Phạm tội gì thì bị tử hình? Trường hợp nào không bị tử hình?

Tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một số tội nhất định. Cùng Hieuluat tìm hiểu đó là những tội gì?

Phạm tội gì phải đối mặt với bản án tử hình?

Điều 40 Bộ luật Hình sự 2015 quy định: Tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật này quy định.

Tử hình là một trong những loại hình phạt trong bộ luật hình sự bên cạnh các hình phạt khác như cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, tù chung thân... Tuy nhiên khác với các loại hình phạt khác tử hình là một loại hình phạt đặc biệt, hình phạt tử hình có những đặc điểm riêng so với các loại hình phạt khác cụ thể như sau:

- Tử hình là hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống hình phạt.

- Hình phạt tử hình có mục đích phòng ngừa tái phạm tội mới từ phía người bị kết án một cách triệt để nhưng không có mục đích giáo dục người bị kết án.

- Hình phạt tử hình có khả năng đạt được hiệu quả cao trong phòng ngừa chung;

- Hình phạt tử hình là hình phạt không có khả năng khắc phục khi bị quyết định sai.

Vì thế, Bộ luật Hình sự từ năm 1985 đến nay đã có nhiều thay đổi trong quy định về hình phạt tử hình. Các lần sửa đổi, thay thế, Bộ luật Hình sự đều thu hẹp diện các tội danh có quy định hình phạt tử hình; quy định chặt chẽ hơn các điều kiện áp dụng hình phạt tử hình và mở rộng diện đối tượng không áp dụng, không thi hành hình phạt tử hình. 

Văn bản có hiệu lực hiện hành là Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi năm 2017 quy định 18 tội danh có khung hình phạt tử hình, bao gồm:

1. Điều 108. Tội phản bội Tổ quốc

2. Điều 109. Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân

3. Điều 110. Tội gián điệp

4. Điều 112. Tội bạo loạn

5. Điều 113. Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân

6. Điều 114. Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

7. Điều 123. Tội giết người

8. Điều 142. Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi

9. Điều 194. Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh

10. Điều 248. Tội sản xuất trái phép chất ma túy

11. Điều 249. Tội tàng trữ trái phép chất ma túy

12. Điều 251. Tội mua bán trái phép chất ma túy

13. Điều 299. Tội khủng bố

14. Điều 353. Tội tham ô tài sản

15. Điều 354. Tội nhận hối lộ

16. Điều 421. Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược

17. Điều 422. Tội chống loài người

18. Điều 423. Tội phạm chiến tranh

Tuy nhiên, không phải cứ phạm các tội này sẽ bị tử hình. Tòa án sẽ quyết định mức hình phạt dựa trên quy định của Bộ luật này, cân nhắc tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội, các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự.

Hiện nay, Việt Nam không còn tử hình bằng bắn súng (Ảnh minh họa)
 

Ai không bị áp dụng hình phạt tử hình?

Theo Điều 40 Bộ luật Hình sự 2015, không áp dụng hình phạt tử hình đối với những đối tượng sau đây:

- Người dưới 18 tuổi khi phạm tội;

- Phụ nữ có thai;

- Phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi;

- Người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.

- Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi;

- Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.