Cho thuê tài chính là gì? Đây là hoạt động của những doanh nghiệp nào? Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng cho thuê tài chính là gì? … Có thể coi các giao dịch cho thuê tài chính là giải pháp cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, thương nhân. Trong phạm vi bài viết này, HieuLuat xin được giải đáp phần nào quy định pháp luật về giao dịch cho thuê tài chính.
Câu hỏi: Xin chào Luật sư, doanh nghiệp tôi là doanh nghiệp gia công sản phẩm hàng hóa may mặc. Gần đây, do nhu cầu mở rộng sản xuất kinh doanh, chúng tôi có tìm đến giải pháp thuê tài chính. Tuy nhiên, do chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này, tôi có câu hỏi mong được giải đáp như sau: Cho thuê tài chính là loại loại hình dịch vụ gì? Tôi có thể giao kết hợp đồng này với cơ quan, tổ chức nào? Quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp tôi trong hợp đồng này là gì?
Xin chào bạn, xoay quanh vấn đề về cho thuê tài chính, quyền và nghĩa vụ của các bên trong hoạt động cho thuê tài chính mà bạn đang quan tâm, chúng tôi xin được giải đáp như sau:
Cho thuê tài chính là gì? Bên cho thuê tài chính là ai?
Cho thuê tài chính là một trong những nghiệp vụ của các tổ chức tín dụng (ngân hàng, công ty tài chính, tổ chức tín dụng phi ngân hàng…). Khoản 7 Điều 3 Nghị định 39/2014/NĐ-CP quy định về hoạt động cho thuê tài chính này như sau:
…
7. Cho thuê tài chính là hoạt động cấp tín dụng trung hạn, dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài chính giữa bên cho thuê tài chính với bên thuê tài chính. Bên cho thuê tài chính cam kết mua tài sản cho thuê tài chính theo yêu cầu của bên thuê tài chính và nắm giữ quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê tài chính trong suốt thời hạn cho thuê. Bên thuê tài chính sử dụng tài sản thuê tài chính và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính.
…
Theo đó, hoạt động cho thuê tài chính có một số đặc điểm cơ bản như sau:
+ Là hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng được phép kinh doanh ngành nghề cho thuê tài chính gồm ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng (công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, tổ chức tín dụng phi ngân hàng khác), quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô cho các doanh nghiệp, thương nhân,... theo quy định pháp luật. Nói cách khác, hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng được kinh doanh ngành nghề cho thuê tài chính thông qua việc mua máy móc, thiết bị và hưởng tiền thuê trong thời hạn cho thuê;
+ Thời hạn cấp tín dụng được sử dụng là trung hạn hoặc dài hạn;
+ Cơ sở của việc cấp tín dụng và hợp đồng cho thuê tài chính giữa bên cho thuê tài chính và bên thuê tài chính;
+ Tài sản cho thuê tài chính trong hợp đồng cho thuê tài chính được Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn, quy định cụ thể trong từng thời kỳ và bao gồm máy móc, thiết bị hoặc tài sản khác. Tài sản này được bên cho thuê tài chính mua theo yêu cầu của bên thuê tài chính;
+ Hợp đồng cho thuê tài chính ghi nhận rõ, tài sản cho thuê tài chính thuộc quyền sở hữu của bên cho thuê tài chính (tổ chức tín dụng), bên thuê tài chính được quyền sử dụng, chiếm hữu, quản lý tài sản cho thuê tài chính trong suốt thời gian thuê;
+ Bên thuê tài chính có nghĩa vụ phải trả khoản tiền thuê tài chính (thuê tài sản trong hợp đồng cho thuê tài chính) cho bên cho thuê;
Như vậy, cho thuê tài chính là một trong những hoạt động ngân hàng được thực hiện bởi tổ chức tín dụng được quyền hoạt động kinh doanh ngành nghề cho thuê tài chính và bên thuê tài chính (cá nhân, doanh nghiệp).
Theo đó, bên cho thuê tài chính thực hiện cấp tín dụng trung hạn hoặc dài hạn cho bên thuê tài chính thông qua hợp đồng cho thuê tài chính. Tài sản được sử dụng trong hợp đồng cho thuê tài chính là máy móc, thiết bị để bên thuê tài chính có quyền sử dụng, quản lý, chiếm hữu và phải trả tiền thuê cho trong suốt quá trình thuê.
Bên có quyền cho thuê tài chính có thể bao gồm ngân hàng, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, tổ chức tài chính vi mô… đây là những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và được phép kinh doanh ngành nghề cho thuê tài chính theo quy định pháp luật.
Quyền và nghĩa vụ của bên thuê tài chính là gì?
Trong quá trình thực hiện hoạt động cho thuê tài chính, các bên phải tuân thủ các quyền, nghĩa vụ được pháp luật quy định và do các bên thỏa thuận. Cụ thể, Điều 19, Điều 20 Nghị định 39/2014/NĐ-CP quy định về quyền, nghĩa vụ của bên thuê tài chính trong hợp đồng cho thuê tài chính như sau:
Một là, quyền của bên thuê tài chính
Khi giao kết hợp đồng cho thuê tài chính, bên thuê tài chính có các quyền được quy định tại Điều 19 Nghị định 39/2014/NĐ-CP như sau:
- Được nhận tài sản thuê, sử dụng tài sản thuê theo đúng thỏa thuận của hợp đồng cho thuê tài chính;
- Được quyền quyết định việc mua tài sản trong hợp đồng cho thuê tài chính hoặc tiếp tục thuê tài sản sau khi kết thúc thời hạn của hợp đồng cho thuê tài chính;
- Có quyền yêu cầu bên cho thuê tài chính bồi thường thiệt hại (bồi thường thiệt hại trong hợp đồng, bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng) khi bên cho thuê vi phạm các điều khoản và điều kiện theo hợp đồng cho thuê tài chính đã ký kết;
Hai là, nghĩa vụ của bên thuê tài chính
Điều 20 Nghị định 39/2014/NĐ-CP quy định về nghĩa vụ của bên thuê tài chính trong hợp đồng cho thuê tài chính như sau:
- Là bên chịu trách nhiệm đối với việc lựa chọn tài sản thuê, bên cung ứng và các điều khoản/điều kiện liên quan đến tài sản thuê (bao gồm cả đặc tính kỹ thuật/chủng loại/giá cả/thời hạn giao nhận/lắp đặt/bảo hành tài sản thuê cùng các điều khoản, điều kiện khác có liên quan đến tài sản thuê);
- Là bên có nghĩa vụ sử dụng tài sản thuê đúng mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng cho thuê tài chính. Bên thuê tài chính không được bán hoặc chuyển quyền sử dụng tài sản thuê cho cá nhân, tổ chức khác (trừ trường hợp việc bán/chuyển quyền sử dụng đã được bên cho thuê và bên thuê thỏa thuận khác trong hợp đồng cho thuê tài chính);
- Theo yêu cầu của bên cho thuê tài chính, bên thuê tài chính có nghĩa vụ cung cấp thông tin về bên cung ứng tài sản cho thuê, các báo cáo tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh hàng quý, báo cáo quyết toán tài chính năm cùng các vấn đề khác có liên quan đến tài sản thuê. Bên thuê tài chính cũng có nghĩa vụ tạo điều kiện để bên cho thuê kiểm tra tài sản thuê;
- Theo các quy định, điều khoản trong hợp đồng cho thuê tài chính, bên thuê có nghĩa vụ trả tiền thuê, thanh toán các chi phí khác có liên quan đến tài sản thuê;
- Bên thuê chịu mọi rủi ro trong trường hợp tài sản thuê bị mất, cũng là bên chịu mọi chi phí bảo dưỡng/sửa chữa/thay thế tài sản thuê trong thời hạn thuê. Đồng thời, là bên chịu trách nhiệm về mọi hậu quả do việc sử dụng tài sản thuê gây ra đối với tổ chức, cá nhân khác trong quá trình sử dụng tài sản thuê;
- Bên thuê tài sản không được tẩy/xóa/hoặc làm hỏng ký hiệu sở hữu của bên cho thuê gắn trên tài sản thuê;
- Bên thuê tài sản không được dùng tài sản thuê để thế chấp hoặc cầm cố hoặc để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ khác;
- Bên thuê tài sản có nghĩa vụ thanh toán đầy đủ số tiền thuê còn lại cùng các chi phí phát sinh khi tài sản thuê bị mất/hỏng không thể phục hồi, sửa chữa được hoặc trong trường hợp chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính trước hạn do bên thuê vi phạm các điều khoản/điều kiện là căn cứ chấm dứt hợp đồng đã được các bên thỏa thuận, ghi nhận trong hợp đồng cho thuê tài chính;
- Bên thuê có nghĩa vụ thực hiện đầy đúng, đầy đủ các điều khoản/điều kiện/nội dung khác quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính đã ký kết;
Có thể thấy, so với quyền thì pháp luật quy định nghĩa vụ của người thuê tài chính trong hợp đồng cho thuê tài chính nhiều và phức tạp hơn. Điều này phản ánh phần nào những trách nhiệm của bên thuê tài chính đối với tài sản và trách nhiệm phải hoàn thành trong thời gian thuê tài chính.
Kết luận: Khi thực hiện hợp đồng thuê tài chính, bên thuê tài chính phải tuân thủ các nghĩa vụ hợp pháp theo quy định pháp luật và theo thỏa thuận giữa các bên. Là hợp đồng song vụ nên bên thuê tài chính cũng có những quyền về thời hạn thuê, yêu cầu mua thêm tài sản thuê tài chính hay quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại như chúng tôi đã nêu ở trên.
19006192 để được hỗ trợ.
Tác giả: Trần Điệp 
