Có bắt buộc khám sức khỏe khi lập di chúc không? Phí lập di chúc ở Hà Nội là bao nhiêu?

Không ít người mong muốn lập di chúc có công chứng nhận được yêu cầu cần có kết quả khám sức khỏe. Vậy, việc khám sức khỏe khi lập di chúc có phải là điều kiện bắt buộc của pháp luật không? Chi phí để lập di chúc công chứng tại Hà Nội là bao nhiêu?

Lập di chúc có bắt buộc phải khám sức khỏe không?

Chào bạn, hiện nay việc lập di chúc có công chứng được thực hiện theo quy định tại Luật Công chứng 2014, Bộ luật Dân sự 2015.

Theo đó, để di chúc (không phân biệt là di chúc có công chứng hay không) hợp pháp thì bản di chúc này phải đảm bảo các quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015. Bao gồm cụ thể các điều kiện sau:

Một là, tại thời điểm lập di chúc, người lập di chúc phải hoàn toàn minh mẫn, tỉnh táo, sáng suốt; không chịu sự đe dọa, lừa dối, cưỡng ép từ bất cứ cá nhân, cơ quan, tổ chức nào;

Hai là, nội dung của bản di chúc phải đảm bảo không trái quy định pháp luật, không vi phạm điều cấm của pháp luật.

Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015 quy định những nội dung cơ bản, chủ yếu của di chúc bao gồm:

- Ngày, tháng, năm lập di chúc: Thường ngày tháng năm được tính theo năm dương lịch;

- Họ tên, nơi cư trú (thường trú, tạm trú) của người lập di chúc: Ghi thông tin họ tên theo giấy tờ tùy thân còn thời hạn (chứng minh nhân dân/căn cước công dân) và ghi thông tin nơi cư trú là nơi tạm trú hoặc thường trú theo sổ hộ khẩu/sổ tạm trú/giấy tờ xác nhận nơi cư trú do cơ quan công an có thẩm quyền cấp;

- Họ tên người được nhận tài sản theo di chúc: Ghi thông tin của người nhận tài sản theo giấy tờ tùy thân còn thời hạn sử dụng của họ (chứng minh nhân dân/căn cước công dân/hộ chiếu);

- Di sản để lại: Tại đây cần mô tả chi tiết tài sản. Trong trường hợp tài sản để lại là số tiền theo sổ tiết kiệm mở tại ngân hàng thì các thông tin cần có được ghi theo sổ tiết kiệm của bạn như số sổ tiết kiệm, loại sổ tiết kiệm, lần cấp, tên khách hàng, mã khách hàng, mã phòng giao dịch/chi nhánh mở sổ, thông tin về họ tên/địa chỉ/giấy tờ tùy thân của chủ sổ, mã sản phầm…

- Di chúc không được biết tắt, không được viết bằng ký hiệu. Trường hợp di chúc có nhiều trang thì người lập di chúc phải đánh số trang cho di chúc, đồng thời phải ký/điểm chỉ vào cuối mỗi trang. Nếu di chúc được lập có tẩy xóa thì người lập di chúc hoặc người làm chứng cho việc lập di chúc phải ký tên/điểm chỉ ngay bên cạnh chỗ tẩy xóa đó.

Ba là, nếu người lập di chúc là người bị hạn chế về thể chất hoặc là người không biết chữ thì di chúc phải được lập thành văn bản. Đồng thời, di chúc này phải có công chứng/chứng thực.

Bốn là, chỉ được thực hiện lập di chúc miệng nếu người lập di chúc đang bị cái chết đe dọa. Cùng với đó là phải có ít nhất 02 người làm chứng khi người lập di chúc miệng. 02 người làm chứng này phải ghi chép lại ý chí, nguyện vọng của người lập di chúc miệng và bản ghi chép lại này phải có xác nhận về chữ ký/dấu điểm chỉ của người làm chứng của Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc văn phòng công chứng/phòng công chứng trong 05 ngày làm việc, kể từ ngày người lập di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình.

Sáu là, trong trường hợp người lập di chúc lựa chọn hình thức của di chúc là di chúc bằng văn bản không có người làm chứng thì người lập di chúc phải tự mình viết, ký vào bản di chúc (Điều 633 Bộ luật Dân sự 2015).

Như vậy, pháp luật dân sự hiện hành không quy định phải khám sức khỏe khi lập di chúc.

Tuy nhiên, khoản 2 Điều 56 Luật Công chứng 2014 quy định như sau:

Điều 56. Công chứng di chúc

…

2. Trường hợp công chứng viên nghi ngờ người lập di chúc bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ được hành vi của mình hoặc có căn cứ cho rằng việc lập di chúc có dấu hiệu bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép thì công chứng viên đề nghị người lập di chúc làm rõ, trường hợp không làm rõ được thì có quyền từ chối công chứng di chúc đó.

Trường hợp tính mạng người lập di chúc bị đe dọa thì người yêu cầu công chứng không phải xuất trình đầy đủ giấy tờ quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này nhưng phải ghi rõ trong văn bản công chứng.

…

Theo đó, công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc trong trường hợp họ nghi ngờ những vấn đề sau đây mà người yêu cầu di chúc không thể làm rõ, chứng minh được những nghi ngờ đó của họ là không có căn cứ:

- Người yêu cầu lập di chúc mắc bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác dẫn đến việc họ không thể làm chủ được hành vi, không thể đủ minh mẫn, tỉnh táo, sáng suốt khi yêu cầu lập di chúc;

- Hoặc việc lập di chúc có dấu hiệu bị đe dọa, lừa dối, cưỡng ép từ bất kỳ một cá nhân, cơ quan, tổ chức nào khác.

Lúc này, để được công chứng di chúc thì người lập di chúc thường cần có báo cáo sức khỏe hay kết quả khám sức khỏe của mình tại cơ sở y tế có thẩm quyền để chứng minh mình hoàn toàn khỏe mạnh, minh mẫn, tỉnh táo, sáng suốt. Thậm chí có thể cần phải giám định pháp y nếu công chứng viên nghi ngờ người yêu cầu công chứng di chúc mắc bệnh tâm thần.

Kết luận: Pháp luật không quy định bắt buộc khám sức khỏe khi lập di chúc. Tuy nhiên, việc khám sức khỏe là cần thiết trong trường hợp phải làm rõ những nghi ngờ của công chứng viên về trạng thái sức khỏe, tinh thần của mình để tránh trường hợp bị họ từ chối công chứng di chúc.

Chi phí lập di chúc có công chứng tại Hà Nội là bao nhiêu?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi cho HieuLuat. Chúng tôi xin giải đáp thắc mắc của bạn như sau:

Di chúc thể hiện ý chí, mong muốn, nguyện vọng của người để lại tài sản trước khi mất. Thông qua di chúc, người lập di chúc quyết định về việc chuyển quyền sử dụng, sở hữu tài sản của mình cho người khác. Một trong những hình thức của di chúc là di chúc có công chứng (Điều 628 Bộ luật Dân sự 2015).

Hiện nay, việc công chứng di chúc được thực hiện tại văn phòng công chứng/phòng công chứng (tổ chức được thành lập, hoạt động theo quy định của Luật Công chứng 2014) và là tổ chức có chức năng công chứng di chúc.

Điều 67 Luật Công chứng 2014 quy định về thù lao công chứng như sau:

Điều 67. Thù lao công chứng

1. Người yêu cầu công chứng phải trả thù lao khi yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng thực hiện việc soạn thảo hợp đồng, giao dịch, đánh máy, sao chụp, dịch giấy tờ, văn bản và các việc khác liên quan đến việc công chứng.

2. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành mức trần thù lao công chứng áp dụng đối với các tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương. Tổ chức hành nghề công chứng xác định mức thù lao đối với từng loại việc không vượt quá mức trần thù lao công chứng do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành và niêm yết công khai các mức thù lao tại trụ sở của mình. Tổ chức hành nghề công chứng thu thù lao cao hơn mức trần thù lao và mức thù lao đã niêm yết thì bị xử lý theo quy định của pháp luật.

…

Theo đó, chi phí công chứng di chúc gồm:

- Phí công chứng di chúc: Phí công chứng di chúc được quy định tại Thông tư 257/2016/TT-BTC là 50.000 đồng/trường hợp yêu cầu;

- Thù lao công chứng (hay thường được gọi là phí soạn thảo): Được thu theo quy định của từng văn phòng công chứng nhưng không được vượt quá 01 triệu đồng (theo quy định tại Quyết định 10/2016/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội);

- Trường hợp bạn có yêu cầu văn phòng công chứng/phòng công chứng lưu giữ di chúc cho mình thì còn phải chịu thêm phí lưu giữ di chúc: 100.000 nghìn/trường hợp (quy định tại Thông tư 257/TT-BTC);

- Ngoài ra, còn có thể có phí ký công chứng ngoài trụ sở/ký ngoài giờ làm việc: Nếu bạn đề nghị được ký công chứng di chúc ngoài trụ sở do không thể ký tại trụ sở của văn phòng công chứng/phòng công chứng theo quy định tại khoản 2 Điều 44 Luật Công chứng 2014 (ví dụ người yêu cầu công chứng di chúc là người già yếu không thể đi lại được, đang bị tạm giữ, tạm giam…) thì mức phí này theo thỏa thuận giữa bạn và văn phòng công chứng/phòng công chứng;

Lưu ý: Khi thực hiện công chứng di chúc, bạn cũng cần chuẩn bị hồ sơ để không mất thời gian, hố sơ bao gồm:

- Dự thảo di chúc;

- Phiếu yêu cầu công chứng: Mẫu do văn phòng công chứng/phòng công chứng thực hiện công chứng di chúc lập;

- Giấy tờ tùy thân còn hiệu lực của người lập di chúc (căn cước công dân/chứng minh nhân dân/hộ chiếu);

- Sổ đỏ/sổ hồng hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, giấy chứng nhận đăng ký xe hoặc các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản khác;

- Giấy tờ tùy thân còn hiệu lực của người được hưởng tài sản (căn cước công dân/chứng minh nhân dân/hộ chiếu);

- Các giấy tờ khác nếu công chứng viên có đề nghị (ví dụ như giấy khám sức khỏe,...).

Kết luận: Chi phí ký công chứng di chúc bao gồm những chi phí mà chúng tôi đã nêu trên. Tùy thuộc yêu cầu của mình mà bạn lựa chọn cách thực hiện phù hợp.

Trên đây là giải đáp thắc mắc về lập di chúc có cần khám sức khỏe​​, nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ  19006192 để được hỗ trợ.

>> Muốn lập di chúc quyền sử dụng đất phải làm thế nào?

>> Cách lập di chúc ở Ủy ban nhân dân xã thế nào?