Quan trắc môi trường là gì? Quan trắc môi trường để làm gì? Hệ thống quan trắc môi trường bao gồm những gì? Đối tượng phải quan trắc môi trường? Tham khảo các câu trả lời dưới đây.

Quan trắc môi trường là gì? 

Quan trắc môi trường là gì?

Căn cứ khoản 25 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020, quan trắc môi trường được hiểu việc theo dõi liên tục, định kỳ, đột xuất và có hệ thống về thành phần môi trường, nhân tố có tác động đến môi trường và chất thải nhằm mục đích cung cấp các thông tin đánh giá hiện trạng môi trường, diễn biến chất lượng môi trường và những tác động xấu đến môi trường.

Tùy thuộc vào đối tượng quan trắc và các quy định pháp luật hiện hành mà việc quan trắc môi trường được thực hiện bằng quan trắc tự động, liên tục, quan trắc định kỳ và quan trắc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. 

Quan trắc môi trường theo quy định hiện nay bao gồm quan trắc chất thải và quan trắc môi trường. Cụ thể, đối tượng của quan trắc theo quy định tại Điều 108 Luật Bảo vệ môi trường 2020 bao gồm các thành phần môi trường và nguồn thải, chất thải, chất ô nhiễm như sau:

- Những thành phần môi trường được quan trắc gồm:

• Môi trường nước, bao gồm nước biển, nước mặt, nước dưới đất;
• Môi trường đất, trầm tích;
• Môi trường không khí xung quanh;
• Đa dạng sinh học;
• Tiếng ồn, độ rung, ánh sáng và bức xạ.

- Nguồn thải, chất thải, chất ô nhiễm được quan trắc gồm:

• Nước thải và khí thải;
• Chất thải công nghiệp phải kiểm soát để phân định chất thải nguy hại theo quy định pháp luật;
• Phóng xạ;
• Chất ô nhiễm khó được phân hủy phát thải và tích tụ trong môi trường;
• Những chất ô nhiễm khác.

Quan trắc môi trường để làm gì?

Quan trắc môi trường để làm gì?

Hiện nay dưới sự tác động của các ngành công nghiệp đặc biệt là công nghiệp nặng, khí hậu và môi trường đã bị tác động theo hướng tiêu cực. Mà quan trắc môi trường được hiểu là việc đánh giá, theo dõi các thành phần, yếu tố tác động đến môi trường cho mục đích bảo vệ môi trường.

Như vậy, hoạt động quan trắc môi trường là cần thiết trong việc giúp phát hiện sớm nhất những bất thường và cảnh báo về nguy cơ gây ô nhiễm và suy thóai môi trường.

Hệ thống quan trắc môi trường 

Căn cứ khoản 1 Điều 107 Luật Bảo vệ môi trường 2020 có quy định hệ thống quan trắc môi trường bao gồm những thành phần như sau:

(i) Quan trắc môi trường quốc gia được hiểu là mạng lưới những trạm, vị trí quan trắc môi trường nền, môi trường tác động phục vụ việc quan trắc, cung cấp thông tin chất lượng môi trường nền, môi trường tác động tại những khu vực có tính chất  liên tỉnh, liên vùng,xuyên biên giới;

(ii) Quan trắc môi trường cấp tỉnh được hiểu là mạng lưới các trạm, vị trí quan trắc môi trường nền, môi trường tác động phục vụ việc quan trắc, cung cấp thông tin chất lượng môi trường nền, môi trường tác động tại những khu vực trên địa bàn;

(iii) Quan trắc môi trường phục vụ quản lý ngành, lĩnh vực như là quan trắc phóng xạ, quan trắc môi trường phục vụ quản lý nông nghiệp, quan trắc môi trường lao động...

(iv) Quan trắc môi trường tại các dự án đầu tư, cơ sở, khu kinh doanh, sản xuất, dịch vụ tập trung và cụm công nghiệp;

(v) Quan trắc đa dạng sinh học tại những khu bảo tồn thiên nhiên.

Đối tượng phải quan trắc môi trường?

Căn cứ khoản 2 Điều 106 Luật Bảo vệ môi trường 2020 có quy định những dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung và cụm công nghiệp có phát sinh chất thải ra môi trường có trách nhiệm quan trắc theo quy định như sau:

(i) Quan trắc nước thải (Điều 111 Luật Bảo vệ môi trường 2020):

- Quan trắc nước thải tự động, liên tục khi thuộc những trường hợp sau:

• Khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung và cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường;

• Dự án đầu tư, cơ sở thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với lưu lượng xả nước thải ra môi trường từ mức trung bình trở lên;

• Dự án đầu tư, cơ sở không phải loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường có lưu lượng xả nước thải lớn.

- Quan trắc nước thải định kỳ khi thuộc những trường hợp sau:

• Khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung và cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường;

• Dự án đầu tư, cơ sở có lưu lượng xả nước thải ra môi trường ở mức lớn.

(ii) Quan trắc bụi, khí thải công nghiệp (Điều 112 Luật Bảo vệ môi trường 2020):

- Quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục đối với những dự án đầu tư, cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường không khí có lưu lượng xả bụi, khí thải lớn ra môi trường.

- Quan trắc bụi, khí thải công nghiệp định kỳ đối với những dự án đầu tư, cơ sở có lưu lượng xả thải lớn ra môi trường.

Ngoài ra tại Điều 109 Luật Bảo vệ môi trường 2020 có quy định các Bộ ngành sau đây có trách nhiệm quan trắc môi trường:

- Bộ Tài nguyên & Môi trường có trách nhiệm thực hiện:

• Chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra hoạt động quan trắc môi trường trên phạm vi cả nước; tổ chức chương trình quan trắc môi trường quốc gia (gồm chương trình quan trắc môi trường sông, hồ liên tỉnh, biển, vùng kinh tế trọng điểm, khu vực có tính chất  liên tỉnh, liên vùng,môi trường xuyên biên giới và môi trường tại các vùng có tính đặc thù) và thực hiện quan trắc đa dạng sinh học tại khu bảo tồn thiên nhiên;

• Lập, thẩm định, trình lên Thủ tướng phê duyệt Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia;

• Hướng dẫn kỹ thuật xây dựng hệ thống quan trắc môi trường quốc gia, quan trắc môi trường cấp tỉnh; quan trắc đa dạng sinh học.

- Bộ Khoa học & Công nghệ tổ chức thực hiện chương trình quan trắc phóng xạ, bao gồm các chương trình quan trắc thành phần phóng xạ có trong môi trường.

- Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn tổ chức thực hiện chương trình quan trắc môi trường phục vụ quản lý nông nghiệp, bao gồm các chương trình quan trắc đất, nước, trầm tích phục vụ cho mục đích thủy lợi, khai thác, nuôi trồng thủy sản, nông  lâm nghiệp, diêm nghiệp.

- Bộ Y tế tổ chức thực hiện chương trình quan trắc môi trường lao động tại khu vực làm việc.

- Bộ Quốc phòng tham gia hoạt động quan trắc nước biển xa bờ và môi trường xuyên biên giới.

- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thực hiện các chương trình quan trắc môi trường trên địa bàn, báo cáo cho HĐND cùng cấp và Bộ Tài nguyên & Môi trường kết quả quan trắc môi trường hằng năm.

Trên đây là các thông tin về quan trắc môi trường. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, vui lòng liên hệ theo số  19006192 để được hỗ trợ.