TCVN 5855:1994 Đá quý-Thuật ngữ và phân loại

Thuộc tính văn bản

Cơ quan ban hành:	Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường	Số công báo:	Đang cập nhật
Số hiệu:	TCVN 5855:1994	Ngày đăng công báo:	Đang cập nhật
Loại văn bản:	Tiêu chuẩn Việt Nam	Người ký:
Ngày ban hành:		Hết hiệu lực:	01/01/2017
Áp dụng:	01/01/1994	Tình trạng hiệu lực:	Hết Hiệu lực
Lĩnh vực:	Công nghiệp

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 5855:1994

ĐÁ QUÝ - THUẬT NGỮ VÀ PHÂN LOẠI

Precious stones - Terminology and classification

Lời nói đầu

TCVN 5855 :1994 do Hội khoáng học Việt Nam biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng trình duyệt, Bộ khoa học Công nghệ và Môi trường (nay là Bộ khoa học và Công nghệ) ban hành;

Tiêu chuẩn này được chuyển đổi năm 2008 từ Tiêu chuẩn Việt Nam cùng số hiệu thành Tiêu chuẩn Quốc gia theo quy định tại Khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và điểm a Khoản 1 Điều 6 Nghị định số 127/2007/NĐ -CP ngày 1/8/2007 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.

ĐÁ QUÝ - THUẬT NGỮ VÀ PHÂN LOẠI

Precious stones - Terminology and classification

Tiêu chuẩn này quy định thuật ngữ và phân loại các loại đá quý, đá mỹ nghệ có nguồn gốc vô cơ và hữu cơ được sử dụng làm các vật trang sức (được gọi chung là đá quý).

1. Thuật ngữ

1.1. Thuật ngữ thông dụng của đá quý quy định trong Bảng 1;

1.2. Thứ tự các thuật ngữ trong Bảng 1 được trình bày theo vần chữ cái (alphabet);

1.3. Các thuật ngữ ở cột 3 được sử dụng không chính thức tuỳ theo các trường hợp và địa dư khác nhau.

Bảng 1

Tên đá quý	Tên tiếng Anh	Tên gọi khác
1	2	3
Acroit	Achroite
Actinolit	Actinolite
Aganmalolit	Agalmatolite
Agat	Agate	Mã não
Agat dạng rêu	Moss agate
Agat đốm lửa	Blood agate
Alebast	Alabaster
Alexandril	Alexandrite
Amazonit	Amazonite
Ambligonit	Amblygonite
Ametit	Amethyst	Thạch anh tím
Andaluzit	Andalusite
Anbit	Anbite
Andradit	Andradite
Anmandin	Anmandite
Apatit	Apatite
Aquamarin	Aquamarine
Avanturin	Aventurine
Axinit	Axinite
Benitoit	Benitoite
Berilonit	Beryllonite
Berin	Beryl
Biruza	Turquoise	Ngọc lam
Brazilianit	Brazilianite
Cacnelian	Carnelian
Canxit	Caclite
Caxiterit	Cassiterite
Chanxedon	Chalcedony
Charoit	Charoite
Clinozoizit	Clinozoizite
Cocnerupin	Kornerupine
Cocdierit	Cordierite
Copan	Copal
Corindon	Corundum
Crizoberin	Chrysoberyl
Crizocola	Chrysocolla
Crizolit (Qlivin)	Chrysolite (Olivine)
Crizopra	Chrysoprase
Đanburit	Danburite
Đatolit	Datolite
Đá mặt trăng	Moonstone	Belomorit
Đá mặt trời (Oligocla)	Sunsione (Oligoclase)
Đá máu	Bloodstone
Đemaboit	Demantoid
Điopta	Dioptase
Điopxit	Diopside
Đravit	Dravite
Đumocterit	Dumortierite
Emorot	Emerald	Lục bảo ngọc
Enstalit	Enstatite
Epidot	Epidote
Eucla	Euclase
Fabulit (Titanal Stronxi)	Fabulite (Strontium Titanate)
Fenpat	Feldspar
Fenpat dạng avanturin	Aventurine feldspar
Fluorit (Fluorin)	Fluorite (Fluorine)
Gagat	Gagate
GGG (Granat gadolini gali)	GGQ (Gadolinium gallium garnet)
Gosenit (Rosterit)	Goshenite (Rosterite)
Gỗ hóa đá	Petrified wood	Than lâu hóa thạch
Granat	Garnet
Groxula	Grassularite, Grossular
Heliodo	Heliodor
Heliotrop	Heliotrope
Hematit	Hematite
Hexonit	Hessonite
Hidenit	Hiddenite
Hidrogroxula	Hydrogrossular
Hổ phách	Amber
idocra	idocrase
iolit	iolite
Jadeit	Jadeite
Jatpe	Jasper	Ngọc bích
Kianit	Kyanite
Kim cương	Diamond	Hạt xoàn
Kunzit	Kunzite
Labrado	Labradorite
Lazulit	Lazulite
Lazurit (Lapi lazuli)	Lazurite (Lapis lazuli)
Locosaphia	Leucosapphire
Lưu huỳnh	Sulphur
Malachit	Malachite
Malanit	Melanite
Microclin	Microcline
Mocganit	Mocganite
Mondavit	Moldavite
Morion	Morion
Mo-xit-xit	Maw-sit-sit
Naphrit	Nephrite
Ngọc Jat	Jade	Cẩm thạch
Ngọc trai	Pearl	Trân châu
Octocla	Orthoclase
Olivin	Olivina
Onic	Onyx
Opan	Opal
Opan den	Black opal
Opan Iửa	Fire opal
Opan quý	Precious opal	1
Opan trắng	White opal
Opxidan	Obxidian
Peridot (Crizolit)	Peridot (chrysolite)
Pha Lê	Rock crystal
Phenakit	Phenakite
Pirit	Pyrite
Pirophilit	Pyrophillite
Pirop	Pyrope
Prazeolit	Prassolite
Prenit	Prehnite
Rodocrozit	Rhodochrosite
Rodolit	Rhodolite
Rodonit	Rhodonite
Rubelit	Rubellite
Ruby	Ruby	Hồng ngọc
Ruby sao	Star ruby
Rubixen	Rubicelle	Spinen đỏ
Putin	Rutile
Sacdonic	Sardonyx
Saphia	Sapphire	Bích ngọc
Saphia sao	Star sapphire
Saphirin	Sapphirine
San hô	Coral
Scapolit	Scapolite
Secpentin	Serpentine
Sinhalit	Sinhalite
Silimanit	Sillimanite
Sphalerit	Sphalerite
Spinen	Sphene
Epinen	Spinel	Xetilen
Spinen qui	Precious spinel
Spodumen	Spodumene
Storolit	Staurolite
Tanzanit	Tanzanite
Thạch anh	Quartz
Thạch anh mắt hổ	Tiger's eye quartz
Thạch anh mắt mèo	Cat's eye quartz
Thủy tinh	Glass, paste
Tomxonit	Thomsonite
Topaz	Topaz	Hoàng ngọc
Topazolit	Topozolite
Tremolit	Tremolite
Tsavorit	Tsavorite
Tuamalin	Tourmaline
Uvarovit	Uvarovite
Vezuvian	Vezuvianite, vezuvian
Xeilonit	Ceylonite
Ximofan	Cymophane
Xitrin	Citrine
Xpexactin	Spessartine
Xương động vật	Ammal bones, ivory
YAQ (Granat Ytriatumini)	YAG (Ytrrium aluminium garnet)
Zircon	Zicon
Zirconia lập phương	Cubic zirconia (CZ)	Kim Mỹ
Zoizit	Zoizite

2. Phân loại

Tùy theo thành phần hóa học và giá trị sử dụng, đá quý được phân loại theo Bảng 2

Nguồn gốc	Nhóm hợp chất hóa học	Thuật ngữ	Công thức (thành phần) hóa học	Đá quý (trang sức)				Đá bán quý (trang sức - trang trí)		Đá mỹ nghệ (trang trí)
Nguồn gốc	Nhóm hợp chất hóa học	Thuật ngữ	Công thức (thành phần) hóa học	Loại I	Loại II	Loại III	Loại IV	Loại I	Loại II	Đá mỹ nghệ (trang trí)
1	2	3	4	5	6	7	a	9	10	11
Vô cơ	Nguyên tố tự nhiên	Kim cương Lưu huỳnh	C S	+ + +						+
	Sunfua	Sphaterit Pirit	ZnS FeS₂							+ +
	Halogenua	Fluorit	CaF₂						+ +
	Oxit và hidroxit	Corindon Ruby Sophia Hematit Spinen quý Crizoberin Alexandrit Xinophan (mắt mèo) Thạch anh kết tinh Pha Lê Ametit	Al₂O₃ Fe₂O₃ MgAl₂O₄ BeAl₂O₄ SiO₂	+ + + + + + +	+ + + + +	+ + +	+ + +	+ + +	+ +
		Thạch anh ám khói						+ +
		Thạch anh hóng					+ +
		Morion					+ +
		Xilrin					+ +
		Prazeolit		.			+ +
		Avanturin					+ +
		Thạch anh mắt mèo					+ +
		Thạch anh mắt hổ					+ +
		Thạch anh ẩn tinh
		(Chanxedon)	SiO₂
		Crizopra					+ +
		Cacnelian					+
		Heliotrop					+
		Saphirin					+
		Agat					+ +	+ + +
		Onic					+ +
		Opan	SiO₂.nH₂O
		Opan đen		+ +
		Opan lửa			+ +
		Opan trắng			+ +
		Opan thường							+ +
		Gỗ hóa thạch								+ +
	Silicat và Alumo - cilicat	Phenakrt	Be₂[SiO₄]					+
		Crizolil (Peridot)	(Mg.Fe)₂ [SiO₄]				+ + +
		Zircon	Zr[SiSO₄]				+ + +
		Granat
		Pirop	Mg₃Al₂ [SO₄]₃				+ + +
		Rodolit	(Mg, Fe)₃Al₂ [SiO₄]₃			+ + +
		Anmanđin	Fe₃Al₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Xpexactin	Mn₃AI₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Uvarovit	Ca₃Cr₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Groxula	Ca₃Al₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Anđrađit	Ca₃Fe₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Đemantoit				+ + +
		Topazolit					+ +
		Hidrogroxula	Ca₃Al₂[SiO₄]₂ (OH)₄				+ +
		Topa	Al₂ [SiO₄] (F, OH)₂			+ + +
		Andaluzit	Al₂O [SiO₄]					+
		Eucla	AlBe [SiO₄] (OH)					+		+
		Cocnerupin	Mg₅Al₉Si₈O₃₀					+
		Vezuvian (Idocra)	Ca₁₉ FeAl₁₂ Si₁₈O₇ (OH)₈					+	+
		Zoizit (Epidot)	Ca₂Al₃ [SiO₄] (Si₂O₇) O (OH)
		Tanzanit			+
		Tulit						+		+
		Berin	Be₃Al₂ [Si₆O₁₈]
		Emorot		+ + +
		Aquamarin				+ + +
		Heliodo					+ +
		Mocganit					+ +
		Gosenit					+ +
		Cocitient (Đic - roit)	(Mg. Fe)₂Al₃[AlSi₅O₁₈]				+
		Granat
		Pirop	Mg₃Al₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Rodolit	(Mg, Fe)₃Al₂ [SiO₄]₁₃			+ + +
		Anmandin	Fe₃ Al₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Xpexactin	Mn₃ Al₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Uvarovit	Ca₃ Cr₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Groxula	Ca₃ Al₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Anđrađit	Ca₃ Fe₂ [SiO₄]₃				+ + +
		Đemantoit				+ + +
Topazolit						+ +
Hidrogroxula		Ca₃Al₂ [SiO₄]₂ (OH)₄				+ +
Topa		Al₂ [SiO₄] (F, OH)₂			+ + +
Andaluzit		Al₂ O [SiO₄]					+
Eucla		AlBe [SiO₄] (OH)					+		+
Cocnerupin		Mg₅ Al₉ Si₈ O₃₀					+
Vezuvian (Idocra)		Ca₁₉ FeAl₁₂ Si₁₈O₇₀ (OH)₈					+	+
Zoizit (Epidot)		Ca₂Al₃ [SiO₄] (Si₂O₇) O (OH)
Tanzanit				+
Tulit							+		+
Berin		Be₃Al₂ [Si₆O₁₈]
Emorot			+ + +
Aquamarin					+ + +
Heliodo						+ +
Mocganit						+ +
Gosenit						+ +
Cocdietit (Đic-roit)		(Mg, Fe)₂ Al₃ [AlSi₅O₁₈]				+
Tuamalin		(Na, Li, Ca) (Fe₂₊, Mg, Mn, Al)₃
		Al₆ [Si₆O₁₈] (OH, F)₄ [BO₃]₃
Rubelit						+ + +
Đravit						+ + +
Indigolit						+ + +
Beniloit		BaTi [Si₃O₉]
Điopta		Cu₆ [Si₆O₁₈] 6H₂O					+
Điopxit		CaMg [Si₂O₆]						+
Spodumen		LiAl [Si₂O₈[					+ +
Kunzit					+ +
Hiđenit					+ +
Jadeit (Ngọc Jat)	NaAl [Si₂O₆]		+ + +			+ + +
Nephrit (Ngọc Jat)	Ca₂ (Mg, Fe)₅ [Si₄O₁₁]₂ (OH)₂					+ + +
Rodonit	(Mn, Ca)₅ [Si₅O₁₅]						+ +
Secpentin	Mg₆ [Si₄O₁₀] (OH)₈						+ +	+
Aganmatolit	Al₂ [Si₄O₁₀] (OH)₂						+	+
Crizocola	Cu₃ [Si₄O₁₀] (OH) 2H₂O
Charoit	K₂NaC₅ [Si₄O₁₀]₃ F.3H₂O
Lazurit (Lapi - lazuli)	Na₃ Ca[Al SiO₄]₃ Cl					+ +		+ +
Fenpat
Amazonit	K [AlSi₃O₈]				+ +
Labrado	(Ca, Na) [AlSi₃O₈]				+ +
Đá mặt trăng	K [AlSi₃O₈]				+ +
Đá mặt trời					+ +
Scapolit	mNa₄ [AlSi₃O₈] Cl - n Ca₄ [Al₂Si₂O₈] (CO)₄				+ +
Cacbonat	Rodocrozit Malachit Azurit	Mn [CO₃] Cu₂ [CO₃] (OH)₂ Cu₃ [CO₃]₂ (OH)2					+ + +	+ + +
Photphal	Apatit Brazilianit Biruza	Ca₅ [PO₄]₃ F Na₃Al₃ [PO₄]₂(OH)₄ Cu₃Al₆ [PO₃] (OH)₈ 5H₂O				+ + + +		+
Các tập hợp khoáng tự nhiên	Ngọc Bích Onic cẩm thạch Opxidian								+ + + + + +
Hữu Cơ		Hổ phách	- C₁₀H₁₀O					+ + +
		Ngọc trai	48 - 92% CaCO₃ (Aragonit)		+		+ + +
			4 - 13% vật chất hữu cơ
			3 - 4% nước
		San hô	CaCO3 (Canxit) + 1% vật chất hữu cơ)				+ + +
		Gagat	60 - 90% C + H₂O							+ +
		Xương động vật, ngà voi	Ca₁₀ [PO₄]₆ (OH)₂							+ + +

CHÚ THÍCH: +++ sử dụng phổ biến

++ thường được sử dụng

+ ít được sử dụng

Loại liên kết văn bản

01 Quyết định 2847/QĐ-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ về việc công bố Tiêu chuẩn quốc gia Ban hành: 24/12/2008 Hiệu lực: 24/12/2008 Tình trạng: Còn Hiệu lực	Văn bản công bố, ban hành
02 Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 5855:2017 Đá quý-Thuật ngữ và phân loại Ban hành: 2017 Tình trạng: Còn Hiệu lực	Tiêu chuẩn thay thế

Văn bản đang xem

TCVN 5855:1994 Đá quý-Thuật ngữ và phân loại

In lược đồ

Cơ quan ban hành:	Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường
Số hiệu:	TCVN 5855:1994
Loại văn bản:	Tiêu chuẩn Việt Nam
Năm ban hành:	0
Hiệu lực:	01/01/1994
Lĩnh vực:	Công nghiệp
Người ký:
Ngày hết hiệu lực:	01/01/2017
Tình trạng:	Hết Hiệu lực