Được quyền xin cấp sổ đỏ trên lối đi chung không? Nếu có thì thủ tục cấp ra sao? … Cùng HieuLuat giải đáp những vướng mắc pháp lý trên trong bài viết dưới đây.
Con đường mà gia đình tôi, gia đình hàng xóm đang sử dụng là con đường duy nhất dẫn ra lối đi chung (đường từ hẻm để ra mặt phố).
Tuy nhiên, dạo gần đây, do có tranh chấp với gia đình tôi (nhà hàng xóm cho rằng gia đình tôi lấn đất của họ), nên nhà hàng xóm đã gây khó dễ, ngăn cản gia đình tôi được sử dụng phần diện tích ngõ đi chung này.
Xin mô tả để Luật sư dễ hình dung, nhà tôi ở cuối hẻm, nhà hàng xóm ở liền kề phía trước. Đối diện nhà tôi (bên phía còn lại của con hẻm) là diện tích sử dụng làm sân chơi cho cả khu phố.
Nếu được đăng ký quyền sử dụng vào sổ đỏ thì tôi phải làm theo trình tự nào?
Chào bạn, cấp sổ đỏ trên lối đi chung là quyền và cũng là nhu cầu của người sử dụng đất. Chúng tôi xin giải đáp một số vấn đề pháp lý về việc cấp sổ đỏ cho phần diện tích là lối đi chung này như sau:
Được cấp sổ đỏ cho lối đi chung không?
Trước hết, lối đi chung được hiểu là phần diện tích được sử dụng với mục đích làm đường đi cho cộng đồng dân cư hoặc một vài hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất.
Lối đi chung có thể được hình thành theo một trong những trường hợp sau:
Đất sử dụng làm đường đi là diện tích đất thuộc quyền quản lý của Nhà nước: Đây là trường hợp khi Nhà nước sử dụng đất được thu hồi, đất chưa sử dụng để sử dụng làm đường đi cho cộng đồng dân cư;
Đất sử dụng làm đường đi là đất tự hình thành qua thời gian sử dụng, không phải đất có nguồn gốc là do Nhà nước quản lý, cũng không có nguồn gốc được tặng cho bởi người sử dụng đất: Thường những phần diện tích đất này là do khai hoang, người sử dụng đất đi lại nhiều mà hình thành đường và thường được hình thành theo quá trình sử dụng thửa đất ở;
Đất sử dụng làm đường là do một hoặc nhiều hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất hiến tặng/tặng cho cộng đồng dân cư, Nhà nước: Đây là trường hợp mà người sử dụng đất tự nguyện tặng cho cộng đồng dân cư, Nhà nước một phần diện tích đất của gia đình mình đang sử dụng để làm đường đi chung cho cộng đồng;
Đất sử dụng làm đường là diện tích đất mà gia đình bạn được quyền sử dụng hạn chế đối (quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề/quyền đối với lối đi qua):
Đây là trường hợp mà người sử dụng đất trong cùng (gia đình bạn) không còn lối đi nào khác ngoài việc yêu cầu người hàng xóm liền kề phía trước để lại một phần diện tích thuộc quyền sử dụng hợp pháp của họ làm đường đi chung cho 2 gia đình.
Quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề được thực hiện theo quy định tại Điều 171 Luật Đất đai 2013, hay là quyền đối với lối đi qua theo Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015;
Đối với trường hợp này, các bên phải có biên bản thỏa thuận và chỉ được xác định theo quy định pháp luật;
Đất sử dụng làm đường là do quá trình tách thửa đất: Đây là trường hợp mà buộc người sử dụng đất phải dành một phần diện tích để làm đường đi;
Đất sử dụng làm đường đi có nguồn gốc do gia đình bạn tự khai hoang mà có, được sử dụng để cho nhà hàng xóm đi nhờ, không tặng cho/hiến tặng: Lúc này, gia đình bạn có thể đề nghị cấp sổ đỏ cho diện tích đất này nếu có căn cứ, tài liệu chứng minh về nguồn gốc hình thành, thời gian sử dụng và quá trình sử dụng;
Do bạn chưa cung cấp đầy đủ thông tin nên chúng tôi chưa thể xác định nguồn gốc của lối đi mà gia đình bạn đang sử dụng.
Vậy nên, việc cấp sổ đỏ đối với phần diện tích đất làm đường đi này được thực hiện như sau:
Nguồn gốc hình thành đường đi | Việc cấp sổ đỏ cho phần diện tích làm đường đi chung | Lý do cáp sổ/không cấp sổ đỏ |
Đất sử dụng làm đường đi là diện tích đất thuộc quyền quản lý của Nhà nước | Không được cấp sổ đỏ | Do không thuộc quyền quản lý của người sử dụng đất và không thuộc trường hợp được cấp sổ đỏ theo Điều 99 Luật Đất đai 2013 |
Đất sử dụng làm đường đi là đất tự hình thành qua thời gian sử dụng, không phải đất có nguồn gốc là do Nhà nước quản lý, cũng không có nguồn gốc được tặng cho bởi người sử dụng đất | Không được cấp | Không có căn cứ để cấp sổ đỏ |
Có nguồn gốc là do gia đình bạn khai hoang mà có, không tặng cho và chỉ cho gia đình hàng xóm đi nhờ | Có thể được cấp sổ đỏ nếu có các giấy tờ, tài liệu chứng minh đây là phần diện tích đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của mình và các điều kiện khác theo quy định pháp luật | Đủ điều kiện cấp sổ đỏ và có nguồn gốc là thuộc quyền sử dụng đất hợp pháp của gia đình bạn |
Đất sử dụng làm đường là do một hoặc nhiều hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất hiến tặng/tặng | Không được cấp sổ đỏ |
|
Đất sử dụng làm đường là do quá trình tách thửa đất | Có thể được cấp | Bản chất thì đây là diện tích đất thuộc quyền sử dụng chung của cả hai thửa (thửa đất mới và thửa đất gốc) |
Đường đi/lối đi chung là phần diện tích đất gia đình bạn được quyền sử dụng hạn chế | Được cấp sổ đỏ |
|
Như vậy, đối với mỗi nguồn gốc hình thành lối đi chung mà việc cấp sổ đỏ có sự khác biệt.
Nói cách khác, việc cấp sổ đỏ trên lối đi chung phụ thuộc vào nguồn gốc hình thành, quá trình sử dụng và khả năng hoàn thành nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất.
Thủ tục cấp sổ đỏ trên lối đi chung thế nào?
Trong trường hợp người sử dụng đất được cấp sổ đỏ cho diện tích đất làm đường đi thì thủ tục cấp sổ đỏ được tiến hành như sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Gia đình bạn khai hoang, cho gia đình hàng xóm mượn đất để sử dụng | Diện tích đất được quyền sử dụng hạn chế | Đường đi được hình thành do được tách thửa |
|
|
|
Bước 2: Nộp hồ sơ, xử lý hồ sơ
Nơi nộp hồ sơ: Gia đình bạn có thể lựa chọn việc nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất hoặc văn phòng đăng ký đất đai nơi có đất hoặc trung tâm hành chính công nơi có đất.
Gia đình bạn khai hoang, cho gia đình hàng xóm mượn đất để sử dụng | Diện tích đất được quyền sử dụng hạn chế | Đường đi được hình thành do được tách thửa |
| Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện kiểm tra hồ sơ, cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính, xác nhận biến động (quy định tại Điều 73 Nghị định 43/2014/NĐ-CP) |
|
Bước 3: Người sử dụng đất nhận kết quả
Người sử dụng đất có yêu cầu và được phép ghi nhận, cấp sổ đỏ cho diện tích đất thuộc đường đi chung hoàn thành nghĩa vụ tài chính trước khi nhận sổ đỏ được mang tên mình.
Lưu ý: Đối với trường hợp của bạn, cần phải giải quyết tranh chấp đất đai phát sinh giữa gia đình bạn và gia đình hàng xóm mới được thực hiện các thủ tục đăng ký, cấp sổ đỏ cho lối đi chung (nếu thuộc trường hợp được cấp).
Kết luận: Thủ tục cấp sổ đỏ trên lối đi chung được thực hiện theo các bước như chúng tôi đã nêu trên.
Tùy thuộc từng trường hợp được cấp sổ đỏ mà hồ sơ cần chuẩn bị có sự khác biệt.