất máy mài phải tiến hành đánh giá rủi ro theo ISO 12100:2010. Danh sách các mối nguy hiểm và các tình huống nguy hiểm ở Bảng 2 là kết quả của trách nhiệm và nhận biết mối nguy hiểm xác định bằng đánh giá rủi ro thực hiện theo ISO 12100:2010, Điều 4 và 5.4 đối với các máy mài được đề cập đến trong phạm vi của tiêu chuẩn này. Các yêu cầu về an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ trong các Điều 5 và 6 là dựa trên việc đánh giá rủi ro và giải quyết các mối nguy hiểm đã xác định bằng cách loại trừ chúng hoặc giảm bớt những rủi ro phát sinh.

Đánh giá rủi ro giả định việc tiếp cận đến từ tất cả các hướng có thể nhìn thấy trước được, cũng như sự khởi động không như mong muốn. Rủi ro cho cả người vận hành lẫn những người khác có khả năng tiếp cận vùng nguy hiểm được nhận diện, tính đến các mối nguy hiểm có thể xảy ra trong các điều kiện khác nhau (như vận hành thử máy, cài đặt, sản xuất, bảo dưỡng, sửa chữa và tháo dời máy) trong suốt tuổi thọ của máy. Hoạt động đánh giá bao gồm phân tích ảnh hưởng của những hỏng hóc trong hệ thống điều khiển.

Ngoài ra, người sử dụng tiêu chuẩn này (ví dụ: người thiết kế, nhà sản xuất và nhà cung cấp) qua việc đánh giá rủi ro phải xác nhận rằng hoạt động đánh giá rủi ro của máy là hoàn toàn đầy đủ dưới sự nghiên cứu xem xét với chú ý đặc biệt đến:

a) Việc sử dụng máy theo dự định bao gồm bảo dưỡng, cài đặt và vệ sinh và việc sử dụng sai mục đích có thể thấy trước được một cách hợp lý của máy (xem ISO 12100:2010, 3.23 và 3.24), và

b) Nhận biết các mối nguy hiểm nghiêm trọng có liên quan đến máy.

4.2  Vùng nguy hiểm chính

Những vùng nguy hiểm chính là:

a) Khu vực gia công có (các) trục chuyển động và (các) trục bánh mài bao gồm (các) trục chỉnh sửa, dụng cụ kẹp chi tiết gia công, (các) trục chính kẹp gia công, (các) giá đỡ, ụ sau, (các) chi tiết gia công;

b) Thiết bị vận chuyển dùng để lắp/tháo chi tiết gia công;

c) Các ổ chứa dụng cụ bên trong và bên ngoài và các cơ cấu thay dụng cụ;

d) Hộp số;

e) Cơ cấu cam.

4.3  Các mối nguy hiểm nghiêm trọng và các tình huống nguy hiểm được đề cập trong tiêu chuẩn này

Những mối nguy hiểm nghiêm trọng được đề cập trong tiêu chuẩn này được liệt kê trong Bảng 2. Cách đánh số điều trong bảng này tham chiếu theo cách đánh số trong ISO 12100:2010, Bảng B.1.

Bảng 2 - Danh mục các mối nguy hiểm nghiêm trọng và các tình huống nguy hiểm

5  Yêu cầu và/hoặc các biện pháp an toàn

5.1  Yêu cầu chung

5.1.1  Tổng quan

Máy mài phải tuân theo các yêu cầu và/hoặc các biện pháp an toàn của Điều 5 này. Đối với các mối nguy hiểm không được đề cập trong tiêu chuẩn này, máy mài phải được thiết kế phù hợp với các nguyên tắc của ISO 12100:2010, Điều 4 và 6.1.

Đối với hướng dẫn có liên quan tới việc giảm rủi ro thông qua thiết kế, xem ISO 12100:2010, 6.2; đối với các biện pháp bảo vệ an toàn, xem ISO 12100:2010, 6.3.

Người thiết kế phải xét đến các mối nguy hiểm có thể xảy ra trong suốt tuổi thọ của máy đối với người vận hành và những người khác phải tiếp cận vào vùng nguy hiểm trong các trường hợp chủ định sử dụng, bao gồm cả việc sử dụng sai mục đích có thể thấy trước một cách hợp lý (xem ISO 12100:2010, 3.23 và 3.24). Phải xem xét các mối nguy hiểm đối với cả hoạt động gia công và/hoặc các hoạt động đòi hỏi sự can thiệp của người vận hành và/hoặc những người khác (ví dụ như cài đặt, làm sạch, bảo dưỡng và sửa chữa). Phép phân tích hỏng hóc của các bộ phận máy, bao gồm hỏng hóc trong hệ thống điều khiển, là một phần của việc đánh giá rủi ro và hướng dẫn về vấn đề này được đưa ra trong TCVN 7384-1 (ISO 13849-1). Vì vậy, các yêu cầu độ tin cậy đối với các chức năng an toàn được định nghĩa là mức đặc tính (PL), phù hợp với TCVN 7384-1 (ISO 13849-1) (xem 5.12 b).

Tất cả các yêu cầu và/hoặc các biện pháp bảo vệ đưa ra trong Điều 5 này để áp dụng cho tất cả các nhóm máy mài, trừ trường hợp có viện dẫn cụ thể.

5.1.2  Các yêu cầu đối với các bộ phận bảo vệ cho tất cả các nhóm máy mài

5.1.2.1  Tổng quan

Các bộ phận bảo vệ phải phù hợp với ISO 14120. Các hệ thống cố định của các bộ phận bảo vệ cố định phải vẫn được gắn với các bộ phận bảo vệ hoặc với máy khi gỡ bỏ các bộ phận bảo vệ. Yêu cầu này không nhất thiết áp dụng cho các bộ phận bảo vệ cố định, ví dụ như bộ phận bảo vệ chỉ phải gỡ bỏ khi máy được thay mới hoàn toàn, khi các sửa chữa mở rộng nhiều hơn là cần thiết hoặc khi máy được tháo ra để chuyển sang vị trí khác.

5.1.2.2  Vị trí và an toàn

Theo các yêu cầu sau:

a) Chiều cao và vị trí: nếu các bộ phận bảo vệ được lắp trên sàn (ví dụ hàng rào bao quanh) thì chúng phải được cố định một cách vững chắc và có chiều cao tối thiểu là 1,4 m. Khoảng cách đến vùng nguy hiểm phải phù hợp với ISO 13857:2008, Bảng 2. Bất kỳ khe hở giữa đáy bộ phận bảo vệ và sàn không được vượt quá 180 mm.

b) Để bảo vệ các bộ truyền động, tiếp cận đến các bộ truyền động công suất cơ khí (ví dụ xích và đĩa xích, các bánh răng, trục vít me, vít me dẫn tiến và vít me đai ốc-bi, ...) phải được ngăn chặn, như bằng sử dụng các bộ phận bảo vệ cố định hoặc bằng thiết kế, sao cho khu vực nguy hiểm là không thể tiếp cận được.

Nếu đòi hỏi phải tiếp cận đến các bộ phận này trong quá trình vận hành bình thường máy, thì phải có các bộ phận bảo vệ di động được khóa liên động (xem c)).

CHÚ THÍCH: Các bộ phận bảo vệ di động được khóa liên động không phải lúc nào cũng cần thiết đối với các máy nhóm 1 và 2.

c) Khóa liên động của các bộ phận bảo vệ

1) Các bộ phận bảo vệ di động được phải được khóa liên động với chốt bảo vệ hoặc không cần tới chốt bảo vệ phù hợp với ISO 14119 nhằm ngăn chặn việc tiếp cận đến các chuyển động nguy hiểm của máy. Việc lựa chọn các thiết bị khóa liên động phải phù hợp với ISO 14119:1998, Điều 7;

2) Khi xuất hiện lỗi của thiết bị khóa liên động, như chức năng và/hoặc các bố trí, phải dẫn đến kết quả dừng loại 1 của máy phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.2;

3) Đối với các yêu cầu có liên quan tới chức năng an toàn của các thiết bị khóa liên động gắn trên các bộ phận bảo vệ di động được, xem 5.12 b) 1).

5.2  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm cơ khí được nhận biết trong Bảng 2, số thứ tự 1.1 - 1.4, 1.6 và 1.7

5.2.1  Nhóm máy 1, các máy mài điều khiển bằng tay không có các trục được vận hành bằng năng lượng và không có điều khiển số

Theo các yêu cầu sau:

a) Các máy phải được trang bị biện pháp ngăn ngừa tiếp xúc không theo dự định với sản phẩm vật liệu mài. Toàn bộ sản phẩm vật liệu mài phải được che chắn bảo vệ trừ phần cần thiết để hở ra để làm việc.

Yêu cầu này thường được đáp ứng bởi bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phù hợp với 5.13.2.1.

b) Trong trường hợp việc định vị thô có điều khiển bằng công suất, tốc độ của các trục lớn nhất phải là 2 m/min. Điều khiển các chuyển động phải được tác động bằng một thiết bị giữ-để chạy (xem 5.12 b) 2)) hoặc bằng một núm xoay điện tử (xem 5.12 b) 3)).

c) Đối với lắp và tháo hoặc đo lường, phải có dụng cụ bổ sung hoặc thực hiện các biện pháp phòng ngừa để ngăn chặn tiếp xúc với sản phẩm vật liệu mài đang quay, trừ đối với các máy mà chi tiết gia công được dẫn hướng bằng tay. Việc này có thể bao gồm một hoặc nhiều biện pháp sau:

1) Dừng chuyển động quay của sản phẩm vật liệu mài;

2) Trang bị các bộ phận bảo vệ an toàn;

3) Định vị trí sản phẩm vật liệu mài sao cho nó không thể bị chạm tới bởi người vận hành (về các khoảng cách an toàn, khoảng cách giữa sản phẩm vật liệu mài và chi tiết gia công ít nhất là 200 mm).

CHÚ THÍCH: Sai lệch so với ISO 13857 do khu vực gia công nhỏ.

d) Các máy mài cắt đứt đối với cắt đứt dẫn hướng cơ khí phù hợp với Bảng 1, số thứ tự 1.3 phải có các biện pháp để đảm bảo rằng bánh mài cắt đứt tự động chuyển động quay lại vị trí ban đầu của nó sau khi sử dụng. Nó phải ở nguyên vị trí đó và được che chắn bảo vệ một cách tự động chống lại sự tiếp xúc cho đến khi bánh mài cắt đứt đã dừng hẳn.

e) Các máy mài khung xoay và các máy mài cắt đứt khung xoay phù hợp với Bảng 1, số thứ tự 1.4 phải được trang bị một đối trọng cân bằng điều chỉnh được sao cho ụ mài chuyển động ra xa khỏi chi tiết gia công sau khi nhả cần điều khiển.

f) Ở các máy mài khung xoay dùng để mài dẫn hướng bằng tay, ụ mài chỉ có thể xoay được góc đến 45° kể từ trục thẳng đứng về hai phía (xem Hình 6).

g) Ở các máy mài cắt đứt khung xoay dùng để cắt đứt dẫn hướng bằng tay, ụ mài chỉ có thể xoay được góc đến 60° kể từ trục thẳng đứng về hai phía (xem Hình 7).

CHÚ THÍCH

1  động cơ

2  cơ cấu treo

3  bộ phận bảo vệ

4  trục xoay

5  bánh mài

Hình 6 - Máy mài khung xoay

CHÚ THÍCH

1  động cơ

2  cơ cấu treo

3  bộ phận bảo vệ

4  trục xoay

5  bánh mài cắt đứt

Hình 7 - Máy mài cắt đứt khung xoay

h) Các máy mài kiểu băng hoặc kiểu bệ đỡ phù hợp với Bảng 1, số thứ tự 1.1 và 1.2 phải có một tấm che trong suốt dùng cho việc bảo vệ mặt và đặc biệt là các mắt của người vận hành chống lại các hạt mái nhỏ và các tia lửa mài.

Các tấm che này phải có độ bền đủ chịu va đập và mài xước sao cho chúng không bị vỡ hoặc bị nứt trong trường hợp bị tải va đập, như trong khi vận chuyển các chi tiết gia công, và sao cho sự mài xước bề mặt gây ra bởi hạt đá mài bị bắn ra và các tia lửa mài được giảm thiểu. Ví dụ về loại vật liệu làm tấm che thích hợp là polycarbonate.

Tấm che phải điều chỉnh được và có kích thước đủ để sao cho người vận hành ở trong các vị trí làm việc bình thường chỉ có thể quan sát nguyên công mài thông qua tấm che này. Tấm che không được gây cản trở việc dẫn hướng và kẹp các chi tiết gia công.

Các kích thước tối thiểu của tấm che được cho trong A.3.4.

i) Ở nhóm máy mài 1, việc khởi động không theo dự định của trục chính bánh mài và, nếu có, của trục dùng để định vị thô phải được ngăn ngừa phù hợp với TCVN 7300:2003 (ISO 14118:2000), Điều 6.

j) Trục chính bánh mài có thể được vận hành nếu một bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phù hợp với 5.13.2.1 được trang bị và tốc độ chu vi của sản phẩm vật liệu mài bị giới hạn đến các giá trị v ≤ 50 m/s. Đối với việc giám sát tốc độ trục chính được làm giảm của trục chính bánh mài, xem 5.12 b) 5). Chuyển động quay của trục chính chỉ được kích hoạt bằng tay bởi một thiết bị điều khiển (như một nút khởi động) cung cấp cho mục đích đó (xem 5.12 b) 14)).

5.2.2  Nhóm máy 2, các máy mài điều khiển bằng tay với các trục được vận hành bằng năng lượng và, nếu thích hợp, với khả năng điều khiển số hạn chế

Theo các yêu cầu sau:

a) Bảo vệ chống lại tiếp xúc với các sản phẩm vật liệu mài

Các máy phải được trang bị biện pháp ngăn ngừa tiếp xúc không theo dự định với sản phẩm vật liệu mài. Toàn bộ sản phẩm vật liệu mài phải được che chắn bảo vệ trừ phần cần thiết để hở ra để làm việc.

Yêu cầu này thường được đáp ứng bởi bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phù hợp với 5.13.2.1.

b) Tiếp cận vào khu vực gia công

Máy mài nhóm 2 - trừ đối với các máy công cụ với các kích thước chi tiết gia công ≤ 300 mm - phải được trang bị các bộ phận bảo vệ cố định và/hoặc di động được ở phía sau và các bên của khu vực gia công ngăn ngừa tiếp cận vào các khu vực nguy hiểm, bao gồm cả điểm gia công, và sự văng ra của chất lỏng gia công kim loại từ khu vực gia công. Phải tuân theo các khoảng cách tối thiểu quy định trong ISO 13857.

c) Việc chạm tới các điểm mắc kẹt và vướng mắc tại các bộ phận đang quay trong khu vực gia công, như tại các mâm cặp, chi tiết gia công, phải được ngăn ngừa bằng các bộ phận bảo vệ cố định và/hoặc di động được.

d) Các điểm xé và nghiền bên ngoài khu vực gia công, như ở giữa bàn máy chuyển động tịnh tiến qua lại và các bộ phận máy tĩnh tại (gồm cả các tủ điện) và tại các công tắc chuyển động qua lại (như trên các máy mài phẳng) phải được ngăn ngừa bằng thiết kế hoặc được che chắn bảo vệ an toàn.

e) Đối với các can thiệp bằng tay, như tháo và lắp hoặc đo lường, dụng cụ bổ sung hoặc các biện pháp phòng ngừa phải được cung cấp hoặc thực hiện để ngăn ngừa sự tiếp xúc với sản phẩm vật liệu mài đang quay. Việc này có thể bao gồm một hoặc nhiều nội dung sau:

1) Dừng chuyển động quay của sản phẩm vật liệu mài;

2) Trang bị các bộ phận bảo vệ an toàn tự động;

3) Định vị trí sản phẩm vật liệu mài sao cho nó không thể bị chạm tới bởi người vận hành (về các khoảng cách an toàn, khoảng cách giữa sản phẩm vật liệu mài và chi tiết gia công ít nhất là 200 mm).

CHÚ THÍCH: Sai lệch so với ISO 13857 do khu vực gia công nhỏ.

f) Chế độ vận hành an toàn

Chỉ cho phép chế độ MSO 0 phù hợp với 5.2.7.2. Sai khác so với 5.2.7.2 c), tốc độ trục được làm giảm của chuyển động tịnh tiến qua lại dọc theo bàn máy có thể tối đa bằng 25 m/min ở các máy mài phẳng, nếu chỉ tồn tại duy nhất một mối nguy hiểm đánh lửa.

g) Mối nguy hiểm của việc bị bẫy vào, mắc kẹt và va đập do chuyển động quay của các tay quay bởi nguồn công suất phải được ngăn ngừa, ví dụ bằng sự thoát ra tự động hoặc bằng sử dụng các tay quay đặc trơn (không có các nan hoa) với các chốt hoặc lò xo để chốt vị trí an toàn.

5.2.3  Nhóm máy 3, các máy mài điều khiển số

5.2.3.1  Tiếp cận vào khu vực gia công

Phải trang bị các bộ phận bảo vệ để giảm nhẹ các rủi ro được liệt kê ở Bảng 2 (vướng mắc, nghiền, xé, v.v) bằng việc ngăn ngừa tiếp cận vào các bộ phận nguy hiểm của máy. Hướng dẫn chung để chọn lựa các bộ phận bảo vệ an toàn, ở đó các mối nguy hiểm từ các bộ phận đang chuyển động không thể tránh được bằng thiết kế được cho trong ISO 12100:2010, 6.3.2, 6.3.3. Đối với các tính chất của các bộ phận bảo vệ để giảm thiểu mối nguy hiểm của việc văng ra, xem 5.13.

5.2.3.2  Yêu cầu riêng đối với các bộ phận bảo vệ

Các yêu cầu riêng đối với các bộ phận bảo vệ cho các máy nhóm 3 như sau:

a) Khóa liên động của các bộ phận bảo vệ

1) Tất cả các bộ phận bảo vệ mà qua nó tiếp cận thường xuyên vào chuyển động nguy hiểm được yêu cầu trong khi vận hành phải được thiết kế là các bộ phận bảo vệ di động được khóa liên động (cũng xem 5.1.2.2 c)). Việc mở một bộ phận bảo vệ di động được hoặc sự kích hoạt một thiết bị bảo vệ phải gây ra các chuyển động nguy hiểm để dừng lại và chuyển động thêm nữa sẽ được ngăn chặn (xem TCVN 7300 (ISO 14118)). Nếu các bộ phận bảo vệ di động được đưa ra tiếp cận vào khu vực gia công và các mối nguy hiểm bởi các chuyển động đi kèm theo phát sinh, chúng phải được trang bị bổ sung khóa liên động. Phải tính đến các biện pháp để giảm thiểu sự thất bại có thể xảy ra của thiết bị khóa liên động (xem ISO 14119:1998, các Điều 5 và Điều 7).

2) Khi người có thể tiếp cận toàn bộ cơ thể hoặc có thể vẫn ở trong khu vực nguy hiểm mà người vận hành không nhìn thấy, phải trang bị biện pháp để ngăn chặn khởi động lại, như dụng cụ bảo vệ cảm biến sự có mặt hoặc sự ngăn chặn đóng kín cửa bằng các chìa khóa liên kết.

CHÚ THÍCH: Chìa khóa liên kết là một thiết bị khóa liên động cho phép mở cửa sau khi kích hoạt chức năng dừng đối với các chuyển động nguy hiểm bằng chìa khóa của nó.

b) Các bộ phận bảo vệ được vận hành bằng năng lượng

1) Phải áp dụng các yêu cầu của 5.2.3.2 a).

2) Nếu các bộ phận bảo vệ vận hành bằng công suất cho người vận hành tiếp cận được trang bị, thì chúng phải phù hợp với ISO 12100:2010, 6.3.3.2.6 và phải được trang bị một thiết bị bảo vệ để tránh các mối nguy hiểm xé và nghiền ở cạnh phía trước. Nếu các cạnh cảm biến áp suất được trang bị, chúng phải được lắp trên chiều dài tổng của cạnh phía trước hoặc đến một độ cao 2,50 m so với sàn hoặc bệ, nếu chiều cao của bộ phận bảo vệ lớn hơn 2,50 m. Cạnh cảm biến áp suất phải phù hợp với ISO 13856-2. Chức năng an toàn của bộ phận bảo vệ phải tuân theo 5.12 b) 9).

3) Lực để ngăn cản cửa đóng lại không được vượt quá 75 N và động năng của bộ phận bảo vệ không được vượt quá 4 J. Khi bộ phận bảo vệ được lắp cùng với một thiết bị bảo vệ mà nó tự động kích hoạt việc mở lại của bộ phận bảo vệ, lực này tối đa có thể bằng 150 N và động năng tối đa bằng 10 J (xem ISO 14120:2002, 5.2.5.2). Các yêu cầu này chỉ áp dụng với giả thiết rằng các cạnh phía trước có một bề rộng tối thiểu bằng 8 mm và rằng không xảy ra chuyển động xé. Tại cạnh bên nằm giữa bộ phận bảo vệ di động được và vỏ máy, bề rộng khe hở không được vượt quá 4 mm.

4) Nếu các yêu cầu của b) 2 và b) 3) không thể đáp ứng thì phải có thiết bị bảo vệ vị trí cố định khác, ví dụ như một thiết bị điều khiển bằng hai tay.

5) Không thể khởi động được chuyển động của máy cho đến khi bộ phận bảo vệ được đóng hoàn toàn. Việc đóng bộ phận bảo vệ có thể được sử dụng làm một lệnh khởi động cho máy, khi hệ thống bộ phận bảo vệ đáp ứng các yêu cầu của ISO 12100:2010, 6.3.3.2.5.

6) Các yêu cầu này chỉ phải áp dụng cho các bộ phận bảo vệ như đã định nghĩa trong ISO 12100:2010, 3.27.

5.2.3.3  Yêu cầu riêng bổ sung

Các yêu cầu riêng bổ sung cho các máy nhóm 3 như sau:

a) Tiếp cận vào khu vực gia công là được phép theo các yêu cầu ở 5.2.7 đối với các chế độ vận hành máy.

b) Các bộ phận bảo vệ cũng phải được thiết kế để chứa và/hoặc ngăn chặn sự phơi ra trước các mảnh vỡ mài, các chất lỏng và các bộ phận có thể bị văng ra (cũng xem 5.13 và 5.15 b)).

c) Bảo vệ tiếp xúc

Đối với các can thiệp bằng tay trong chế độ MSO 1 như tháo và lắp hoặc đo lường, dụng cụ bổ sung hoặc các biện pháp phòng ngừa phải được cung cấp hoặc thực hiện để ngăn ngừa sự tiếp xúc với sản phẩm vật liệu mài đang quay. Việc này có thể bao gồm nội dung sau:

1) Dừng chuyển động quay của sản phẩm vật liệu mài;

2) Trang bị một bộ phận bảo vệ an toàn tự động;

3) Định vị trí sản phẩm vật liệu mài sao cho nó không thể bị chạm tới bởi người vận hành (về các khoảng cách an toàn xem trong ISO 13857).

d) Chế độ vận hành an toàn

MSO 1 và MSO 2 là bắt buộc đối với nhóm máy này. MSO 0, MSO 3 và MSO bảo dưỡng là tùy chọn.

e) Đối với chế độ MSO 0, phải áp dụng các yêu cầu cho các máy nhóm 2 (xem 5.2.2).

5.2.4  Thiết bị kẹp dụng cụ

Các thiết bị kẹp dụng cụ phải được thiết kế sao cho không tự nới lỏng lực kẹp chặt trong khi gia công bao gồm cả tăng tốc và giảm tốc.

Đối với các phương pháp kẹp chặt các sản phẩm vật liệu mài và các yêu cầu an toàn cho các thiết bị kẹp dụng cụ, xem Phụ lục D và Phụ lục E.

5.2.5  Kẹp chi tiết gia công

5.2.5.1  Quy định chung

Các máy mài phải được trang bị các thiết bị kẹp chặt, giữ hoặc dẫn hướng các chi tiết gia công để ngăn ngừa chúng không chuyển động ngược lại. Việc mở và đóng các thiết bị kẹp chi tiết gia công dùng để thay chi tiết gia công bằng tay có thể thực hiện ở tất cả các chế độ vận hành an toàn.

5.2.5.2  Giá đỡ chi tiết gia công

a) Các máy mài không có thiết bị kẹp chi tiết gia công (so sánh Bảng 1, số thứ tự 1.1 và 1.2) phải được trang bị các giá đỡ chi tiết gia công có khả năng điều tiết một cách an toàn các lực sinh ra.

b) Các giá đỡ chi tiết gia công phải điều chỉnh được đối với sự mài mòn của sản phẩm vật liệu mài sao cho khoảng cách giữa sản phẩm vật liệu mài và giá đỡ chi tiết gia công sẽ không vượt quá 2 mm. Nó ít nhất phải có cùng bề rộng với sản phẩm vật liệu mài mà theo đó để thiết kế máy mài và nó phải là kết cấu chắc chắn và được gắn một cách vững chắc vào máy mài.

5.2.5.3  Thiết bị kẹp chi tiết gia công vận hành bằng năng lượng

a) Các máy mài có các thiết bị kẹp vận hành bằng năng lượng phải được trang bị sao cho trong trường hợp các tổn thất năng lượng kẹp hoặc nếu lực khởi động của thiết bị kẹp giảm xuống dưới một giá trị tối thiểu cài đặt trước, thì quá trình gia công được ngăn chặn hoặc dừng máy loại 1 phù hợp với IEC 60204-1 phải được kích hoạt. Đối với các thiết bị kẹp chi tiết gia công đang quay, sự quay của trục chính kẹp gia công vận hành bằng năng lượng không có hoặc có lực khởi động giảm được cho phép để định vị chi tiết gia công trong các trường hợp ngoại lệ, nếu không có mối nguy hiểm gây ra bởi sự văng ra của chi tiết gia công. Tốc độ trục chính giảm bớt của trục chính kẹp gia công đối với chế độ vận hành liên quan không được vượt quá.

b) Hiệu quả của chức năng khởi động phải được giám sát, ví dụ như giám sát áp lực kẹp và/hoặc hành trình kẹp (xem 5.12 b) 7)).

c) Ở các thiết bị kẹp chi tiết gia công đang quay, việc mở thiết bị kẹp không thể thực hiện được với trục chính kẹp gia công đang quay (xem 5.12 b) 7)).

d) Đối với việc lắp bằng tay, phải tránh tổn thương của các ngón tay trong quá trình vận hành thiết bị kẹp [cài đặt trước hành trình mỏ kẹp tối đa < 4 mm (xem ISO 13857)].

e) Các thiết bị kẹp chi tiết gia công đang quay phải được ghi nhãn rõ ràng với tốc độ cho phép tối đa của chúng.

f) Tình trạng của thiết bị kẹp phải được báo hiệu cho người vận hành.

Trong trường hợp có lỗi hỏng hoặc gián đoạn của năng lượng kẹp, chức năng kẹp phải giữ được hoặc thiết kế của máy mài hoặc bộ phận bảo vệ phải đảm bảo rằng không bộ phận nào có thể bị văng ra.

5.2.6  Các trục thẳng đứng hoặc nghiêng dưới tác dụng của trọng lực

Phải đưa ra các biện pháp để ngăn ngừa chuyển động nguy hiểm của các trục thẳng đứng hoặc nghiêng dưới tác dụng của trọng lực (ví dụ hệ thống phanh). Đối với các yêu cầu liên quan đến kiểm soát chức năng an toàn cho việc phòng ngừa sự rơi xuống không mong muốn của các trục thẳng đứng hoặc nghiêng, xem 5.12 b) 13).

5.2.7  Các chế độ vận hành máy

5.2.7.1  Lựa chọn chế độ

a) Các chế độ vận hành an toàn là bắt buộc hoặc tùy chọn đối với máy mài cụ thể được cho trong 5.2.2 f) và 5.2.3.3 d).

b) Để lựa chọn một chế độ

1) Việc chọn một chế độ vận hành an toàn phải là bằng công tắc nút bấm, mã truy cập hoặc bằng phương tiện bảo đảm tương tự khác và chỉ được cho phép từ phía ngoài khu vực gia công. Chế độ đã chọn phải nhìn thấy được một cách dễ dàng (như bằng sự hiển thị hoặc bằng vị trí của công tắc lựa chọn). Việc chọn một chế độ không được kích hoạt một tình huống nguy hiểm. Nếu sử dụng một công tắc lựa chọn chế độ có thể khóa được thì nó phải phù hợp với ISO 12100:2010, 6.2.11.10 và IEC 60204-1:2009, 9.2.3.

2) Cơ cấu lựa chọn chế độ và các sắp xếp hệ thống điều khiển liên quan phải đảm bảo rằng chỉ một chế độ được chọn và được thực hiện chức năng ở bất kỳ một thời điểm nào. Đối với các yêu cầu về chức năng an toàn cho lựa chọn chế độ, xem 5.12 b) 10).

3) Đối với việc lựa chọn chế độ MSO 3 (xem 5.2.7.5), một cơ cấu tách riêng là cần thiết, nó phải đáp ứng các yêu cầu ở 1) và 2).

5.2.7.2  MSO 0: Chế độ bằng tay

Khi chế độ MSO 0 được chọn và các bộ phận bảo vệ di động được được mở ra hoặc khi máy không yêu cầu các bộ phận bảo vệ chống lại các mối nguy hiểm cơ khí như quy định trong 5.2, thì áp dụng các yêu cầu sau:

a) Trục chính bánh mài có thể được vận hành nếu một bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phù hợp với 5.13.2.1 được cung cấp và vận tốc dài của sản phẩm vật liệu mài được giới hạn đến giá trị v ≤ 50 m/s. Đối với giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính bánh mài, xem 5.12 b) 5). Chuyển động quay của trục chính chỉ được kích hoạt bằng tay bằng một cơ cấu điều khiển (như một nút bấm khởi động) dùng cho mục đích đó (xem 5.12 b) 14));

b) Chuyển động chạy dao giữa sản phẩm vật liệu mài và chi tiết gia công phải tác động bằng tay. Tối đa 2 chuyển động trục cũng có thể được điều khiển số, có thể được kích hoạt đồng thời bằng một nút bấm khởi động (xem 5.12 b) 14)) trong khi trục chính bánh mài đang quay. Các chuyển động vào dao của tất cả các trục khác có thể được tác động bằng tay bằng các tay quay, vận hành bằng năng lượng bằng các núm xoay điện tử (xem 5.12 b) 3)) hoặc bằng các thiết bị giữ-để-chạy (xem 5.12 b) 2));

c) Các trục phải chuyển động ở tốc độ giảm bớt như sau (xem 5.12 b) 6)):

1) Tối đa 2 m/min,

2) Tối đa 5 m/min đối với hành trình lớn hơn 1 m cho đến 5 m, và

3) Tối đa 10 m/min đối với hành trình lớn hơn 5 m kết hợp với một thiết bị bảo vệ (ví dụ như một thiết bị điều khiển hai tay hoặc một tấm đệm nhạy áp) đảm bảo người vận hành đang đứng ở vị trí an toàn;

d) Vận tốc dài của trục chính kẹp gia công phải được giới hạn đến giá trị tối đa là 0,7 m/s đối với các thiết bị kẹp hoặc các chi tiết gia công có đường kính lên đến 500 mm. Đối với các đường kính lớn hơn, việc giới hạn vận tốc dài đến giá trị tối đa là 1,3 m/s phải được áp dụng, nhưng không lớn hơn 50 min^-1 ở tốc độ giảm bớt. Đối với việc giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính kẹp gia công, xem 5.12 b) 5).

CHÚ THÍCH: Các giá trị đối với tốc độ giảm bớt của lượng chạy dao, quay và dài cho trong a), c) và d) là các giá trị tối đa. Trong khuôn khổ của việc đánh giá rủi ro, chúng được giảm bớt phù hợp với tình trạng nguy hiểm cụ thể của máy, nếu thích hợp.

5.2.7.3  MSO 1: Chế độ tự động

Khi chế độ MSO 1 được chọn và các bộ phận bảo vệ di động được được mở ra, thì áp dụng các yêu cầu sau:

a) Không có chuyển động của các chi tiết máy phải có thể thực hiện được, và tất cả các trục và các trục chính phải dừng an toàn (xem 5.12 b) 12)) hoặc dừng vận hành an toàn (xem 5.12 b) 11)). Ngoại trừ các chuyển động sau:

1) Để kẹp chi tiết gia công bằng tay, xem 5.2.5.

2) Chuyển động quay của (các) trục chính mang phôi phải được điều khiển bằng điều khiển giữ-để-chạy [xem 5.12 b) 2)] và không được vượt quá 5 min^-1 và vận tốc dài không được vượt quá 5 m/min đối với thiết bị kẹp gia công tiêu chuẩn lớn nhất đã mô tả trong hướng dẫn sử dụng. Tốc độ giảm bớt phải được giám sát [xem 5.12 b) 5)].

3) Trục chính bánh mài có thể được vận hành, với điều kiện là

- Vận tốc dài của các sản phẩm vật liệu mài phải được giới hạn đến giá trị v ≤ 50 m/s, ở đó các yêu cầu của 5.2.3.3 c) (bảo vệ tiếp xúc) và 5.13.2.1 (bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài) được đáp ứng, hoặc

- Vận tốc dài của các sản phẩm vật liệu mài phải được giới hạn đến giá trị v ≤ 16 m/s, ở đó bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài theo 5.13.2.1 không được trang bị và các yêu cầu của 5.2.3.3 c) không đáp ứng.

Đối với việc giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính bánh mài, xem 5.12 b) 5).

CHÚ THÍCH: Đối với việc làm sạch bằng tay các chỗ mảnh vỡ của sản phẩm vật liệu mài bằng đá sửa, yêu cầu đối với bảo vệ tiếp xúc có thể được đáp ứng bằng cách sử dụng trang bị bảo vệ cá nhân là đối tượng cho kết quả của đánh giá rủi ro, nếu thích hợp (xem Điều 7).

Khi chế độ MSO 1 được chọn và các bộ phận bảo vệ di động được đóng lại, tất cả các chuyển động đã lập trình của các chi tiết máy là có thể thực hiện được và máy chỉ được khởi động hoặc khởi động lại bằng sự kích hoạt của thiết bị khởi động. Sự giám sát tốc độ cho phép tối đa của trục chính bánh mài phải là chủ động (xem 5.12 b) 5)); (ngoại trừ: môtơ không đồng bộ vận hành bằng điện lưới).

5.2.7.4  MSO 2: Chế độ cài đặt

Chế độ vận hành này không dự định dùng cho gia công.

Khi chế độ MSO 2 được chọn và các bộ phận bảo vệ di động được được mở ra, thì áp dụng các yêu cầu sau:

a) Trục chính bánh mài có thể được vận hành bằng sử dụng một thiết bị khởi động, với điều kiện là

- Vận tốc dài của các sản phẩm vật liệu mài phải được giới hạn đến giá trị v ≤ 50 m/s, ở đó các yêu cầu của 5.2.3.3 c) (bảo vệ tiếp xúc) và 5.13.2.1 (bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài) được đáp ứng, hoặc

- Vận tốc dài của các sản phẩm vật liệu mài phải được giới hạn đến giá trị v ≤ 16 m/s, ở đó bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài theo 5.13.2.1 không được trang bị và các yêu cầu của 5.2.3.3 c) không đáp ứng.

Đối với việc giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính bánh mài, xem 5.12 b) 5).

b) Các trục phải chuyển động ở một tốc độ giảm bớt như sau (xem 5.12 b) 6)):

1) Tối đa 2m/min;

2) Tối đa 5 m/min đối với hành trình lớn hơn 1 m cho đến 5 m;

3) Tối đa 10 m/min đối với hành trình lớn hơn 5 m kết hợp với một thiết bị bảo vệ (ví dụ như một thiết bị điều khiển hai tay hoặc một tấm đệm nhạy áp) đảm bảo người vận hành đang đứng ở vị trí an toàn.

Việc điều khiển các chuyển động phải được tác động bằng một thiết bị giữ-để-chạy (xem 5.12 b 2)) hoặc bằng một núm xoay điện tử (xem 5.12 b) 3)).

Đối với thiết bị giữ-để-chạy hoặc núm xoay điện tử, PL_r thấp hơn so với đã quy định trong 5.12 b) là đủ, nếu có một cơ hội hiện thực tránh được mối nguy hiểm. Việc này có thể được giả thiết, nếu tốc độ giảm bớt của các trục bị giới hạn đến một giá trị thấp hơn 0,5 m/min (xem 5.12 b) 6)).

c) Việc giới hạn tốc độ của trục chính kẹp gia công vận hành bằng năng lượng đến giá trị n ≤ 50 min^-1 nhưng không lớn hơn 1,3 m/s, được đo tại đường kính của thiết bị kẹp hoặc, nếu đường kính chi tiết gia công lớn hơn, thì đo tại đường kính chi tiết gia công lớn nhất. Đối với việc giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính kẹp gia công, xem 5.12 b) 5). Việc điều khiển chuyển động phải được tác động bằng một thiết bị giữ-để-chạy (xem 5.12 b) 2)) hoặc bằng một núm xoay điện tử (xem 5.12 b) 3)) hoặc bằng một nút bấm khởi động kết hợp với một cơ cấu cho phép kích hoạt (xem 5.12 b) 4)).

Thiết bị giữ-để-chạy cũng có thể được thiết kế là một công tắc dùng chân hai nấc với các lý do về ecgônômi (xem 5.12 b) 2)).

Đối với thiết bị giữ-để-chạy hoặc núm xoay điện tử, PL_r thấp hơn so với đã quy định trong 5.12 b) là đủ, nếu có một cơ hội hiện thực là tính khốc liệt của tổn thương mong muốn là thấp. Việc này có thể được giả thiết, nếu không tồn tại các mối nguy hiểm do mắc kẹt, vướng mắc, lôi vào, v.v.

CHÚ THÍCH: Các giá trị đối với tốc độ giảm bớt của lượng chạy dao, quay và dài cho trong a) đến c) là các giá trị tối đa. Trong khuôn khổ của việc đánh giá rủi ro, chúng được rút gọn phù hợp với tình trạng nguy hiểm cụ thể của máy, nếu thích hợp.

d) Khi tiếp cận được cho vào một vùng nguy hiểm từ nhiều hơn một vị trí thông qua (các) bộ phận bảo vệ di động được và một phần của vùng nguy hiểm không quan sát thấy được từ vị trí của người vận hành, phải không cho phép có chuyển động trừ khi các bộ phận bảo vệ còn lại ở các vùng nguy hiểm này đóng lại.

e) Nếu máy được trang bị các thiết bị vận chuyển dùng để tháo/lắp chi tiết gia công và dụng cụ cắt:

1) Để cài đặt thiết bị vận chuyển, áp dụng các yêu cầu quy định ở b) hoặc các yêu cầu trong ISO 10218-1:2006, 5.7.3 và 5.7.4, dù là thiết bị vận chuyển chỉ có thể lập trình được trong ít hơn ba trục;

2) Nếu tốc độ các trục không thể vượt quá các giới hạn (ví dụ trên các trục khí nén), không yêu cầu việc giám sát tốc độ giảm bớt theo 5.12 b) 6) cùng với bộ phận bảo vệ mở. Chuyển động vận hành bằng năng lượng chỉ được kích hoạt dưới sự điều khiển của một cơ cấu cho phép kích hoạt đi kèm với một thiết bị giữ-để-chạy để cho phép sự chuyển động theo từng bước một. Khi yêu cầu chuyển động liên tục, cơ cấu cho phép kích hoạt và thiết bị giữ-để-chạy phải ở một khoảng cách an toàn so với vị trí nguy hiểm để giữ cả hai tay nằm ngoài vùng nguy hiểm (xem ISO 13855). Đối với các yêu cầu liên quan đến các chức năng an toàn, ví dụ điều khiển giữ-để-chạy và cơ cấu cho phép kích hoạt, xem 5.12 b) 2) và 4). Không được phát sinh chuyển động nguy hiểm từ việc khởi động bất kỳ cảm biến hoặc thiết bị phản hồi nào;

3) Nếu sử dụng rôbốt để tháo/lắp chi tiết gia công thì phải áp dụng các yêu cầu của ISO 10218-1.

Khi chế độ MSO 2 được chọn và các bộ phận bảo vệ di động được đóng lại, có thể thực hiện tất cả các chuyển động của các chi tiết máy. Sự giám sát tốc độ cho phép tối đa của trục chính bánh mài phải là chủ động (xem 5.12 b) 5)); (ngoại trừ: môtơ không đồng bộ vận hành bằng điện lưới).

5.2.7.5  MSO 3: Chế độ tùy chọn đặc biệt dùng cho sự can thiệp bằng tay dưới chế độ các điều kiện vận hành bị hạn chế

Chế độ vận hành này chỉ là dự phòng, khi tiếp cận cho người vận hành vào vùng nguy hiểm là tuyệt đối cần thiết, và với điều kiện là tất cả các biện pháp an toàn thích hợp áp dụng dưới các khía cạnh về công nghệ và có tính khả thi phù hợp với tình trạng của kỹ thuật được thực hiện. Tiếp cận cho người vận hành có thể là tuyệt đối cần thiết trong trường hợp sản xuất các hạng mục đơn lẻ và loạt sản xuất nhỏ với độ chính xác và tính phức tạp cao. Hơn nữa, chạy chương trình tự động với các bộ phận bảo vệ đã mở là được yêu cầu đối với thử nghiệm chương trình đầu tiên với chi tiết gia công phức tạp và các bố trí dụng cụ cắt.

Nếu chế độ MSO 3 được chọn và các bộ phận bảo vệ được mở ra, các yêu cầu theo 5.2.7.4 (MSO 2: chế độ cài đặt) áp dụng cho vận hành bằng tay, và các yêu cầu sau áp dụng để thực hiện các chu trình được lập trình:

a) Trục chính bánh mài có thể được vận hành, với điều kiện là

- Vận tốc dài của các sản phẩm vật liệu mài phải được giới hạn đến giá trị v ≤ 50 m/s, ở đó các yêu cầu của 5.2.3.3 c) (bảo vệ tiếp xúc) và 5.13.2.1 (bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài) được đáp ứng, hoặc

- Vận tốc dài của các sản phẩm vật liệu mài phải được giới hạn đến giá trị v ≤ 16 m/s, ở đó bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài theo 5.13.2.1 không được trang bị và các yêu cầu của 5.2.3.3 c) không đáp ứng.

Đối với việc giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính bánh mài, xem 5.12 b) 5).

b) Các trục phải chuyển động ở một tốc độ giảm bớt như sau (xem 5.12 b) 6)):

1) Tối đa 2 m/min;

2) Tối đa 5 m/min đối với hành trình lớn hơn 1 m.

c) Vận tốc dài của trục chính kẹp gia công phải được giới hạn đến giá trị tối đa là 0,7 m/s đối với các thiết bị kẹp hoặc các chi tiết gia công có đường kính lên đến 500 mm. Đối với các đường kính lớn hơn, việc giới hạn vận tốc dài đến giá trị tối đa là 1,3 m/s phải được áp dụng, nhưng không lớn hơn 50 min^-1 ở tốc độ giảm bớt. Đối với việc giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính kẹp gia công, xem 5.12 b) 5).

CHÚ THÍCH: Các giá trị đối với tốc độ giảm bớt của lượng chạy dao, quay và dài cho trong a) đến c) là các giá trị tối đa. Trong khuôn khổ của việc đánh giá rủi ro, chúng được rút gọn phù hợp với tình trạng nguy hiểm cụ thể của máy, nếu thích hợp.

d) Việc điều khiển các chuyển động đã lập trình ở b) và c) có thể được tác động bằng một thiết bị giữ-để-chạy (xem 5.12 b 2)) hoặc bằng một núm xoay điện tử (xem 5.12 b) 3)) hoặc với nút bấm khởi động, mỗi thiết bị đó kết hợp với một cơ cấu cho phép kích hoạt.

e) Tiếp cận vào vùng nguy hiểm được sinh ra bởi các thiết bị kẹp đang chuyển động, ví dụ như các chấu cặp nhô ra đang quay trên mâm cập, phải được ngăn ngừa bằng các bộ phận bảo vệ.

f) Một chu trình chương trình đã khởi động phải được hiển thị trong suốt chu trình toàn bộ. Bước tiếp theo trước khi thực thi cũng phải được hiển thị.

Phải đáp ứng thêm các yêu cầu của 5.3 đến 5.15. Ví dụ về áp dụng trong đó có yêu cầu MSO 3 được cho trong Phụ lục K.

Khi chế độ MSO 3 được chọn và các bộ phận bảo vệ di động được đóng lại, có thể thực hiện được tất cả các chuyển động của các chi tiết máy mà không có cơ cấu cho phép kích hoạt. Việc giám sát tốc độ giảm bớt của trục chính bánh mài phải là chủ động (xem 5.12 b) 5)).

5.2.7.6  Chế độ bảo dưỡng

Chế độ bảo dưỡng chỉ được nhà sản xuất máy cung cấp cho nhân viên bảo dưỡng, được đào tạo và có thẩm quyền, và cho nhân viên đã được đánh giá trình độ chuyên môn bởi khách hàng phù hợp với các hướng dẫn của nhà sản xuất (cũng xem 7.2.9).

a) Tổng quan

1) Đối với việc lựa chọn chế độ bảo dưỡng, một công tắc có thể khóa được được lắp trên một dây cáp đã kết nối, phải trang bị thiết bị bảo dưỡng có thể tháo ra được. Sự kết nối của thiết bị bảo dưỡng phải có khả năng truy cập được tại máy, ví dụ như tại phía ngoài của vỏ bao điện. Các tính hiệu cảnh báo ở thiết bị bảo dưỡng phải báo rằng việc sử dụng thiết bị bảo dưỡng bị hạn chế cho nhân viên bảo dưỡng, đã được đào tạo và có thẩm quyền bởi nhà sản xuất máy. Miễn là thiết bị bảo dưỡng được kết nối với máy, không chế độ vận hành an toàn khác phải có thể chọn được. Các hướng dẫn sử dụng phải yêu cầu tháo thiết bị ra sau khi hoàn thành các hoạt động bảo dưỡng.

Thiết bị bảo dưỡng có thể được thay thế bằng các thiết bị chọn khác giới hạn áp dụng của chế độ bảo dưỡng đối với những người được đề cập ở trên.

2) Phải thực hiện được vận hành bằng tay dưới các điều kiện ở 5.2.7.4.

3) Theo đánh giá rủi ro, các biện pháp an toàn bổ sung có thể là cần thiết, như các bộ phận bảo vệ, các rào chắn hoặc các tấm che phủ, đề cập đến các tín hiệu cảnh báo.

b) Chế độ này sẽ cho phép hạn chế chức năng tự động của máy với các bộ phận bảo vệ di động được mở ra. Các hạn chế này là:

1) Không thực hiện được gia công ở chế độ bảo dưỡng;

2) Tốc độ các trục phải được giảm và được giám sát (xem 5.12 b) 6)) ngoại trừ các trường hợp theo 5.2.7.6 b) 5). Các tốc độ trục giảm này không được vượt quá 2 m/min hoặc 5 m/min đối với các trục có hành trình ngang lớn hơn 1 m;

3) Các chu trình chuyển động liên tục có thể thực hiện được (ví dụ như kiểm khả năng lặp lại);

4) Chuyển động quay của bánh mài và các trục chính kẹp gia công phải có thể thực hiện được dưới các điều kiện ở 5.2.7.5 a) và c);

5) Việc điều khiển các chuyển động đã lập trình có thể được tác động bằng một thiết bị giữ-để-chạy (xem 5.12 b 2)) hoặc bằng một núm xoay điện tử (xem 5.12 b) 3)) hoặc bằng nút bấm khởi động, mỗi thiết bị đó kết hợp với một cơ cấu cho phép kích hoạt. Cơ cấu cho phép kích hoạt này phải được đặt ngoài vùng nguy hiểm, nếu tốc độ giảm bớt vượt quá giá trị theo 5.2.7.6 b) 2).

5.2.8  Trang bị tùy chọn hoặc bổ sung cho máy mài

5.2.8.1  Thiết bị vận chuyển dùng để tháo/lắp chi tiết gia công

Nếu máy được trang bị các thiết bị vận chuyển dùng để tháo/lắp chi tiết gia công thì phải thỏa mãn các yêu cầu sau.

a) Các vị trí lắp/tháo cho người vận hành tại các thiết bị di chuyển chi tiết gia công phải ở bên ngoài khu vực gia công và cách xa cơ cấu nguy hiểm khác (ví dụ như cơ cấu thay dụng cụ).

b) Tiếp cận vào các chuyển động nguy hiểm của các thiết bị vận chuyển phải được ngăn ngừa bằng các bộ phận bảo vệ cố định và/hoặc di động được được khóa liên động (xem 5.12 b) 1) iv)) hoặc chuyển động nguy hiểm phải được dừng lại hoặc được kích hoạt bằng sự khởi động của các thiết bị bảo vệ (ví dụ như bộ phận bảo vệ được khóa liên động hoặc tấm che ánh sáng).

c) Đối với các yêu cầu về chế độ cài đặt của thiết bị vận chuyển dùng để lắp/tháo chi tiết gia công, xem 5.2.7.4 e).

d) Sự khởi động của thiết bị dừng khẩn cấp của máy (xem 5.12 c)) cũng phải kích hoạt chức năng dừng khẩn cấp của thiết bị vận chuyển và ngược lại, nếu thiết bị chất tải nằm trong vùng gia công. Nếu máy và thiết bị chất tải tạo thành một hệ thống gia công tích hợp thì phải áp dụng ISO 11161.

e) Nếu việc tiếp cận vào vùng nguy hiểm thiết bị vận chuyển có khả năng xảy ra, thì tiếp cận từ khu vực đó vào vùng gia công của máy

- không thể xảy ra, hoặc

- máy phải ở trạng thái đã dừng và sự khởi động không mong muốn phải được ngăn ngừa.

f) Nếu việc tiếp cận vào vùng gia công của máy có khả năng xảy ra, thì tiếp cận vào thiết bị vận chuyển

- không thể xảy ra, hoặc

- thiết bị vận chuyển phải ở trạng thái đã dừng và sự khởi động không mong muốn phải được ngăn ngừa (đối với sự ngăn ngừa khởi động không mong muốn, xem TCVN 7300 (ISO 14118)).

5.2.8.2  Máy được trang bị ụ sau và/hoặc nòng ụ sau

Nếu máy được trang bị một ụ sau và/hoặc nòng ụ sau, phải có các biện pháp để ngăn ngừa ụ sau bị lùi quá khỏi đầu của băng máy trong khi điều chỉnh bằng tay vị trí của nó (ví dụ như dừng cơ khí). Đối với các máy có ụ sau và/hoặc nòng ụ sau vận hành bằng năng lượng:

a) Các chuyển động được vận hành bằng năng lượng của nòng ụ sau khi bộ phận bảo vệ được mở ra, ngoại trừ các nòng ụ sau được kích hoạt bằng lò xo, không được vượt quá 1,2 m/min khi hành trình > 10 mm và chỉ có thể thực hiện được bằng sử dụng một trong các thiết bị sau:

1) Một thiết bị điều khiển đòi hỏi cả hai tay nằm ngoài khu vực gia công (ví dụ như bằng điều khiển hai tay phù hợp với ISO 13851; xem 5.12 b) 2)),

2) Một điều khiển giữ-để-chạy, (xem 5.12 b) 2)), hoặc

3) Một công tắc dùng chân 2 vị trí hoặc 3 vị trí; xem 5.12 b) 2).

b) Khuyến nghị có các biện pháp điều chỉnh lực kẹp. Nếu hệ thống kẹp không được khởi động hoặc không đóng lại, khởi động quá trình/gia công phải được ngăn chặn. Quá trình gia công phải được dừng lại (ví dụ như dừng có điều khiển) nếu hệ thống kẹp mở không theo dự định (ví dụ như sự kích hoạt của cơ cấu mở hoặc mức độ lực kẹp tối thiểu đã xác định trước bởi người vận hành không đạt được) (xem 5.12 b) 7)).

c) Sự mở hoặc đóng nòng ụ sau để thay chi tiết gia công bằng tay có thể thực hiện được trong tất cả các chế độ vận hành an toàn.

d) Sự kích hoạt bằng tay của ụ sau vận hành bằng năng lượng và của các chuyển động của nòng ụ sau vận hành bằng năng lượng không được phép xảy ra khi trục chính kẹp gia công đang quay (xem 5.12 b) 7)), nếu lực kẹp của mâm cặp hoặc của giá đỡ phôi là không đủ.

e) Giới hạn lực kẹp phải được

1) Chỉ thị trên nòng ụ sau và vị trí kết thúc của nòng ụ sau phải được chỉ thị bền lâu (ví dụ như bằng một vòng có màu sắc), hoặc

2) Được giám sát bằng một công tắc giới hạn được khóa liên động với chuyển động quay của trục chính (xem 5.12 b) 7)).

f) Chuyển động được vận hành bằng năng lượng của thân ụ sau hướng đến chi tiết gia công khi bộ phận bảo vệ mở ra trong tất cả các chế độ vận hành an toàn chỉ có thể thực hiện được bằng sử dụng điều khiển giữ-để-chạy (xem 5.12 b) 2)). Thân ụ sau có thể thụt vào vị trí đã định bằng một thao tác vận hành có xem xét đến ISO 13854 đối với các khe hở cần thiết để tránh sự nghiền vỡ. Tốc độ dịch chuyển ngang tối đa của thân ụ sau không được vượt quá 2 m/min.

5.2.8.3  Ổ chứa dụng cụ, cơ cấu chuyển dụng cụ và cơ cấu thay dụng cụ có thể tiếp cận được bên ngoài

Nếu máy được trang bị ổ chứa dụng cụ, cơ cấu chuyển dụng cụ hoặc cơ cấu thay dụng cụ tiếp cận được bên ngoài thì phải áp dụng các yêu cầu sau.

a) Tiếp cận vào ổ chứa dụng cụ tiếp cận được bên ngoài và cơ cấu chuyển dụng cụ và cơ cấu thay dụng cụ phải được che chắn an toàn bằng sự kết hợp của các bộ phận bảo vệ cố định và di động được (xem 5.2.3.2 a)) phù hợp với ISO 14119:1998, 7.1. Đối với các yêu cầu về các chức năng an toàn cho các thiết bị khóa liên động liên đới với cơ cấu thay dụng cụ, ổ chứa dụng cụ, xem 5.12 b) 1) iii).

b) Khi bộ phận bảo vệ di động được dùng để tiếp cận vào ổ chứa dụng cụ mở, bộ dẫn động ổ chứa dụng cụ phải dừng ở vị trí dừng an toàn hoặc dừng vận hành an toàn theo 5.12 b) 11) và 5.12 b) 12). Trong các chế độ MSO 2, MSO 3 và chế độ bảo dưỡng với bộ phận bảo vệ di động được mở, chuyển động được vận hành bằng năng lượng của ổ chứa dụng cụ (ví dụ như cho mục đích bổ sung thêm dụng cụ, bảo trì hoặc điều chỉnh) chỉ có khả năng thực hiện được bằng điều khiển giữ-để-chạy cho phép một chuyển động phân độ trạm dụng cụ đơn hoặc bằng thiết bị điều khiển hai tay (xem ISO 13851) đối với chuyển động liên tục. Chuyển động này phải ở một tốc độ giảm bớt bằng 2 m/min hoặc được kích hoạt từ các thiết bị điều khiển được đặt bên ngoài tầm với của các chuyển động nguy hiểm phù hợp với ISO 13857.

c) Để ngăn ngừa dụng cụ rơi hoặc văng ra, chúng phải được giữ nằm trong giá kẹp dụng cụ của ổ chứa. Dữ liệu thiết kế cho việc giữ dụng cụ (ví dụ như các giới hạn đối với khối lượng tối đa, các mômen quán tính và các vỏ bao không gian của các dụng cụ) phải được cung cấp cho người sử dụng (xem 7.2.2).

d) Các bộ phận bảo vệ cố định hoặc di động được phải ngăn ngừa tiếp cận vào các bộ phận di động được của cơ cấu thay dụng cụ. Khi các bộ phận bảo vệ di động được cho phép tiếp cận đến cơ cấu thay dụng cụ từ bất kỳ khu vực nguy hiểm nào mở ra, chuyển động của cơ cấu thay dụng cụ phải được ngăn chặn. Không được có các chuyển động máy nguy hiểm phát sinh từ việc khởi động bất kỳ cảm biến hoặc thiết bị phản hồi nào. Để ngăn ngừa dụng cụ bị rơi hoặc văng ra, chúng phải được giữ trong cơ cấu thay dụng cụ dưới tất cả các điều kiện vận hành bao gồm cả mất năng lượng/nguồn.

5.3  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm về điện

a) Tiếp xúc trực tiếp với thiết bị điện

1) Thiết bị điện phải phù hợp với IEC 60204-1, trừ khi được quy định khác trong tiêu chuẩn này.

2) Xem IEC 60204-1:2009, Điều 6 đối với sự phòng ngừa sốc điện và IEC 60204-1:2009, Điều 7 đối với bảo vệ chống lại sự ngắn mạch và bảo vệ chống lại sự quá tải. Đặc biệt phải thỏa mãn các yêu cầu sau trong các điều liên quan của IEC 60204-1:2009:

i) Điều 7 đối với bảo vệ thiết bị;

ii) Điều 8 đối với sự đấu nối đẳng thế;

iii) Điều 12 đối với dây dẫn và cáp;

iv) Điều 13 đối với các kỹ thuật đi dây;

v) Điều 14 đối với động cơ điện và thiết bị đi kèm.

3) Vỏ cách điện không bị các rủi ro hư hỏng do việc văng dụng cụ và/hoặc chi tiết gia công. Không thể tiếp cận được các bộ phận dẫn điện (xem IEC 60204-1:2009, 6.2.2). Rủi ro cháy nổ do hỏng thiết bị điện không được coi là đáng kể đối với máy khi các mạch công suất được bảo vệ chống lại hiện tượng quá dòng (xem IEC 60204-1:2009, 7.2.2).

b) Đối với tiếp xúc gián tiếp với các thiết bị điện, các yêu cầu của IEC 60204-1:2009, 6.3 phải được thỏa mãn.

CHÚ THÍCH: Xem IEC 60204-1:2009, 3.27, về định nghĩa “tiếp xúc gián tiếp”.

c) Để bảo vệ thiết bị điều khiển, vỏ của thiết bị điều khiển phải cho một mức độ bảo vệ tối thiểu là IP2X, phù hợp với IEC 60204-1:2009, 6.2.2, ngoại trừ vỏ của thiết bị bảo vệ bên nằm trong khu vực gia công phải có mức độ bảo vệ đến IP55.

5.4  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do tiếng ồn

Khi thiết kế máy, những thông tin có sẵn và các giải pháp kỹ thuật để kiểm soát ồn ngay tại nguồn ồn phải được tính đến (ví dụ xem ISO/TR 11688-1).

CHÚ THÍCH: Các nguồn phát ra ồn chính ở máy mài phụ thuộc vào phương pháp mài và các bộ phận và thiết bị được sử dụng trên máy mài. Các nguồn ồn trong không khí bao gồm:

- Các sản phẩm vật liệu mài và chi tiết gia công;

- Các trục chính bánh mài;

- Các trục chính kẹp gia công;

- Các bộ dẫn động trục;

- Vít me bi;

- Thiết bị sửa và điều chỉnh đá mài;

- Các hoạt động lắp, tháo, văng và di chuyển;

- Các hệ thống thủy lực;

- Các hệ thống hút xả;

- Các hệ thống khí nén;

- Các hệ thống chất lỏng cắt kim loại.

Nếu các cách để giảm ồn tại nguồn là không đủ thì các biện pháp giảm ồn thứ cấp phải được tính đến ở bất cứ chỗ nào có thể thực hiện được. Đối với các biện pháp để giảm ồn, xem Phụ lục E.

Đối với xác định phát xạ ồn, xem Phụ lục F.

Việc công bố các giá trị phát xạ ồn phải phù hợp với 7.2.6.

5.5  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do rung

Trên các máy mài có chạy dao dẫn hướng bằng tay sử dụng một cơ cấu vận chuyển, ví dụ xem Bảng 1, số 1.3 và 1.4, khi đó người vận hành có thể chịu các rung lớn hơn 2,5 m/s², thì phải tính đến các biện pháp để phòng ngừa rung. Các biện pháp để giảm rung có thể đạt được bằng kết cấu và thiết kế, giảm chấn và/hoặc cách ly (xem CR 1030-1). Đối với đo rung cơ học, xem ISO 20643.

5.6  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do bức xạ

a) Đối với bức xạ tần số thấp, bức xạ tần số radio, tất cả các sóng cực ngắn, xem 5.9 k). Để biết thêm chi tiết cũng xem EN 12198-1, EN 12198-2 và EN 12198-3.

b) Các hệ thống phản hồi laze được lắp sẵn phải được thiết kế để ngăn ngừa sự tiếp xúc với đường đi chùm tia hoặc sự phản xạ theo IEC 60825-1.

5.7  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do vật liệu hoặc các chất

5.7.1  Tổng quan

Vật liệu hoặc các chất được sử dụng cho kết cấu và vận hành các máy mài phải được chọn sao cho không gây ảnh hưởng nguy hiểm đến sức khỏe trong toàn bộ tuổi thọ của máy, ví dụ như không được sử dụng amiăng làm phanh và lớp lót li hợp.

Ở nơi vật liệu được gia công gây nguy hiểm cho sức khỏe hoặc sử dụng hoặc ở nơi mà bụi, khói và mù sương rất có thể được sinh ra, thì các bộ phận bảo vệ phải được thiết kế để giảm thiểu phơi nhiễm cho người vận hành máy. Phải trang bị một hệ thống hút trọn bộ và/hoặc biện pháp lắp khớp hệ thống hút.

Máy mài có hệ thống hút trọn bộ phải được thiết kế sao cho việc hút được kích hoạt ngay khi các chức năng sinh ra bụi, khói và mù sương được bật. Sau khi tắt các chức năng này, hệ thống hút phải tiếp tục chạy cho đến khi các mối nguy hiểm do bụi, khói và mù sương không còn tồn tại nữa. Đối với các máy được bao kín hoàn hoàn, khoảng thời gian vận hành sau đó phụ thuộc vào thể tích của buồng làm việc và phụ thuộc vào dung lượng hút, ví dụ như nó chỉ có thể mở các bộ phận bảo vệ sau khi không khí trong buồng làm việc đã được trao đổi ít nhất hai lần. Hệ thống hút trọn bộ phải được thiết kế sao cho không chịu các chất nguy hiểm trên một mức độ nguy hiểm là có thể thực hiện được, khi các bộ phận bảo vệ sẽ được mở ra.

Phải trang bị các biện pháp để phòng ngừa sự thoát ra của mù sương có hại, như xuất phát từ việc sử dụng khí nén.

Do các yêu cầu thực tế đối với hệ thống hút sẽ phụ thuộc vào sự thay đổi của các thông số khác nhau, như bản chất của các vật liệu đang sử dụng, không thể đưa ra các yêu cầu kỹ thuật chi tiết hơn trong tiêu chuẩn này.

5.7.2  Thiết bị dùng cho việc sử dụng các chất lỏng gia công kim loại

5.7.2.1  Tổng quan

Khi các chất lỏng gia công kim loại để làm mát và bôi trơn được sử dụng trong khi mài mà chúng có thể gây ra các mối nguy hiểm đối với sức khỏe, máy mài phải được trang bị các thiết bị để ngăn ngừa hoặc giảm thiểu các mối nguy hiểm này.

5.1.2.2  Các biện pháp bảo vệ chống lại sự tiếp xúc hoặc sự hít vào

a) Hệ thống phải được thiết kế để ngăn ngừa sự bắn tóe, sự chảy tràn và sự rò rỉ của chất lỏng gia công kim loại.

b) Bình chứa chất lỏng và các bộ phận của hệ thống khác phải được làm bằng các vật liệu đảm bảo tính toàn vẹn liên tục của hệ thống.

c) Các vòi cung cấp phải được thiết kế sao cho việc phun không mong muốn được giảm thiểu.

d) Khi thấy trước được việc sinh ra mù sương và hơi trong khu vực gia công, phải trang bị các bộ phận bảo vệ hoặc hệ thống hút hoặc các phương tiện đi kèm của hệ thống đó (xem 5.7.1).

e) Chất lỏng gia công kim loại phải có khả năng dùng cho chức năng hiệu chỉnh của máy mài để tránh tăng nhiệt quá mức và sự bay hơi sau đó của chất lỏng. Cách khác, phải trang bị hệ thống dung dịch trơn nguội.

f) Ở chỗ mà cần thiết phải thấy trước đối với người vận hành để đặt tay của họ vào trong khu vực gia công (ví dụ như trong khi thao tác lắp/tháo, cài đặt, ...), dòng chất lỏng gia công kim loại đi vào khu vực gia công phải được dừng lại một cách tự động (xem 5.12 b) 19)), khi các bộ phận bảo vệ được mở ra. Có thể thực hiện điều chỉnh dòng chất lỏng gia công kim loại để làm mát các bộ phận hoặc để dội rửa băng máy, ví dụ như đối với điều chỉnh vòi phun. Tất cả các máy khác không có điều khiển chất lỏng tự động phải được trang bị các thiết bị dùng để điều khiển bằng tay hoặc dẫn dòng của nguồn cung cấp chất lỏng gia công kim loại.

g) Các bình chứa chất lỏng phải được lắp các bộ chỉ thị mức chất lỏng đọc được một cách rõ ràng có đánh dấu các mức nạp nhỏ nhất/lớn nhất.

h) Hệ thống chất lỏng gia công kim loại phải có khả năng cung cấp chất lỏng gia công kim loại với lượng lớn để ngăn ngừa sự sinh ra của các hơi hoặc son khi nguy hiểm trong tất cả các điều kiện vận hành/mài có thể thấy trước được.

i) Hệ thống chất lỏng gia công kim loại phải được thiết kế thuận tiện cho việc bảo trì bao gồm cả lấy mẫu và để giảm tới chừng mực có thể sự phơi nhiễm của cơ thể người đối với chất lỏng gia công kim loại trong khi bảo trì.

j) Máy mài phải được thiết kế sao cho các phoi mài có thể được loại bỏ mà không cần phải tháo nước của toàn bộ hệ thống.

5.7.2.3  Các mối nguy hiểm sinh vật và vi sinh vật (vi rút và vi khuẩn)

a) Thành phần tổng của các hệ thống chất lỏng gia công kim loại phải được lưu thông/tuần hoàn trong sử dụng bình thường sao cho không tồn tại vùng thể tích tĩnh tại trong bình chứa/tank ngoại trừ ở chỗ mà thiết kế yêu cầu có sự lắng đọng.

b) Để tránh các vùng ứ đọng vẫn còn lại trong máy, chất lỏng gia công kim loại phải tháo khỏi máy hướng về bình chứa dưới tác dụng của trọng lực.

c) Đường ống xả phải có đường kính đủ lớn và đủ độ dốc để giảm thiểu sự lắng đọng cặn dầu.

d) Hệ thống chất lỏng gia công kim loại phải được trang bị lọc.

e) Khi xuất hiện sự tích tụ cặn lắng, phải tính đến việc làm sạch (ví dụ các góc được vê tròn trong các bể chứa/container). Việc làm sạch không yêu cầu phải tháo rửa toàn bộ hệ thống (xem ISO 14159).

f) Phía trong của các bình chứa không được góp phần làm gia tăng vi khuẩn (ví dụ bằng các bề mặt trơn nhẵn).

g) Các bể chứa chất lỏng gia công kim loại phải có các vỏ bao được thiết kế để ngăn ngừa sự thâm nhập của các ngoại vật.

h) Sự nhiễm bẩn của chất lỏng gia công kim loại bởi dầu hoặc mở từ nguồn bên ngoài như bôi trơn máy bị tổn thất phải được phòng tránh hoặc phải có biện pháp cho việc loại bỏ có hệ thống của chúng. Cần có khả năng thực hiện bổ sung vào một hệ thống tách hoặc hệ thống loại bỏ dầu hoặc mỡ, nếu cần thiết.

i) Khi máy mài được trang bị các bộ phận bảo vệ bao kín sử dụng cùng với chất lỏng gia công kim loại, vỏ máy phải được thiết kế để cung cấp mặt tiếp giáp giữa vỏ bao bộ phận bảo vệ và hệ thống hút. Vị trí của mặt tiếp giáp này cần được tính toán xem xét dòng khí bên trong sinh ra bởi máy khi vận hành bình thường để cho phép vận hành hệ thống hút hiệu quả.

5.7.3  Các biện pháp chống lại mối nguy hiểm do cháy và nổ

5.7.3.1  Chất lỏng gia công kim loại dễ cháy

5.7.3.1.1  Các yêu cầu đối với hệ thống chất lỏng gia công kim loại

Máy mài được thiết kế để sử dụng các chất lỏng gia công kim loại dễ cháy phải được trang bị các thiết bị dưới đây để giảm thiểu rủi ro của việc sinh ra các hỗn hợp dễ cháy và nguồn đánh lửa.

a) Mạch chất lỏng gia công kim loại phải được thiết kế sao cho (tiết diện ngang ống, bể chứa, bơm, các kiểu đầu phun các lựa chọn vị trí, ...) bảo đảm đủ lượng chất lỏng gia công kim loại tại điểm gia công ở bất kỳ thời điểm nào và cho bất kỳ dụng cụ nào.

b) Nếu nguồn cấp chất lỏng gia công kim loại không thực hiện chức năng thì phải ngăn chặn sự khởi động máy. Để giám sát nguồn cấp chất lỏng gia công kim loại, xem 5.12 b) 18).

c) Trong trường hợp nguồn cấp chất lỏng gia công kim loại bị trục trặc, quá trình gia công phải được dừng lại một cách tự động bằng cách thức thích hợp, ví dụ như tách rời dụng cụ và chi tiết gia công và ngắt kết nối giữa trục chính bánh mài và hệ thống hút.

d) Phải trang bị hệ thống hút phù hợp.

5.7.3.1.2  Các yêu cầu đối với hệ thống hút

Hiệu quả hút ít nhất phải bảo đảm duy trì áp suất âm trong buồng làm việc để ngăn ngừa một cách an toàn sự thoát ra của hơi chất lỏng gia công kim loại và son khí từ máy.

Nếu hệ thống hút không thực hiện đúng chức năng, thì việc khởi động chu trình của máy phải được ngăn ngừa (xem 5.12 b) 18)) hoặc một quá trình gia công trong trạng thái này phải được dừng một cách tự động bằng cách thức thích hợp, ví dụ như tách rời dụng cụ và chi tiết gia công và ngắt kết nối giữa trục chính bánh mài và bộ truyền động dụng cụ.

Tất cả các vật kim loại trong buồng làm việc, bao gồm cả đường ống hệ thống hút, phải được kết nối liên tục với hệ thống dẫn bảo vệ.

Nếu không thể ngăn ngừa các mối nguy hiểm do cháy và nổ bằng các cách này thì phải thực hiện các biện pháp bổ sung để hạn chế ảnh hưởng của các sự cố cháy và nổ.

Các biện pháp đó bao gồm:

1) Vỏ buồng làm việc chịu áp gồm có các ô cửa quan sát và bộ phận xả áp, nếu yêu cầu, theo hướng không gây ra mối nguy hiểm cho người. Vỏ buồng làm việc chịu áp này cũng phải thỏa mãn các yêu cầu đối với bộ phận bảo vệ quy định trong 5.1.2 và, nếu thích hợp, trong 5.2.3.2. Thông tin về kích thước của các bề mặt bộ phận xả áp, xem Phụ lục H.

2) Việc ngăn ngừa sự thoát ra của khói và khí nóng đi vào khu vực vận hành và môi trường máy, ví dụ như bằng các đệm bít kín gấp khúc ngăn khói tại các bộ phận di động được của các bộ phận bảo vệ (theo chu vi). Ví dụ xem Phụ lục H.

3) Các thiết bị chữa cháy (đối với các yêu cầu điều khiển kỹ thuật cho báo cháy và hệ thống chữa cháy tự động, xem 5.12 b) 16) và 17)).

4) Máy, bao gồm cả hệ thống điều khiển phải được thiết kế sao cho việc kết nối với các thiết bị để phát hiện cháy, các hệ thống chữa cháy, báo cháy, thiết bị xả áp, ... theo khuyến nghị của nhà sản xuất đến mức có thể.

Đối với các máy dự định để kết nối với hệ thống hút trung tâm, phải có các biện pháp hoặc hệ thống để ngăn ngừa trong trường hợp cháy,

- lan truyền cháy vào hệ thống hút trung tâm,

- nguồn cấp không khí thêm vào buồng gia công, và

- hút các môi chất dập cháy.

CHÚ THÍCH 1: Ví dụ sử dụng các bộ khống chế ngọn lửa (ví dụ xem Phụ lục H), các van ngắt không khí xả.

Các hệ thống hút trọn bộ phải tự động ngắt trong trường hợp có cháy hoặc nổ.

Đối với các ví dụ về sự tích hợp của các hệ thống hút và chữa cháy khi sử dụng các chất lỏng gia công kim loại dễ cháy, xem Phụ lục I.

CHÚ THÍCH 2: Các biện pháp bổ sung để giảm rủi ro phụ thuộc vào các điều kiện sử dụng máy thực tế và phải được xem xét cho trường hợp riêng lẻ.

5.7.3.2  Bụi dễ cháy và nổ

Khi các máy mài được thiết kế để gia công các vật liệu có thể sinh ra các bụi dễ cháy và nổ (như nhôm, magiê và các hợp kim của chúng), phải trang bị các thiết bị dùng để loại bỏ an toàn các bụi này và bất kỳ khí dễ cháy nào (như hydro) nhằm ngăn ngừa các mối nguy hiểm gây ra do cháy hoặc nổ. Phải thực hiện các biện pháp bảo vệ chống nổ theo EN 1127-1, khi thích hợp.

Để ngăn ngừa nổ bụi, máy mài phải được trang bị các hệ thống như

a) Mài ướt,

b) Mài khô có phun mưa ướt bằng sự làm ẩm tức thì, hoặc

c) Mài khô có phun mưa ướt bằng bình cyclon kiểu ướt.

Đối với các yêu cầu, xem Phụ lục G.

5.8  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do không chú ý đến các nguyên tắc ecgônômi

a) Máy phải được thiết kế phù hợp với các nguyên tắc ecgônômi trong ISO 12100:2010, 6.2.6, 6.2.8, và 6.3.5.6;

ISO 6385;

TCVN 7302-1 (ISO 15534-1);

TCVN 7302-2 (ISO 15534-2).

b) Yêu cầu đối với vị trí của bảng điều khiển chính như sau:

1) Bảng điều khiển chính dùng để khởi động, dừng vận hành, lựa chọn chế độ và điều khiển giữ-để-chạy (nếu áp dụng được) cho máy, phải được đặt ở (các) vị trí của người vận hành. Màn hình điều khiển và/hoặc các bộ khởi động phải được bảo vệ chống lại phôi và mảnh vỡ mài và phù hợp với TCVN 11697-1 (ISO 9355-1), TCVN 11697-2 (ISO 9355-2), TCVN 11697-3 (ISO 9355-3) và IEC 60204-1:2009, Điều 10, và phải được bảo vệ chống lại các vận hành không dự định trước, ví dụ như bằng một nút ấn có vành gờ.

2) Không trang bị công tắc lựa chọn chế độ hoặc bộ điều khiển khởi động để kích hoạt chế độ MSO 1 tại bất kỳ vị trí nào trên máy ngoài bảng điều khiển chính. Có thể trang bị một công tắc khởi động tách biệt tại một vị trí xa bảng điều khiển chính, nếu người vận hành có quan sát tốt hơn về vùng nguy hiểm. Nếu trang bị nhiều hơn một công tắc khởi động, thì hệ thống điều khiển phải được thiết kế theo cách mà việc sử dụng một trong số các công tắc này sẽ ngăn cản việc sử dụng các công tắc còn lại.

3) Các điều khiển sử dụng để vận hành máy ở chế độ MSO 2 có thể được trang bị từ xa từ bảng điều khiển vận hành chính, ví dụ như trên giá treo. Cách khác, chúng có thể được trang bị tại các bảng điều khiển riêng biệt bên ngoài khu vực nguy hiểm;

4) Khi có nhiều điều khiển được cung cấp cho các chuyển động của máy ở chế độ MSO 2, thì chỉ một trong số chúng hoạt động tại một thời điểm bất kỳ.

c) Các yêu cầu đối với tư thế làm việc không có lợi cho sức khỏe hoặc việc phải gắng sức quá mức (sự căng thẳng lặp đi lặp lại) bao gồm việc thiết kế máy phù hợp với các nguyên tắc ecgônômi để tránh việc gắng sức quá mức, tư thế làm việc không có lợi cho sức khỏe hoặc tình trạng mệt mỏi trong suốt quá trình sử dụng, cụ thể như sau:

1) Các chi tiết gia công, dụng cụ và phụ tùng phải được di chuyển dễ dàng. Thiết bị nâng hạ có thể được yêu đối trang bị cho các bộ phận có khối lượng lớn hơn 10 kg (xem EN 1005-1, EN 1005-2, EN 1005-3 và EN 1005-4).

2) Nơi yêu cầu cần có thiết bị vận chuyển, máy nâng hoặc các thiết bị nâng hạ, thì phải thực hiện các quy định đối với việc lắp đặt và vận hành chúng (ví dụ bằng cách tạo sự tiếp cận khu vực gia công thông qua phần đỉnh của máy khi các bộ phận bảo vệ mở).

3) Khi các bộ phận được gá lắp bằng tay, thì đồ gá của chúng, như các giá kẹp dụng cụ phải được định vị để ngăn ngừa việc tiếp cận quá gần với máy (xem EN 1005-1, EN 1005-2, EN 1005-3 và EN 1005-4).

4) Các thiết bị điều khiển để vận hành các thiết bị kẹp hoặc cặp (ví dụ móc kéo, mâm cặp) phải được xác định vị trí để tránh việc tiếp cận quá gần khi nâng đỡ khối lượng của dụng cụ hoặc chi tiết gia công (ví dụ, sử dụng điều khiển bằng chân). Xem EN 894-3:2000, Điều 4.

5) Các bộ phận bảo vệ di động được phải được vận hành bằng năng lượng ở nơi mà việc sử dụng chúng sẽ dẫn đến tình trạng gắng sức quá mức lặp lại (cũng xem ISO 12100:2010, 6.2.2.2).

d) Đối với xem xét của cơ thể học về cánh tay và cẳng chân, sự định vị trí của các thiết bị điều khiển và vị trí để quan sát hoặc làm việc, như vị trí để nạp hoặc xả bình chứa phải được chọn lựa để thỏa mãn các nguyên tắc ecgônômi (xem EN 614-1, EN 614-2, EN 894-1, EN 894-2, EN 894-3, EN 894-4, EN 1005-1, EN 1005-2, EN 1005-3, EN 1005-4; TCVN 7386 (ISO 13855)).

e) Khi thiết kế máy móc, cường độ ánh sáng, chiều, độ chói, ...phải được tính đến. Nếu cần thiết phải cung cấp ánh sáng tích hợp. Đặc biệt là phải tính đến các hạng mục sau:

1) Cường độ ánh sáng yêu cầu phụ thuộc vào nguyên công mài sẽ thực hiện. Nó ít nhất phải bằng 300 Ix trong khu vực sẽ được quan sát và vùng lân cận sát của nó;

2) Độ chói, phản xạ và bóng, ví dụ từ chi tiết gia công hoặc các bộ phận của máy, phải được tránh xa đến mức có thể;

3) Nguồn sáng phải được đặt ở vị trí để giảm thiểu nhiễm bẩn của nó trong khi gia công.

f) Thiết kế, vị trí và nhận biết các điều khiển bằng tay và các thiết bị đầu vào (như bàn phím, tấm kê bàn phím, nút bấm) phải phù hợp với TCVN 11697-1 (ISO 9355-1), TCVN 11697-2 (ISO 9355-2) và TCVN 11697-3 (ISO 9355-3).

g) Đối với thiết kế hoặc vị trí của các đơn vị hiển thị nhìn bằng mắt, màn hình hiển thị thông tin phải sạch và không mờ. Phản xạ và độ chói phải được giảm đến mức tối thiểu (xem EN 894-1, EN 894-2, EN 894-4 và ISO 9241 (tất cả các phần)).

5.9  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do khởi động không mong muốn, chạy quá hoặc vượt quá tốc độ

a) Với mục đích của tiêu chuẩn này, điều kiện trong IEC 60204-1:2009, 9.2.5.2, đạt được bằng các sự bố trí khóa liên động đã yêu cầu trong 5.2.3.2 a).

b) Các yêu cầu đối với lỗi/sự mất trình tự của hệ thống điều khiển như sau:

1) Các hệ thống điều khiển phải được thiết kế phù hợp với IEC 60204-1, ISO 4413 và ISO 4414 và IEC 62061, hoặc TCVN 7384-1 (ISO 13849-1). Các chuyển động không mong muốn của máy (như chuyển động quay tròn của trục chính bánh mài và trục chính kẹp gia công, chuyển động của các trục, dụng cụ mài tuột khỏi trục chính) phải được phòng ngừa (xem TCVN 7300 (ISO 14118)).

2) Khi có thể truy cập vào các chức năng có thể lập trình để sửa đổi, nó phải là khóa được đề để ngăn ngừa sự truy cập không được phép vào dữ liệu chương trình hoặc các chức năng có thể lập trình. Điều này có thể đạt được bằng sử dụng một mật khẩu hoặc một công tắc phím bấm.

3) Phần mềm liên quan tới an toàn phải được bảo vệ chống lại sự cấu hình lại không cho phép. Trong trường hợp đặc biệt, nó có thể không cho phép người sử dụng tạm ngưng hoạt động của chức năng an toàn (bao gồm cả bộ phận bảo vệ được khóa liên động) bằng cách chèn vào theo trình tự hoặc gọi ra bằng một chương trình con.

c) Các yêu cầu đối với quá trình khởi động như sau:

1) Với các yêu cầu liên quan đến các chức năng an toàn cho chức năng khởi động và khởi động lại, xem 5.12 b) 14) và 19).

2) Tại các vị trí có nhiều thiết bị điều khiển kiểu giữ-để-chạy (như trạm điều khiển chính, giá treo cầm tay), chỉ sử dụng được một thiết bị ở một thời điểm nhất định.

3) Sự đóng kín của các bộ phận bảo vệ khóa liên động di động được không được dẫn đến việc khởi động lại các bộ phận máy đang chuyển động. Nếu có các bộ phận bảo vệ được vận hành bằng năng lượng, xem 5.2.3.2 b).

4) Việc khởi động không mong muốn của các chuyển động nguy hiểm, ví dụ như trục chính bánh mài và trục chính kẹp gia công, các trục, hoặc các đồ gá kẹp gia công phải được phòng ngừa phù hợp với TCVN 7300:2003 (ISO 14118:2000), Điều 6, khi bộ phận bảo vệ di động được mở hoặc đang ở chế độ MSO 0.

5) Bất kỳ thiết bị điều khiển nào dùng để khởi động trục chính bằng tay phải được thiết kế để phòng ngừa sự vận hành không dự định trước, như thiết bị tác động kép kiểu cơ khí, nút bấm bằng phẳng hoặc nút bấm có vỏ che.

d) Các yêu cầu dưới đây đối với việc giám sát tốc độ giảm bớt cho trục chính và các trục phải áp dụng cho tất cả các chế độ vận hành an toàn.

1) Tốc độ trục chính và trục giảm phụ thuộc vào chế độ vận hành an toàn và phải được giám sát phù hợp theo. Điều này cũng bao gồm các tốc độ của các thiết bị kẹp gia công và các trục chính bánh mài.

2) Nếu một trong các tốc độ trục chính hoặc trục giảm bị vượt quá, dừng loại 1 phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.2, phải được kích hoạt một cách tự động.

Trục chính bánh mài không được dừng theo cách mà có thể gây ra trượt, lỏng hoặc vỡ sản phẩm vật liệu mài trong thiết bị kẹp dụng cụ.

3) Đối với các yêu cầu liên quan đến chức năng an toàn để giám sát tốc độ giảm bớt của chi tiết gia công và trục chính dụng cụ và các trục, xem 5.12 b) 5) và 6).

e) Các yêu cầu đối với các chuyển động các trục là như sau:

1) Các chuyển động của trục có thể đạt được bằng khởi động bằng tay hoặc bằng dẫn động bằng năng lượng:

i) Chiều của chuyển động của trục phải nhất quán với chiều của thiết bị điều khiển theo các yêu cầu trong ISO 447;

ii) Khởi động không mong muốn của chuyển động trục vận hành bằng năng lượng phải được ngăn ngừa (xem TCVN 7300:2003 (ISO 14118:2000), Điều 6);

iii) Chuyển động nguy hiểm không mong muốn của các trục thẳng đứng hoặc nghiêng dưới tác dụng của trọng lực phải được ngăn ngừa (ví dụ bằng đối trọng cân bằng hoặc hệ thống phanh dư).

2) Đối với các yêu cầu liên quan tới các chức năng an toàn cho khởi động các trục chuyển động hoặc quá trình chuyển động xuống không theo dự định trước của các trục thẳng đứng hoặc nghiêng, xem 5.12 b) 15) và 13).

f) Các yêu cầu đối với dừng là như sau:

1) Các chuyển động của máy phải được dừng bằng chức năng dừng phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.2.

2) Khi người bị phơi nhiễm trước các mối nguy hiểm do khởi động không mong muốn của các chuyển động của máy, chỉ được sử dụng chức năng dừng “dừng an toàn” hoặc “dừng vận hành an toàn”. Trong trường hợp “dừng vận hành”, không thực hiện được mở các bộ phận bảo vệ di động được.

3) Đối với các yêu cầu về các chức năng an toàn, xem 5.12 b) 11) và 12).

g) Đối với việc khôi phục nguồn điện sau khi ngắt, việc thiết kế hệ thống điều khiển phải đảm bảo rằng quá trình khởi động lại tự động được ngăn ngừa và sự vận hành lại của điều khiển khởi động luôn luôn được yêu cầu để kích hoạt chuyển động được vận hành bằng năng lượng (xem TCVN 7300 (ISO 14118)).

h) Đối với trường hợp cách li và tiêu hao năng lượng:

1) Xem ISO 12100:2010, 6.2.10 và 6.3.5.4 và TCVN 7300:2003 (ISO 14118:2000), Điều 5.

2) Phải cung cấp các biện pháp cho việc cách li nguồn năng lượng cung cấp (xem ISO 4413:2010, 5.1.5, ISO 4414:2010, 5.1.6 và IEC 60204-1:2009, 5.3). Đối với sự tiêu hao năng lượng tích trữ, xem TCVN 7300:2003 (ISO 14118:2000), 5.3.

3) Thiết bị dùng để ngắt kết nối nguồn điện cung cấp phải theo IEC 60204-1:2009, 5.3.

4) Nếu máy gia công có bơm thủy lực và/hoặc máy nén khí của riêng nó, sự cách li điện cho máy cũng phải cắt cả điện năng cấp cho động cơ của bơm và/hoặc máy nén. Khi năng lượng thủy lực hoặc khí nén được cung cấp từ bên ngoài máy, máy phải có thiết bị ngắt sự cung cấp có khả năng khóa được và có thể vận hành tin cậy bằng tay (van ngắt) đáp ứng các yêu cầu của TCVN 7300 (ISO 14118), Điều 5. Khi sự tiêu hao năng lượng là không thể xảy ra một cách tự động do kết quả của sự cách li (xem TCVN 7300:2003 (ISO 14118:2000)), 5.3.1.3), các biện pháp để giảm áp suất dư phải được cung cấp. Các biện pháp này có thể bao gồm một van nhưng không có sự ngắt kết nối các ống.

i) Các hệ thống khí nén phải phù hợp với ISO 4414.

j) Các hệ thống thủy lực phải phù hợp với ISO 4413.

k) Các yêu cầu về việc ảnh hưởng từ bên ngoài đến thiết bị điện/điện tử (tương thích điện từ) như sau:

1) Tính miễn nhiễm - các hệ thống điều khiển điện tử phải được thiết kế và lắp đặt sao cho chúng được bảo vệ khỏi nhiễu điện từ trường và ổn định khi chịu tác động của vận hành hệ thống điện hoặc sai lỗi phù hợp với IEC 61000-6-2.

2) Sự phát xạ - thiết kế điện/điện tử phải áp dụng thông tin kỹ thuật và các giải pháp vật lý để hạn chế sự phát xạ điện từ trường phù hợp với IEC 61000-6-4.

CHÚ THÍCH: Cũng có thể áp dụng EN 50370-1 và EN 50370-2.

5.10  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các nguy hiểm do việc thay đổi tốc độ quay của trục chính mang dụng cụ

Đối với các máy mài có các thiết bị dùng để thay đổi tốc độ của trục chính bánh mài, các biện pháp/thiết bị sau để giảm thiểu rủi ro của việc vượt quá tốc độ vận hành lớn nhất của sản phẩm vật liệu mài đã kẹp chặt phải được trang bị thay cho việc phụ thuộc vào chế độ dẫn động của trục chính bánh mài:

a) Thiết bị khởi động sẽ khởi động trục chính bánh mài chỉ với tốc độ điều chỉnh được thấp nhất.

b) Đối với các dẫn động thay đổi cực, yêu cầu một công tắc khóa liên động, để phòng ngừa khởi động trực tiếp của giai đoạn tốc độ cao hơn.

c) Trên các máy mài mà tốc độ quay được tính toán từ tốc độ cắt đã lập trình và đường kính thực tế của sản phẩm vật liệu mài, hoặc sự điều khiển phải công nhận thay sản phẩm vật liệu mài hoặc phải có cảnh báo nhìn thấy được một cách rõ ràng của đầu vào dữ liệu cần thiết trong trường hợp thay sản phẩm vật liệu mài. Đầu vào dữ liệu phải được xác nhận bởi người vận hành.

d) Trên các máy mài mà các sản phẩm vật liệu mài có các đường kính ngoài khác nhau có thể được vận hành, phải có cảnh báo nhìn thấy được một cách rõ ràng về tốc độ quay lớn nhất cho các đường kính khác nhau đó. Tốc độ đã chọn phải nhìn được một cách rõ ràng (như núm điều khiển có thang chia tốc độ).

e) Sự chỉ thị của tốc độ quay hoặc vận tốc dài đã chọn; các giá trị đã chỉ thị phải giống hệt với các giá trị đã chọn.

Đối với các yêu cầu về giám sát chức năng an toàn của tốc độ trục chính bánh mài và trục chính kẹp gia công giảm, xem 5.12 b) 5).

5.11  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do lỗi nguồn cung cấp

Các yêu cầu đối với lỗi của nguồn cung cấp như sau:

a) Áp suất hoặc điện áp không thích hợp phải được phát hiện và máy phải được dừng lại;

b) Sự ngắt hoặc lỗi nguồn cung cấp không được gây ra hiện tượng nguy hiểm như mất lực kẹp của thiết bị gá kẹp chi tiết gia công hoặc gá kẹp dụng cụ (bằng các thiết bị dưới điện thế và/hoặc dưới áp suất);

c) Việc khôi phục nguồn cung cấp không được làm máy khởi động lại tự động (xem TCVN 7300 (ISO 14118) và ISO 12100:2010, 6.2.11.4);

d) Sự ngắt hoặc lỗi nguồn cung cấp không được gây ra các chuyển động nguy hiểm của trục thẳng đứng và trục nghiêng dưới tác động của trọng lực (như hệ thống phanh dư). Đối với các yêu cầu về chức năng điều khiển an toàn để ngăn ngừa quá trình chuyển động xuống phía dưới không dự định trước của trục thẳng đứng hoặc nghiêng, xem 5.12 b) 13);

e) Các hệ thống phải được thiết kế sao cho nếu có hiện tượng đứt ở trong bất cứ mạch nào (như đứt dây, đường ống hoặc ống mềm) thì chức năng an toàn sẽ không bị mất (xem IEC 60204-1, ISO 4413 và ISO 4414);

f) Phải có biện pháp để cách li nguồn năng lượng (xem ISO 4413:2010, 5.3.2.2 và 5.4.7.2.1 và IEC 60204-1:2009, 5.3). Đối với sự tiêu hao năng lượng dự trữ, xem TCVN 7300:2003 (ISO 14118:2000), 5.3.

5.12  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do lỗi mạch điều khiển

a) Về phần cứng và phần mềm liên quan đến an toàn, với mục đích của tiêu chuẩn này, các bộ phận liên quan đến an toàn của hệ thống điều khiển bao gồm hệ thống nguyên vẹn từ bộ tác động ban đầu (thiết bị điều khiển) hoặc từ bộ phát hiện vị trí đến điểm đầu vào của bộ tác động hoặc phần tử cuối cùng, như động cơ. Các chức năng an toàn của các hệ thống điều khiển phải được thực thi bằng sử dụng các bộ phận liên quan đến an toàn được thiết kế, chế tạo và áp dụng phù hợp với TCVN 7384-1 (ISO 13849-1). Nói chung khi được tác động, thiết bị đầu vào cho chức năng an toàn phải kích hoạt dừng loại 0 hoặc 1 của các chuyển động nguy hiểm, phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.2, và phải ngăn ngừa sự khởi động không mong muốn.

b) Các chức năng an toàn phải đáp ứng các yêu cầu đối với mức đặc tính của TCVN 7384-1 (ISO 13849-1) như cho dưới đây. Phụ lục J làm ví dụ chỉ ra các khả năng cho việc thực hiện mức đặc tính yêu cầu để giám sát tốc độ trục chính giảm bớt của trục chính bánh mài.

CHÚ THÍCH 1 : Sự giảm rủi ro có thể đạt được bằng áp dụng các biện pháp bảo vệ khác nhau, tức là các bộ phận liên quan đến an toàn của hệ thống điều khiển và các biện pháp bảo vệ khác, ví dụ như biện pháp cơ khí; xem TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006), Hình 2.

CHÚ THÍCH 2: Đối với sự giảm rủi ro bằng các biện pháp kỹ thuật khác độc lập với hệ thống điều khiển, ví dụ như các bộ phận bảo vệ cơ khí, điểm bắt đầu trong sơ đồ rủi ro để xác định PL_r cho chức năng an toàn dự định có thể được định vị trí tại điểm sau khi thực hiện biện pháp này; xem TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006), A.1.

Bảng 3 - Mối tương quan giữa chức năng an toàn và mức đặc tính

c) Dừng khẩn cấp

1) Các chức năng dừng khẩn cấp phải là loại 1 hoặc 0 (xác định bằng đánh giá rủi ro) phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.5.4.2. Ngoài ra chúng nên tuân theo ISO 12100:2010, 6.3.5.2 và TCVN 6719 (ISO 13850);

2) Các chức năng dừng khẩn cấp phải được kích hoạt bằng thiết bị dừng khẩn cấp, thiết bị này phải phù hợp với IEC 60204-1:2009, 10.7 và TCVN 6719 (ISO 13850). Thiết bị dừng khẩn cấp phải được trang bị tại từng vị trí của người vận hành bao gồm dưới đây:

i) từng vị trí, ở đó các chuyển động nguy hiểm có thể được kích hoạt;

ii) tại bảng điều khiển chính;

iii) tại bất kỳ bảng điều khiển cầm tay nào (nếu có);

iv) tại ổ chứa dụng cụ;

v) tại các trạm gá lắp và tháo chi tiết gia công.

5.13  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do chất lỏng hoặc vật bị văng ra

5.13.1  Các yêu cầu chung

Máy mài, khi bên cạnh các mối nguy hiểm gây ra do các mảnh vỡ sản phẩm vật liệu mài (xem 5.13.2), các mối nguy hiểm gây ra bởi sự văng ra của chi tiết gia công, các bộ phận của chi tiết gia công, các bộ phận máy, bụi, hoặc các chất lỏng gia công kim loại là gần như xảy ra thì phải được trang bị các bộ phận bảo vệ cố định và/hoặc di động được để giữ lại các bộ phận và các chất này trong khu vực gia công. Các bộ phận bảo vệ phải được thiết kế, kết cấu và định vị trí tính đến xem xét về ứng suất mong muốn. Chúng phải tuân theo các yêu cầu chung của ISO 14120.

Các bộ phận bảo vệ để ngăn ngừa sự văng ra của các bộ phận cũng có thể phục vụ để chứa các mảnh vỡ sản phẩm vật liệu mài phù hợp với 5.13.2 và/hoặc để ngăn ngừa tiếp cận vào khu vực gia công khi chúng được thiết kế, kết cấu và định vị trí phù hợp.

5.13.2  Các bộ phận bảo vệ để ngăn ngừa sự văng ra trong sự cố gãy vỡ sản phẩm vật liệu mài

5.13.2.1  Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài

Máy mài phải được trang bị các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài có khả năng chứa các mảnh vỡ một cách hiệu quả trong sự cố gãy vỡ sản phẩm vật liệu mài. Chiều dày thành của các bộ phận bảo vệ này phải được quy định liên quan đến loại vật liệu sử dụng để làm bộ phận bảo vệ và vận tốc dài tối đa và khối lượng của sản phẩm vật liệu mài.

Bộ phận bảo vệ phải bao kín sản phẩm vật liệu mài đến mức lớn nhất có thể thực hiện được.

Khi các bộ phận của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài được liên kết với từng bộ phận khác bằng hàn hoặc bằng phương pháp khác, mối liên kết này phải đủ khỏe để đảm bảo các bộ phận sẽ không tách ra khi chịu va đập của các mảnh vỡ.

Đối với các yêu cầu cho bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài, xem A.3.1 đến A.3.3.

Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phải được gắn vào máy mài sao cho chúng sẽ không bị lỏng hoặc di chuyển theo cách không điều khiển được trong trường hợp gãy vỡ sản phẩm vật liệu mài.

Đối với các yêu cầu cho việc gắn lắp bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài, xem A.4.

Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài và các thành phần gá lắp của chúng phải được đánh giá đối với sản phẩm vật liệu mài với các kích thước lớn nhất có thể áp dụng trên máy theo dự định sử dụng và tốc độ quay lớn nhất của trục chính bánh mài. Tốc độ lớn nhất có thể trong trường hợp có sai hỏng của bộ dẫn động trục chính bánh mài phải được xem là tốc độ tối đa.

Không yêu cầu bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài trên máy mài khi sử dụng các sản phẩm vật liệu mài có D ≤ 1000 mm và vận tốc dài v ≤ 16 m/s.

Trong các tình huống/trường hợp khi không thể trang bị bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài, thì phải trang bị bộ phận bảo vệ che kín khu vực gia công hoặc các biện pháp khác dẫn đến bảo vệ theo yêu cầu. Bộ phận bảo vệ che kín khu vực gia công phải tuân theo các yêu cầu của A.3.5.2.2 về chiều dày thành và vật liệu.

Khi các dụng cụ sửa bánh mài đang quay sinh ra các mối nguy hiểm tương tự như các sản phẩm vật liệu mài đang quay, thì cũng phải trang bị các biện pháp bảo vệ tương ứng cho các dụng cụ này.

5.13.2.2  Vỏ che khu vực gia công

Máy mài trên đó sử dụng các sản phẩm vật liệu mài với hệ số an toàn S_br ≤ 1,75 (xem EN 12413) [xem công thức (1)] hoặc với vận tốc dài v > 50 m/s thì phải được trang bị vỏ che khu vực gia công để giữ lại các mảnh vỡ bao gồm các mảnh vỡ bị văng ra khỏi khe hở của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài trong khu vực gia công (khu vực gia công được bao kín hoàn toàn).

 (1)

Trong đó

S_br là hệ số an toàn chống lại sự tách vỡ do lực li tâm;

v_br là tốc độ tách vỡ, vận tốc dài tại đó sản phẩm vật liệu mài gãy vỡ do lực li tâm;

v_s là tốc độ vận hành tối đa, vận tốc dài cho phép tối đa của sản phẩm vật liệu mài đang quay.

Quy định vỏ che khu vực gia công có thể bao gồm:

a) Các bộ phận bảo vệ cố định và di động được phù hợp với A.3.5;

b) Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài, được trang bị bổ sung cùng với bộ phận bảo vệ bên trong chúng che kín khe hở của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài trong trường hợp gãy vỡ sản phẩm vật liệu mài (xem A.3.1.4).

Vỏ che khu vực gia công không yêu cầu:

c) Đối với các máy mài khung xoay dẫn hướng bằng tay và các máy mài cắt đứt khung xoay có vận tốc dài của sản phẩm vật liệu mài v ≤ 80 m/s, xem Bảng 1, số 1.4.

d) Đối với các máy mài cắt đứt dẫn hướng bằng tay và cơ khí có vận tốc dài của sản phẩm vật liệu mài v < 100 m/s và đường kính của bánh mài cắt đứt D ≤ 406 mm, xem Bảng 1, số 1.3 và 1.5.

Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài và các vỏ che khu vực gia công phải được xác định đối với sản phẩm vật liệu mài với các kích thước lớn nhất có thể áp dụng trên máy theo dự định sử dụng và tốc độ quay lớn nhất của trục chính bánh mài. Tốc độ lớn nhất có thể trong trường hợp có lỗi của bộ dẫn động trục chính bánh mài phải được xem là tốc độ tối đa.

CHÚ THÍCH: Bằng việc giám sát tốc độ liên quan đến các vùng đã xác định khác nhau của đường kính dụng cụ mài, việc giảm chiều dày thành của các bộ phận bảo vệ (bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài và vỏ che khu vực gia công) có thể đạt được, theo Phụ lục A.

5.13.3  Các thiết bị bảo vệ chống lại sự văng ra của chi tiết gia công và các bộ phận của nó

5.13.3.1  Tổng quan

Máy mài phải được thiết kế sao cho ngăn ngừa sự văng ra của chi tiết gia công và/hoặc các bộ phận của nó. Nếu việc này không thể thực hiện được, thì phải trang bị các bộ phận bảo vệ phù hợp có khả năng giữ lại và chúng phải có kích thước theo năng lượng của các bộ phận văng ra này.

5.13.3.2  Máy mài phẳng

Máy mài phẳng (xem Bảng 1, các số 1.10 và 1.11) phải được trang bị thêm bộ phận bảo vệ chứa các chi tiết gia công bị văng ra được đặt ở biên của khu vực gia công theo chiều quay của sản phẩm vật liệu mài. Năng lượng dịch chuyển của các chi tiết gia công bị văng ra phải được xác định từ khối lượng của chi tiết gia công và vận tốc dài tối đa của sản phẩm vật liệu mài. Các kích thước yêu cầu của bộ phận bảo vệ chứa có thể được xác định bằng các công thức tính trong A.4.3 cho các vật liệu khác nhau của thiết bị bảo vệ. E_trans trong các công thức tương ứng với năng lượng đã xác định của chi tiết gia công bị văng ra.

CHÚ THÍCH: Đối với máy mài phẳng, khối lượng chi tiết gia công lớn nhất bị văng ra có thể được giả thiết m = 0,5 kg.

5.14  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do mất ổn định

Máy và trang thiết bị liên quan phải được thiết kế sao cho chúng ổn định dưới các điều kiện sử dụng quy định. Phải đáp ứng các yêu cầu trong ISO 12100:2010, 6.2.6 và 6.3.2.6.

5.15  Các yêu cầu riêng xuất phát từ các mối nguy hiểm do người bị trượt, vấp và ngã

Máy và trang thiết bị liên quan phải được thiết kế sao cho chúng ổn định dưới các điều kiện sử dụng quy định. Phải đáp ứng các yêu cầu trong ISO 12100:2010, 6.2.6 và 6.3.2.6.

a) Chỗ làm việc và các biện pháp tiếp cận với máy (như cầu thang, các thang tích hợp, các bục vận hành và lối đi bộ) phải được thiết kế để giảm thiểu khả năng trượt, vấp và ngã bằng việc sử dụng các chỗ dựa tay, chỗ dựa chân, và bề mặt chống trượt nếu cần thiết. Các yêu cầu của TCVN 7387-1 (ISO 14122-1), TCVN 7387-2 (ISO 14122-2), ISO 14122-3 và ISO 14122-4 phải được đáp ứng.

b) Để tránh bẩn sàn, khi có hệ thống cung cấp chất lỏng gia công kim loại, nó phải được thiết kế để ngăn ngừa bắn tóe, phun và phun mù ra ngoài vỏ che máy. Thông tin sử dụng phải lưu ý về tầm quan trọng của việc ngăn ngừa chất lỏng bị đổ ra vào khu vực xung quanh và do đó gây ra các mối nguy hiểm trượt.

6  Kiểm tra xác nhận các yêu cầu an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ

Bảng 4 chỉ ra các phương pháp theo đó các yêu cầu và/hoặc các biện pháp an toàn đã mô tả trong Điều 5 phải được kiểm tra xác nhận, cùng với tham chiếu đến điều tương ứng trong tiêu chuẩn này.

Bảng 4 - Các phương pháp kiểm tra xác nhận

7  Thông tin cho sử dụng

CHÚ THÍCH: Xem ISO 12100:2010, 6.4.

7.1  Ghi nhãn

Máy mài phải có nhãn phù hợp với ISO 12100:2010, 6.4.4. Nhãn tối thiểu phải cung cấp:

a) Để nhận biết máy rõ ràng:

1) Tên và địa chỉ của nhà sản xuất, nếu có, đại diện được ủy quyền;

2) Ký hiệu máy, loạt hoặc kiểu máy;

3) Số sê ri, nếu có;

4) Năm sản xuất, là năm hoàn thiện việc chế tạo máy.

b) Để chỉ ra máy tuân theo các yêu cầu bắt buộc (ví dụ nhãn CE);

c) Để sử dụng máy an toàn

1) Chiều quay của trục chính bánh mài;

2) Tốc độ cho phép lớn nhất hoặc dải tốc độ cửa trục chính bánh mài tính bằng vòng trên phút hoặc vận tốc dài tính bằng mét trên giây;

3) Các kích thước cho phép lớn nhất của sản phẩm bánh mài;

4) Khối lượng máy;

5) Dữ liệu nguồn cấp đối với các hệ thống điện, thủy lực và khí nén;

6) Tốc độ trục chính kẹp gia công cho phép lớn nhất tính bằng vòng trên phút;

7) Các bộ phận bảo vệ, các thiết bị bảo vệ và các bộ phận khác của máy, chúng không được gắn một cách cố định, phải được ghi nhãn với các dữ liệu nhận biết;

8) Máy có rủi ro cháy và nổ phải được cung cấp nhãn phù hợp, nếu

i) chất dập cháy đi kèm máy có gây ra mối nguy hiểm, và

ii) máy được dự định dành riêng cho gia công các vật liệu đặc biệt (như các kim loại nhẹ) và cho gia công các vật liệu khác (như tạo thành tia lửa) có thể sinh ra các mối nguy hiểm.

7.2  Hướng dẫn sử dụng

7.2.1  Tổng quan

Một số tay hướng dẫn sử dụng phù hợp với ISO 12100:2010, 6.4.5 với thông tin riêng cho máy mài cụ thể phải được cung cấp kèm theo máy.

Các hướng dẫn sử dụng phải cung cấp toàn bộ thông tin cần thiết liên quan đến vận chuyển, lắp ráp/tháo rời, vận hành, cài đặt, bảo trì, vệ sinh máy, ... để đào tạo hoặc tuyển chọn người vận hành đủ trình độ sử dụng an toàn máy.

Sổ tay hướng dẫn sử dụng phải quy định rằng thiết yếu người vận hành được đào tạo thích hợp về sử dụng an toàn, điều chỉnh và vận hành máy. Tối thiểu những thông tin sau phải được cung cấp:

a) Các quy định kỹ thuật về các quá trình gia công và các chế độ vận hành an toàn thích hợp cho máy mài. Nếu máy có chế độ MSO 2 và/hoặc MSO 3 và/hoặc chế độ bảo dưỡng, chi tiết của việc dự định sử dụng các chế độ này phải được xác định.

1) Thông tin về việc sử dụng sai có thể thấy trước phải được đưa ra.

2) Thông tin về các rủi ro còn lại có thể xảy ra, ví dụ như về

i) bất kỳ chế độ vận hành an toàn đã cung cấp nào (như MSO 0, MSO 1, MSO 2, MSO 3 hoặc chế độ bảo dưỡng),

ii) ồn (xem 7.2.6),

iii) rung động trên các máy dẫn hướng bằng tay (xem 7.2.7), và

iv) chạm vào sản phẩm vật liệu mài khi dụng cụ được dẫn hướng bằng tay.

3) Thông tin về trình độ chuyên môn cần thiết của người vận hành, đặc biệt là nếu máy cho phép các chế độ MSO 0, MSO 2, MSO 3, và/hoặc chế độ bảo dưỡng, ví dụ có thể bao gồm các kinh nghiệm trong

i) điều chỉnh và gá kẹp các chi tiết gia công và thiết bị,

ii) cài đặt, vận hành và giám sát máy mài,

iii) lựa chọn và sử dụng các sản phẩm vật liệu mài,

iv) gá lắp và sửa sản phẩm vật liệu mài,

v) đầu vào dữ liệu dùng cho gia công các chi tiết gia công và tối ưu hóa quá trình gia công,

vi) các mối nguy hiểm đặc biệt và các yêu cầu an toàn, và

vii) sử dụng trang bị bảo vệ cá nhân.

CHÚ THÍCH: Trong các chế độ MSO 3 và chế độ bảo dưỡng, có thể cần thiết các kỹ năng bổ sung (xem 7.2.9).

Bổ sung cho thông tin chung được yêu cầu theo ISO 12100:2010, các thông tin sau phải được đưa ra trong hướng dẫn sử dụng:

b) Yêu cầu mà các bộ phận bảo vệ an toàn phải lắp đúng vị trí và chức năng trước khi khởi động máy cho từng chế độ vận hành an toàn;

c) Bất kỳ thông tin cần thiết nào cho lắp đặt an toàn (như các điều kiện sàn nhà, dịch vụ, khử rung);

Việc này bao gồm thông tin về vị trí cho các máy để sử dụng với các chất lỏng gia công kim loại dễ cháy, chúng được trang bị các thiết bị xả áp, và thông tin về vị trí của bộ lọc ẩm cho các máy để gia công các vật liệu mà sinh ra bụi dễ cháy và nổ;

d) Yêu cầu đối với bảo trì, bao gồm một danh sách các thiết bị bảo trì phải được kiểm tra hoặc thử nghiệm, gồm cả tần suất và phương pháp thử;

e) Tần suất của việc kiểm tra bằng mắt là cần thiết để bảo đảm chức năng bảo vệ của các cửa sổ quan sát và các tấm che trong suốt

1) Phương pháp kiểm tra và bản mô tả các vết hỏng mà làm cho tấm che trong suốt không phù hợp để tiếp tục sử dụng hoặc chỉ ra rằng cần phải thay thế. Thông tin này có thể bao gồm các mô tả của trạng thái tấm che trong suốt không được chấp nhận, như biến dạng dẻo (các chỗ phình ra, các vết lõm) do các sự cố va đập, các nứt trước đó, hư hỏng do sự bít kín mép, sự thẩm thấu chất làm mát (ảnh hưởng của già hóa) vào composite, bằng chứng của sự suy thoái như mờ/bạc màu, hư hỏng khác đến các lớp bảo vệ. Các tấm che trong suốt bằng polycarbonate là nguy hiểm ngay khi chúng bị mờ hoặc bạc màu và do đó chúng phải được thay thế bằng các tấm che trong suốt mới trước khi hư hỏng đó xảy ra.

2) Các khuyến nghị của nhà sản xuất đối với việc thay thế các tấm che trong suốt phải được xem xét về tính chất vật liệu của tấm che trong suốt tương ứng. Với trường hợp đặc biệt của polycarbonate, xem A.3.6.

3) Các phương pháp được khuyến nghị để làm sạch các tấm che trong suốt không gây ra hư hỏng và khi thích hợp, lựa chọn và sử dụng chất làm sạch phù hợp.

4) Yêu cầu mà khi thay các tấm che trong suốt là phải tuân theo hướng dẫn lắp ráp của nhà sản xuất.

f) Các khuyến nghị về việc vận chuyển và nâng hạ các chi tiết/các dụng cụ hoặc các chi tiết gia công nặng bao gồm cả vị trí của các điểm nâng hạ các bộ phận có thể thay thế, ví dụ như dụng cụ, các chi tiết, các thiết bị kẹp;

g) Các khuyến nghị về việc sử dụng laze hiệu chuẩn (nếu áp dụng, xem IEC 60825-1);

h) Các khuyến nghị về lựa chọn, chuẩn bị, áp dụng và bảo trì các chất bôi trơn cho các hệ thống phanh và truyền động;

i) Các khuyến nghị về lựa chọn, chuẩn bị, áp dụng và bảo trì các chất lỏng gia công kim loại và các biện pháp phòng ngừa chống lại sự suy thoái của chúng và thông tin tuân theo các khuyến nghị của nhà sản xuất chất lỏng gia công kim loại;

j) Các khuyến nghị về các biện pháp ngăn ngừa sự bắn tóe, phun mù hoặc sự văng ra của chất lỏng gia công kim loại, ví dụ như sự sạch sẽ của các máng thu gom, và về sự phòng tránh các chất lỏng bị đổ ra vào môi trường của máy;

k) Các khuyến nghị về việc giảm rủi ro cháy nổ cho lựa chọn các chất lỏng gia công kim loại dễ cháy. Việc này bao gồm ví dụ như thông tin về độ nhớt và điểm chớp cháy và về việc giảm sự hình thành son khí và hơi thông qua việc lựa chọn các chất lỏng gia công kim loại phát xạ thấp (xem Phụ lục I);

l) Các khuyến nghị để sử dụng các biện pháp phòng ngừa bổ sung khi làm việc với các chất lỏng gia công kim loại dễ cháy

Việc này bao gồm các thông tin về

1) Sự thoát ra của khí nóng tại các khe hở của cửa và các lỗ mở của máy,

2) Các bề mặt và các chi tiết nóng có thể vẫn đang tồn tại sau khi có cháy,

3) Các mối nguy hiểm cháy ngược lại trong khi mở/khởi động lại máy một cách trực tiếp sau khi cháy, và

4) Ngăn ngừa sự thâm nhập của các ngoại vật như

i) các sản phẩm làm sạch và thuần hóa máy,

ii) các sản phẩm và các dung môi làm sạch chi tiết gia công, và

iii) dầu từ bên ngoài, …

để duy trì các tính chất liên quan đến an toàn của chất lỏng gia công kim loại liên quan đến các mối nguy hiểm cháy và nổ trong suốt tuổi thọ của nó.

m) Các khuyến nghị về các biện pháp phòng ngừa bổ sung, nếu bụi dễ cháy hoặc dễ nổ được hình thành trong khi gia công (cũng xem 7.2.9, đoạn thứ hai);

n) Các hướng dẫn cho phép người bị mắc kẹt thoát ra;

o) Các hướng dẫn về việc sử dụng trang bị bảo vệ cá nhân (như bảo vệ tay, tai và mắt);

p) Các hướng dẫn để kết nối hệ thống hút khi quá trình gia công sinh ra các chất gây nguy hiểm (như bụi và mù sương);

q) Cảnh báo về các mối nguy hiểm và các biện pháp phòng ngừa tại nơi làm việc và các nơi tiếp cận vào máy (như cầu thang, bệ gia công, lối đi) có mặt các mối nguy hiểm trượt, vấp hoặc ngã.

7.2.2  Dụng cụ

a) Thông tin về việc lựa chọn và vận chuyển các sản phẩm vật liệu mài và các bích kẹp, về cách gá lắp và kẹp chặt thích hợp các sản phẩm vật liệu mài, về thử vòng và thử tốc độ, về sử dụng các lớp và các khoảng trống trung gian, về sự bắt đầu của sản phẩm vật liệu mài mới, về sửa đá mài, xem Phụ lục D. Thông tin về việc lựa chọn các sản phẩm vật liệu mài nên bao gồm lời khuyên về việc kiểm tra khả năng có thể áp dụng được của các sản phẩm vật liệu mài có ồn thấp, nếu thích hợp áp dụng.

b) Thông tin về khối lượng cho phép lớn nhất và vỏ bao không gian của sản phẩm vật liệu mài trên các máy mài được trang bị các cơ cấu lắp tự động.

c) Thông tin về việc lựa chọn các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài cho các loại và các kích thước khác nhau của các sản phẩm vật liệu mài.

d) Thông tin về các bộ phận bảo vệ an toàn và các biện pháp bảo vệ, như trang bị bảo vệ cá nhân, chúng có thể cần thiết trong khi làm sạch bằng tay các chỗ sứt mẻ của sản phẩm vật liệu mài.

7.2.3  Kẹp chi tiết gia công

Thông tin sau về việc kẹp chi tiết gia công và các thiết bị kẹp chi tiết gia công phải được cung cấp.

a) Đối với các thiết bị kẹp chi tiết gia công được cung cấp cùng với máy: Thông tin về việc phải sử dụng và bảo trì thiết bị kẹp chi tiết gia công như thế nào (như lịch trình bảo trì và bôi trơn).

b) Đối với các thiết bị kẹp chi tiết gia công có thể được sử dụng: Các khuyến nghị về việc kẹp chặt chi tiết gia công, bao gồm cả thông tin về các ống kẹp hoặc các mâm cặp có thể được sử dụng theo máy cùng với khuyến nghị cho sử dụng/bảo trì của nhà sản xuất thiết bị kẹp chi tiết gia công.

c) Đối với việc thay thế/thay thiết bị kẹp chi tiết gia công: Thông tin để cho phép các thiết bị kẹp chi tiết gia công (như các mâm cặp, tấm gá bề mặt hoặc các ống kẹp) sẽ được chọn, lắp, và/hoặc thay, ví dụ như dữ liệu liên quan đến bộ phận đó của thiết bị kẹp/giao diện máy thuộc về máy hoặc các yêu cầu mất cân bằng đối với mâm cặp và tấm gá bề mặt.

d) Đối với các chỉnh sửa thiết bị kẹp chi tiết gia công:

1) Thông tin phải được đưa ra mà việc chỉnh sửa các thiết bị kẹp chi tiết gia công được cung cấp cùng hoặc được lắp với máy có thể giảm hoặc thay đổi tốc độ trục chính cho phép lớn nhất hoặc hiệu quả của các thiết bị này.

2) Thông tin phải được đưa ra mà các thiết bị kẹp chi tiết gia công chỉ được chỉnh sửa trong các giới hạn đã cho bởi nhà sản xuất máy mài và phù hợp với các khuyến nghị của nhà sản xuất thiết bị kẹp.

3) Thông tin phải được đưa ra về dụng cụ bổ sung thêm hoặc thay thế cho các thiết bị kẹp chi tiết gia công (như các chấu cặp) chúng có thể làm giảm tốc độ cho phép lớn nhất của các thiết bị này. Dụng cụ đó phải được ghi nhãn rõ ràng về tốc độ cho phép lớn nhất giảm tính bằng vòng trên phút.

7.2.4  Các chức năng máy có thể truy cập được từ bảng điều khiển NC

Hướng dẫn sử dụng phải mô tả lựa chọn đúng và sử dụng các chức năng máy có thể truy cập được từ bảng điều khiển NC, như các hiệu chỉnh dụng cụ, truy cập chế độ, và các thay đổi chế độ.

7.2.5  Khởi động lại

Thông tin phải được cung cấp về quy trình khởi động lại. Đặc biệt, sau khi thay sản phẩm vật liệu mài, người cài đặt máy phải nhập vào tốc độ lớn nhất của sản phẩm vật liệu mài. Sau mỗi lần thay đổi chương trình, người vận hành phải nhập vào và/hoặc xác nhận giá trị tốc độ vận hành lớn nhất và cả hai tốc độ phải được xác nhận giá trị bởi người vận hành.

Người vận hành phải nhập vào và/hoặc xác nhận giá trị tốc độ vận hành lớn nhất cho chi tiết gia công cụ thể và tốc độ lớn nhất của chi tiết gia công.

7.2.6  Ồn

Phải cung cấp các thông tin sau về phát xạ ồn trong không khí của máy:

a) Mức áp suất âm phát xạ theo trọng số A tại các trạm làm việc, khi mức này vượt quá 70 dB (A); khi mức này không vượt quá 70 dB (A), thực tế này phải được biểu thị;

b) Mức áp suất âm phát xạ tức thời theo trọng số C đỉnh tại các trạm làm việc, khi mức này vượt quá 63 Pa (130 dB liên quan đến 20 µPa);

c) Mức công suất âm theo trọng số A phát ra bởi máy, khi mức áp suất âm phát xạ theo trọng số A tại các trạm làm việc vượt quá 80 dB (A).

Các giá trị này phải là các giá trị đo được thực tế đối với máy đang được nói đến hoặc là các giá trị được thiết lập trên cơ sở các phép đo thực hiện cho máy móc có thể so sánh được về mặt kỹ thuật mà nó đại diện cho máy sẽ được chế tạo.

Trong trường hợp máy rất lớn, thay vì mức công suất âm theo trọng số A, có thể biểu thị các mức áp suất âm phát xạ theo trọng số A tại các vị trí quy định xung quanh máy.

Bất kể khi nào các giá trị phát xạ âm được biểu thị, độ không đảm bảo quanh các giá trị này phải được quy định. Các điều kiện vận hành máy trong khi đo và các phương pháp đo đã sử dụng phải được mô tả.

Vị trí và giá trị của áp suất âm lớn nhất phải được biểu thị.

Việc khai báo phải được kèm thêm bằng một bản nêu phương pháp đo đã sử dụng và các điều kiện vận hành áp dụng trong khi thử và các giá trị độ không đảm bảo K, sử dụng một mẫu dạng số kép của khai báo được định nghĩa phù hợp với ISO 4871:

- K = 4 dB khi sử dụng ISO 3746 hoặc ISO 11202 (cấp 3);

- K = 2.5 dB khi sử dụng ISO 3744 hoặc ISO 11204 (cấp 2).

Ví dụ: Đối với mức công suất âm L_WA = 83 dB(A) (giá trị đo được), độ không đảm bảo K = 4 dB(A) đối với các phép đo thực hiện theo ISO 3746.

CHÚ THÍCH: Một ví dụ khác có thể xem trong TCVN 7011-5:2007 (ISO 230-5:2000), Phụ lục E.

Nếu độ chính xác của các giá trị độ ồn phát ra đã khai báo cần được xác minh, các phép đo phải được thực hiện bằng sử dụng cùng một phương pháp và cùng điều kiện vận hành giống như cho các phép đo đã khai báo.

Khai báo độ ồn phải được đưa ra cùng với tuyên bố sau:

“Các số liệu trích dẫn là các mức phát xạ và không phải là các mức làm việc an toàn cần thiết. Trong khi có sự tương quan giữa các mức phơi nhiễm và mức phát xạ, điều này không thể chắc chắn sử dụng để xác định có hay không có thêm các phòng ngừa an toàn được yêu cầu. Những yếu tố ảnh hưởng đến mức phơi nhiễm thực tế của lực lượng lao động bao gồm cả đặc điểm của nhà xưởng và các nguồn gây ồn khác, nghĩa là số lượng máy và các quá trình liền kề khác và thời gian mà người vận hành bị phơi nhiễm với tiếng ồn. Hơn nữa, mức phơi nhiễm cho phép có thể khác nhau giữa các quốc gia. Tuy nhiên, thông tin này sẽ cho phép người sử dụng máy thực hiện đánh giá tốt hơn về các mối nguy hiểm và rủi ro”.

7.2.7  Rung

Trong trường hợp các bộ phận phía trên của thân chịu các rung động, như các máy mài dẫn hướng bằng tay, sổ tay hướng dẫn phải bao gồm các thông tin sau liên quan đến các rung động được truyền bởi máy.

- Giá trị rung tổng mà các bộ phận phía trên của thân chịu tác động nếu giá trị xác định được lớn hơn 2,5 m/s².

- Nếu giá trị rung tổng mà các bộ phận phía trên của thân chịu tác động không vượt quá 2,5 m/s², giá trị này phải được biểu thị.

- Độ không đảm bảo đo phải được thông báo.

Sổ tay hướng dẫn cũng phải cung cấp thông tin sau:

a) Thông tin về các biện pháp kỹ thuật để giảm rung;

b) Thông tin về trang bị bảo vệ cá nhân, nếu thích hợp;

c) Các điều kiện vận hành máy trong khi đo rung;

d) Các vị trí của bộ chuyển đổi trong khi đo;

e) Các phương pháp đo rung được sử dụng;

f) Tiêu chí theo đó sự khai báo rung được thực hiện (như EN 12096).

7.2.8  Thiết bị vận chuyển phụ trợ

Nếu các thiết bị vận chuyển phụ trợ được tích hợp trên máy, nhà sản xuất/nhà cung cấp thiết bị vận chuyển phụ trợ phải cung cấp thông tin cần thiết để cho phép nhà sản xuất/nhà cung cấp máy lắp đặt các thiết bị này cho sử dụng.

7.2.9  Rủi ro còn lại mà người sử dụng máy cần xác định

Thông tin phải được đưa ra để cảnh báo rằng các bộ phận bảo vệ đã cho hoặc đã cung cấp với máy phù hợp với Phụ lục A nhằm giảm thiểu rủi ro của sự văng ra và không loại bỏ chúng hoàn toàn. Cũng như vậy, khoảng cách tối thiểu từ người vận hành đến các cửa sổ quan sát phải được đưa ra.

Phải đưa ra khuyến cáo rằng các chất gia công như nhôm hoặc magiê có thể gây ra các mối nguy hiểm bổ sung, ví dụ như cháy, nổ hay các bụi có hại.

Phải đưa ra các hướng dẫn về các kiểm tra cần thiết sau khi thay thế các chi tiết, tháo thiết bị hoặc thay đổi phần mềm mà có thể ảnh hưởng đến các chức năng an toàn.

Phải đưa ra các thông tin để chỉ ra rằng việc gia công các chi tiết gia công mất cân bằng có thể gây ra mối nguy hiểm do văng ra và cách để giảm thiểu rủi ro bằng cách lắp đối trọng cân bằng hoặc giảm tốc độ khi gia công.

Phải đưa ra thông tin về quá trình gia công và các chế độ vận hành an toàn phù hợp với máy mài.

Thông tin về những rủi ro còn lại có thể có, ví dụ thông qua các mối nguy hiểm cơ khí ở chế độ cài đặt và chế độ gia công bằng tay, phải được đưa ra.

Nếu máy cung cấp chế độ MSO 3 theo 5.2.7.5,

- Chi tiết của việc dự định sử dụng và các biện pháp an toàn phải được nhà sản xuất/nhà cung cấp lập thành tài liệu, và

- Nhà sản xuất/nhà cung cấp máy phải quy định mức kỹ năng yêu cầu đối với người vận hành để vận hành chế độ MSO 3.

Nếu máy cung cấp chế độ bảo dưỡng phù hợp với 5.2.7.6, thì nhà sản xuất máy phải quy định

- Chi tiết về việc áp dụng chế độ bảo dưỡng,

- Các kỹ năng yêu cầu và mức kỹ năng đối với người vận hành để vận hành chế độ bảo dưỡng, và

- Tất cả các dụng cụ và các thiết bị kẹp gia công (nếu áp dụng được) sẽ được tháo ra.

Thông tin phải được đưa ra về các thông số chính mà người sử dụng phải xem xét để giảm mức phát xạ ồn, như

a) Lựa chọn dụng cụ,

b) Kẹp chi tiết gia công/dụng cụ, và

c) Bảo trì.

7.2.10  Hướng dẫn lắp đặt máy mài

Thông tin về móng máy yêu cầu và cách lắp đặt và đỡ máy phải được cung cấp. Trên tất cả, việc vận chuyển an toàn các bộ phận nặng của máy cỡ lớn phải được mô tả.

7.2.11  Hướng dẫn làm sạch máy

Thông tin về các quy trình làm sạch nhìn thấy trước phải được cung cấp. Tất cả các trang bị tiện ích (ví dụ: chỗ dựa tay, chỗ để chân và/hoặc các bề mặt chống trơn trượt) phải được mô tả và cách thức tiếp cận đến tất cả các phía/các bộ phận của máy phải được giải thích.

Phụ lục A

(Quy định)

Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài, vỏ che khu vực gia công và các kết hợp của chúng

A.1  Tổng quan

Các yêu cầu dưới đây áp dụng cho các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài, vỏ che khu vực gia công và các kết hợp của chúng dùng cho sử dụng các sản phẩm vật liệu mài gắn kết và các sản phẩm vật liệu mài siêu cứng.

A.2  Các thuật ngữ viết tắt và các ký hiệu

A.3  Các yêu cầu đối với các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài và các vỏ che khu vực gia công

A.3.1  Hình dạng của các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài và các góc mở

A.3.1.1  Tổng quan

Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phải giữ lại các mảnh vỡ một cách an toàn trong trường hợp sản phẩm vật liệu mài bị gãy vỡ. Thông thường, sản phẩm vật liệu mài được che kín hoàn toàn bởi bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài. Góc mở là khác nhau đối với các loại máy mài khác nhau và phải cung cấp tiếp cận duy nhất đến bộ phận của sản phẩm vật liệu mài mà cần thiết cho quá trình gia công.

A.3.1.2  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với mài chu vi

Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài trên các máy mài dùng để mài chu vi, cắt đứt, mài biên dạng, phù hợp với Bảng 1, các số 1.3, 1.5, 1.10, 1.13, 1.14 phải che kín sản phẩm vật liệu mài với một góc mở lớn nhất là 150° (xem các Hình A.1 và A.2).

Hình A.1

Hình A.2

A.3.1.3  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với mài chu vi với vận tốc dài v ≤ 50 m/s trên các máy mài kiểu băng hoặc kiểu bệ đỡ (xem Bảng 1, số 1.1)

Góc mở của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài không được vượt quá 90°, góc trên trục x không được vượt quá 65° đối với sản phẩm vật liệu mài có đường kính ngoài D ≤ 250 mm, và không được vượt quá 50° đối với sản phẩm vật liệu mài có đường kính ngoài D > 250 mm (xem Hình A.3).

CHÚ DẪN:

1  trục x

Hình A.3

Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với các sản phẩm vật liệu mài có đường kính ngoài D ≥ 125 mm phải được thiết kế sao cho lượng mòn chu vi bề rộng của khe hở giữa sản phẩm vật liệu mài và bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài có thể được điều chỉnh đến giá trị ≤ 5 mm. Ví dụ xem các Hình A.4 đến Hình A.9.

Hình A.4

Hình A.5

Hình A.6

Hình A. 7

Hình A.8

Hình A.9

Khoảng cách phía bên giữa sản phẩm vật liệu mài và bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài không được vượt quá 10 mm (xem Hình A.10).

Hình A.10

A.3.1.4  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với mài chu vi với vận tốc dài v > 50 m/s trên các máy mài kiểu băng hoặc kiểu bệ đỡ (xem Bảng 1, số 1.1)

Các máy mài kiểu băng hoặc kiểu bệ đỡ đối với các sản phẩm vật liệu mài có v_s > 50 m/s phải được trang bị bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài và bộ phận bảo vệ bên trong. Bộ phận bảo vệ bên trong bao che cho góc mở của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài trong trường hợp sản phẩm vật liệu mài đang mài bị gãy vỡ (xem Hình A.11 và A.12).

CHÚ DẪN:

1  bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài

2  bộ phận bảo vệ bên trong

3  chốt mang

4  vít kẹp

5  sản phẩm vật liệu mài

Hình A.11

CHÚ DẪN:

1  bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài

2  bộ phận bảo vệ bên trong

Hình A.12

Các yêu cầu và thiết kế của bộ phận bảo vệ bên trong:

Biên dạng hình chữ U tương thích với công tua bên trong của bộ phận bảo vệ dạng tròn. Góc định tâm phải bằng 140°. Như một chức năng của đường kính ngoài của sản phẩm vật liệu mài, các bề rộng của bánh mài dưới đây (T) phải được giám sát:

CHÚ THÍCH: Các kinh nghiệm đã chỉ ra rằng một vận hành an toàn chỉ được đảm bảo nếu các tỉ số đường kính/bề rộng dưới đây được tuân theo:

D ≥ 500 mm   T ≥ 60 mm

D ≥ 600 mm   T ≥ 50 mm

D ≥ 762 mm   T ≥ 40 mm

Về phía bên trong của phần đang quay của biên dạng hình chữ U, phải có các chốt mang.

Bộ phận bảo vệ bên trong phải được gắn với các phần cạnh bên của bộ phận bảo vệ bằng các chi tiết kẹp chặt. Các chi tiết kẹp chặt phải có độ giãn dài khi đứt thấp, như M5 10.9.

Chiều dài thành của bộ phận bảo vệ bên trong ít nhất phải bằng 3 mm, nhưng tối đa là 5 mm, vật liệu là loại 1 đến 3 theo Bảng A.7.

Bộ phận bảo vệ bên trong phải được bố trí sao cho khoảng cách giữa cạnh phía trong của bộ phận bảo vệ và cạnh phía ngoài của bộ phận bảo vệ bên trong tối thiểu bằng 8 mm (xem Hình A.11).

A.3.1.5  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với mài mặt bên trên các máy mài kiểu băng hoặc kiểu bệ đỡ (xem Bảng 1, số 1.2)

Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với các sản phẩm vật liệu mài mài mặt bên có hoặc không có rãnh phải được thiết kế sao cho độ mở

- phía trên trục x không vượt quá 0,4 D, và

- phía dưới trục x không vượt quá 0,2 D.

Xem các Hình A.13 và A.14.

CHÚ DẪN:

1  trục x

Hình A.13

CHÚ DẪN:

1  trục x

Hình A.14

Đối với các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài cho các sản phẩm vật liệu mài có đường kính ngoài D ≤ 200 mm, vỏ che phía trước nằm bên trên trục x là không cần thiết nếu phần theo chu vi mở rộng qua phía ngoài mặt bao quanh của sản phẩm vật liệu mài một khoảng ít nhất bằng 5 mm (xem các Hình A.15 và A.16).

Hình A.15

Hình A.16

A.3.1.6  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với máy mài trụ trong (xem Bảng 1, số 1.9)

Đối với các ví dụ về các thiết bị hoạt động một cách tự động để bảo vệ chống lại sự tiếp xúc với sản phẩm vật liệu mài, như trong khi tháo bỏ chi tiết gia công, xem các Hình A.17 đến Hình A.20.

Hình A.17

Hình A.18

Hình A.19

Hình A.20

Trong quá trình gia công, sự văng ra của các mảnh vỡ sản phẩm vật liệu mài phải được ngăn ngừa bằng vỏ che khu vực gia công phù hợp với 5.13.2.2.

A.3.1.7  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với máy mài trụ ngoài (xem Bảng 1, số 1.7 và 1.8)

Góc mở tổng của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài không được vượt quá 180°, độ mở phía trên trục x không được vượt quá 60° (xem Hình A.21).

CHÚ DẪN:

1  trục x

Hình A.21

Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với các sản phẩm vật liệu mài có đường kính ngoài D ≥ 250 mm phải được thiết kế sao cho lượng mòn theo chu vi của khe hở giữa sản phẩm vật liệu mài và bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài có thể được điều chỉnh đến giá trị ≤ 5 mm (xem các Hình A.5 đến Hình A.7).

A.3.1.8  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với mài mặt bên trên máy mài phẳng (xem Bảng 1, số 1.11)

Đối với các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài điều chỉnh được chuyển động (cũng có băng bảo vệ điều chỉnh được) ở đó chuyển động dọc trục của giá mang sản phẩm vật liệu mài được truyền động, khe hở giữa mặt chu vi của sản phẩm vật liệu mài và phía trong của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài tối đa phải bằng 12,5 mm và bề rộng hở (không được bảo vệ) của sản phẩm vật liệu mài T_o, nhô ra so với bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài điều chỉnh được chuyển động (băng bảo vệ điều chỉnh được) phải là

T_o ≤ 0,3 T đối với T ≤ 50 mm

T_o ≥ 0,2 T đối với T > 50 mm

Xem Hình A.22.

CHÚ DẪN:

1  băng bộ phận bảo vệ điều chỉnh được

2  đĩa thép lắp lẫn được

3  sản phẩm vật liệu mài

Hình A.22

A.3.1.9  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với mài mặt bên trên máy mài trục chính kép (xem Bảng 1, số 1.12)

Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài cho các máy mài trục chính kép phải che kín hoàn toàn khu vực gia công ngoại trừ các chỗ hở để gá lắp và tháo chi tiết gia công (xem các Hình A.23 và A.24).

Hình A.23

Hình A.24

A.3.1.10  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với máy mài dụng cụ (xem Bảng 1, số 1.6)

Kiểu bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài được sử dụng phải tùy thuộc vào hình dạng và vị trí của sản phẩm vật liệu mài và thao tác gia công được thực hiện.

Góc mở của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài không được vượt quá 180°. Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phải bao phủ toàn bộ bề rộng của sản phẩm vật liệu mài (xem các Hình A.25 và A.26).

Hình A.25

Hình A.26

A.3.1.11  Bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài đối với máy mài khung xoay và máy mài cắt đứt khung xoay (xem Bảng 1, số 1.4)

Góc mở của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài không được vượt quá 160° (xem Hình A.27).

Hình A.27

A.3.2  Chiều dày thành và vật liệu

A.3.2.1  Tổng quan

Các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phải có kích thước như cho trong các Bảng A.1 đến A.6 phụ thuộc vào vật liệu sử dụng (xem Bảng A.7). Chiều dày thành quy định cho các kích thước sản phẩm vật liệu mài và các vận tốc dài cho trong các bảng phải được xem là các giá trị nhỏ nhất.

Nếu máy mài được dự định để sử dụng các kiểu sản phẩm vật liệu mài khác nhau hoặc đối với các vận tốc dài khác nhau, các kích thước của bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài phải luôn luôn dựa trên trường hợp mà năng lượng của các mảnh vỡ cao nhất được mong đợi (về tính toán, xem A.4.2).

Đối với các bánh mài được gá lắp theo bộ, việc xác định kích thước chiều dày thành của bộ phận bảo vệ phải xem xét sản phẩm vật liệu mài với năng lượng của các mảnh vỡ cao nhất (về tính toán, xem A.4.2). Việc xác định kích thước của bộ phận bảo vệ phải dựa trên 150 % giá trị năng lượng này cho các sản phẩm vật liệu mài gắn kết, hoặc 100 % cho các sản phẩm vật liệu mài siêu cứng.

Các nguyên tắc để xác định chiều dày thành được mô tả trong A.4. Đối với các kích thước sản phẩm vật liệu mài và các vận tốc dài không được liệt kê trong các bảng, thì chiều dày thành có thể được xác định bằng quy trình đã mô tả. Chiều dày thành ít nhất phải bằng 1,5 mm.

Đối với các kích thước sản phẩm vật liệu mài và/hoặc các vận tốc dài mà năng lượng mảnh vỡ cao hơn mong đợi so với các giá trị được lấy làm cơ sở cho các giá trị trong các bảng, người thiết kế phải quy định các kích thước một cách riêng lẻ. Trong trường hợp này, thiết kế phải cung cấp cho việc sử dụng hoặc các chi tiết hấp thụ năng lượng bổ sung trong bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài hoặc các bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài dày hơn.

A.3.2.2  Chiều dày thành

Xem các Bảng A.1 đến Bảng A.6.

Bảng A.1 - Chiều dày thành cho bộ phận bảo vệ sản phẩm vật liệu mài bằng thép đối với các sản phẩm vật liệu mài kết dính, trừ các bánh mài cắt đứt

Kích thước tính bằng milimét