Doanh nghiệp có được xử lý kỷ luật người lao động khi không có công đoàn?

Để bảo vệ quyền lợi của người lao động, pháp luật quy định phải có sự tham gia công đoàn khi doanh nghiệp xử lý kỷ luật người lao động. Vậy, doanh nghiệp có được xử lý kỷ luật người lao động khi không có công đoàn không?

Câu hỏi: Vừa qua em bị công ty họp tiến hành xử lý kỷ luật hành vi đánh bạc tại công ty. Tuy nhiên, trong cuộc họp không có sự tham gia của công đoàn. Cho em hỏi doanh nghiệp của em có được xử lý kỷ luật em khi không có công đoàn không ạ?

Xử lý kỷ luật khi không có công đoàn được không?

Có thể hiểu một cách đơn giản, công đoàn là tổ chức đại diện của người lao động. Công đoàn là tổ chức đại điện bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động.

Điều 122 Bộ luật lao động 2019 quy định khi xử lý kỷ luật người lao động phải có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở. Như vậy, khi xử lý kỷ luật người lao động phải có sự tham gia của công đoàn.

Tuy nhiên tại thủ tục xử lý kỷ luật người lao động được quy định tại Điều 70 Nghị định 145/2020/NĐ-CP có nêu rõ trường hợp nếu công đoàn không xác nhận tham dự cuộc họp hoặc vắng mặt tại cuộc họp thì doanh vẫn có thể tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động.

Doanh nghiệp có thể xử lý kỷ luật người lao động khi không có công đoàn

Như vậy, doanh nghiệp có thể xử lý kỷ luật người lao động khi không có công đoàn trong trường hợp trên.

Thủ tục xử lý kỷ luật khi không có công đoàn

Thủ tục xử lý kỷ luật người lao động được quy định tại Điều 70 Nghị định 145/2020/NĐ-CP như sau:

Thủ tục xử lý kỷ luật khi không có công đoàn

Bước 1: Doanh nghiệp thu thập chứng cứ

Khi phát hiện người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật, tại thời điểm xảy ra hành vi vi phạm, doanh nghiệp tiến hành lập biên bản vi phạm và thông báo đến công đoàn tại cơ sở. 

Trường hợp doanh nghiệp phát hiện hành vi vi phạm kỷ luật của người lao động sau khi hành vi vi phạm đã xảy ra thì doanh nghiệp thực hiện việc thu thập các chứng cứ để chứng minh lỗi của người lao động.

Bước 2: Doanh nghiệp gửi thông báo về cuộc họp cho các thành phần tham gia họp

• Doanh nghiệp thông báo về nội dung cuộc họp, thời gian, địa điểm tiến hành cuộc họp xử lý kỷ luật lao động, họ tên người lao động bị xử lý kỷ luật lao động, hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật lao động đến các thành phần phải tham gia cuộc họp (trước ngày họp ít nhất 05 ngày);

• Các thành phần tham gia họp xác nhận tham dự cuộc họp với doanh nghiệp. Nếu một trong các thành phần tham gia không thể tham dự họp thì người lao động và doanh nghiệp thỏa thuận việc thay đổi thời gian, địa điểm tiến hành cuộc họp. Nếu hai bên không thỏa thuận được thì doanh nghiệp quyết định thời gian, địa điểm họp;

Bước 3: Doanh nghiệp tiến hành họp xử lý kỷ luật người lao động không có công đoàn

Khi công đoàn không xác nhận tham gia cuộc họp hoặc công đoàn vắng mặt tại cuộc họp thì doanh nghiệp vẫn tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động. 

Một số lưu ý khi tiến hành xử lý kỷ luật người lao động

Khi xử lý kỷ luật người lao động, doanh nghiệp cần lưu ý những vấn đề sau:

Nguyên tắc xử lý kỷ luật 

Thứ nhất, doanh nghiệp phải chứng minh được lỗi của người lao động khi tiến hành xử lý kỷ luật lao động. Việc xử lý kỷ luật phải được lập thành biên bản và có sự có mặt của người lao động, tổ chức đại diện người lao động,...;

Thứ hai, doanh nghiệp không được áp dụng nhiều hình thức xử lý kỷ luật đối với một hành vi vi phạm kỷ luật lao động của người lao động;

Thứ ba, chỉ áp dụng hình thức kỷ luật cao nhất tương ứng cho hành vi vi phạm nặng nhất trong trường hợp người lao động có đồng thời nhiều hành vi vi phạm;

Thứ tư, trong thời gian người lao động đang bị tạm giữ, tạm giam, doanh nghiệp không được tiến hành xử lý kỷ luật đối với người lao động;

Thứ năm, doanh nghiệp không được xử lý kỷ luật người lao động trong các trường hợp sau:

• Người lao động nghỉ ốm đau, điều dưỡng. Người lao động nghỉ việc khi người sử dụng lao động đồng ý;

• Người lao động đang bị cơ quan có thẩm quyền tạm giữ, tạm giam;

• Người lao động đang chờ kết quả điều tra về các hành vi vi phạm của cơ quan có thẩm quyền;

• Người lao động nữ đang mang thai;

• Người lao động đang trong thời gian nghỉ thai sản, người lao động đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Thẩm quyền xử lý kỷ luật 

Người có thẩm quyền xử lý kỷ luật lao động là người có thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động bên phía doanh nghiệp theo quy định của pháp luật hoặc người được quy định cụ thể trong nội quy lao động.

Thời hiệu xử lý kỷ luật 

Thời hiệu xử lý kỷ luật lao động đối với các hành vi vi phạm kỷ luật của người lao động là 06 tháng kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm.

Nếu hành vi vi phạm liên quan trực tiếp đến tài chính, tài sản của doanh nghiệp thì thời hiệu xử lý kỷ luật lao động là 12 tháng.

Khi hết thời gian pháp luật không cho phép doanh nghiệp xử lý kỷ luật người lao động mà hết thời hiệu hoặc thời hiệu vẫn còn nhưng không đủ 60 ngày thì thời hiệu được kéo dài nhưng không quá 60 ngày kể từ ngày hết thời gian nêu trên.