Điều kiện thu hồi đất gồm những gì? Trình tự thu hồi ra sao?

Trình tự thu hồi, căn cứ pháp lý

Thu hồi đất khi thuộc trường hợp tại Điều 61, Điều 62 Luật Đất đai 2013

Thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai

Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất/tự nguyện trả lại đất/có nguy cơ đe dọa tính mạng con người

Trường hợp riêng thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất trong trường hợp chấm dứt thời hạn hoạt động của dự án đầu tư

Bước 1

Cơ quan có thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất

Người có thẩm quyền lập biên bản về vi phạm hành chính để làm căn cứ quyết định thu hồi đất

Tiếp nhận giấy tờ chứng minh không còn như cầu/không còn đối tượng sử dụng đất:

• Người sử dụng đất gửi thông báo/gửi văn bản trả lại đất kèm với giấy chứng nhận tới cơ quan tài nguyên môi trường;

• Hoặc cơ quan ban hành quyết định giải thể, phá sản gửi quyết định giải thể, phá sản tới Sở Tài nguyên và Môi trường nơi có đất bị thu hồi;

• Ủy ban nhân dân cấp xã gửi trích lục khai tử hoặc quyết định tuyên bố một người đã chết và văn bản xác nhận không có người thừa kế tới Phòng Tài nguyên và Môi trường nơi có đất bị thu hồi;

• Văn bản xác định mức độ ô nhiễm môi trường, sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi các hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người;

Được tiếp tục thực hiện sử dụng đất trong thời hạn 24 tháng, kể từ ngày dự án bị chấm dứt hoạt động

Bước 2

• Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất bị thu hồi phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thực hiện kiểm kê, kiểm đếm đất đai, tài sản trên đất;

• Công việc này hướng tới mục đích là điều tra, khảo sát, đo đạc xác định diện tích đất bị thu hồi, thống kê nhà ở, tài sản gắn liền với đất để thực hiện lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư;

Cơ quan tài nguyên và môi trường thực hiện các công việc:

• Thẩm tra xác minh thực địa nếu cần thiết;

• Trình Ủy ban nhân dân cùng cấp ban hành quyết định thu hồi đất;

• Chỉnh lý, cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính;

• Thu hồi giấy chứng nhận đối với đất bị thu hồi hoặc thông báo giấy chứng nhận không còn giá trị nếu người sử dụng đất không chấp hành việc nộp lại giấy chứng nhận;

Cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi đất

Hết 24 tháng, chủ đầu tư không thực hiện bán tài sản gắn liền với đất, chuyển nhượng dự án thì bị thu hồi theo trình tự như đối với trường hợp có vi phạm pháp luật đất đai;

Bước 3

Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thực hiện các công việc:

• Lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư;

• Họp lấy ý kiến của người bị thu hồi đất;

• Niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã và nơi sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi;

• Trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi đất;

Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thực hiện các công việc:

• Thông báo thu hồi đất;

• Chỉ đạo xử lý phần giá trị còn lại đã đầu tư vào đất hoặc tài sản gắn liền với đất;

• Tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất theo quy định pháp luật;

• Bố trí kinh phí thực hiện cưỡng chế thu hồi đất;

• Thực hiện quyết định thu hồi đất;

• Giải quyết khiếu nại, tố cáo (nếu có);

• Thực hiện cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất;

-/-

Bước 4

Thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện bởi cơ quan có thẩm quyền (thường bao gồm cơ quan tài nguyên môi trường, cơ quan tài chính…);

Thực hiện thu hồi đất theo quyết định

-/-

-/-

Bước 5

Quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

-/-

-/-

Bước 6

Thực hiện thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người bị thu hồi đất

-/-

-/-

Thẩm quyền thu hồi đất

1. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thu hồi đất trong các trường hợp sau đây:

a) Thu hồi đất đối với tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này;

b) Thu hồi đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn.

2. Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thu hồi đất trong các trường hợp sau đây:

a) Thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư;

b) Thu hồi đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam.

3. Trường hợp trong khu vực thu hồi đất có cả đối tượng quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thu hồi đất hoặc ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thu hồi đất.

Căn cứ pháp lý

Điều 69 Luật Đất đai 2013

Điều 66 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, khoản 44 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP

Điều 65 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, khoản 42, khoản 43 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP

khoản 14 Điều 2 Nghị định 01/2014/NĐ-CP, khoản 1 Điều 3 Nghị định 148/2020/NĐ-CP