Tha tù trước thời hạn là một đặc ân của Nhà nước đối với phạm nhân. Vậy thi tù trước thời hạn có điều kiện là gì? Hướng dẫn tha tù trước thời hạn có điều kiện
Tha tù trước thời hạn có điều kiện là gì? Áp dụng với trường hợp nào?
Tha tù trước thời hạn có điều kiện là gì?
Theo quy định của pháp luật hiện hành thì có thể hiểu tha tù trước thời hạn có điều kiện chính là một chính sách nhân đạo trong lĩnh vực hình sự của Nhà nước ta đối với người đang thi hành án hình sự phạt tù theo quyết định/ bản án của Toà án có thẩm quyền.
Tha tù trước thời hạn có điều kiện chỉ áp dụng đối với những phạm nhân đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định tại Bộ luật Hình sự hiện hành và được Toà án có thẩm quyền xét thấy không cần buộc người đó phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại các cơ sở giam giữ theo quy định.
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 66 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì chính sách tha tù trước thời hạn có điều kiện được áp dụng đối với những phạm nhân phải chấp hành án phạt tù:
- Những tội nghiêm trọng
- Tội rất nghiêm trọng
- Hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng
nhưng đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định giảm thời gian chấp hành án phạt tù theo quy định hoặc phạm nhân đang chấp hành án phạt tù về tội ít nghiêm trọng khi họ đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
Người phạm tội lần đầu;
Phạm nhân trong thời gian chấp hành án phạt tù đã có nhiều tiến bộ, có ý thức tốt trong việc cải tạo;
Phạm nhân có nơi cư trú được xác định rõ ràng;
Phạm nhân đã chấp hành đầy đủ các hình phạt bổ sung như phạt tiền, thực hiện nghĩa vụ bồi thường thiệt hại trong dân sự và nộp đầy đủ tiền án phí theo quyết định/ bản án của Toà án;
Phạm nhân đã chấp hành án phạt tù có thời hạn được ít nhất ½ mức phạt theo quyết định/ bản án của Toà án hoặc đã chấp hành ít nhất 15 năm tù giam đối với trường hợp bị kết án tù chung thân nhưng đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định giảm xuống thành tù có thời hạn.
Lưu ý, đối với những phạm nhân thuộc nhóm đối tượng đặc biệt như: người có công với cách mạng, thân nhân của người có công với cách mạng, phụ nữ đang trong giai đoạn nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người từ đủ 70 tuổi trở lên,...
thì phải chấp hành được ít nhất ⅓ thời gian chấp hành án phạt tù có thời hạn hoặc đã chấp hành được ít nhất là 12 năm tù giam đối với trường hợp bị kết án tù chung thân nhưng đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định giảm xuống thành tù có thời hạn;Phạm nhân phải không thuộc các trường hợp không được tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Ngoài ra, đối với nhóm tội phạm dưới 18 tuổi phải chấp hành án phạt tù theo quy định nếu không thuộc các trường hợp không được tha tù trước thời hạn có điều kiện có thể được áp dụng chính sách tha tù trước thời hạn có điều kiện khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều .106 Bộ luật này:
Phạm nhân là người phạm tội lần đầu;
Phạm nhân trong thời gian chấp hành án phạt tù đã có nhiều tiến bộ, có ý thức tốt trong việc cải tạo;
Phạm nhân có nơi cư trú được xác định rõ ràng;
Phạm nhân đã chấp hành án phạt tù được ⅓ thời hạn theo quyết định/ bản án của Toà án.
Như vậy, tha tù trước thời hạn có điều kiện là một chính sách khoan hồng thể hiện sự nhân đạo của nhà nước ta trong lĩnh vực hình sự và chỉ áp dụng đối với những người đang chấp hành án phạt tù đáp ứng đầy đủ các điều kiện được nêu trên.
Bên cạnh đó, có thể thấy, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với nhóm tội phạm chưa thành niên trong việc quy định về điều kiện được tha tù trước thời hạn có điều kiện cởi mở hơn so với nhóm tội phạm từ đủ 18 tuổi.
Hướng dẫn tha tù trước thời hạn có điều kiện
Hướng dẫn tha tù trước thời hạn có điều kiện
Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 66 Bộ luật hình sự hiện hành thì việc tha tù trước thời hạn có điều kiện sẽ do cơ quan có thẩm quyền quản lý phạm nhân thì hành án hình sự đề nghị với Toà án có thẩm quyền ra quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người đang chấp hành án phạt tù.
Theo đó, việc xét tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện theo trình tự các bước sau:
Bước 1: Cơ quan thi hành án hình sự chuẩn bị hồ sơ đề nghị xét tha tù trước thời hạn có điều kiện cho người đang chấp hành án phạt tù đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định:
Theo quy định tại Điều 368 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì cơ quan có thẩm quyền thi hành án hình sự như: trại giam, cơ quan thi hành án hình sự thuộc Cơ quan Công an tỉnh,... cần lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện bao gồm các tài liệu sau:
Đơn xin tha tù trước thời hạn có điều kiện của người đang chấp hành án phạt tù. Lưu ý, đơn xin tha tù trước thời hạn phải kèm theo bản cam kết của người làm đơn về việc không tiếp tục vi phạm pháp luật, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ khi được xét tha tù trước thời hạn;
Bản sao Bản án và Quyết định thi hành án hình sự có hiệu lực pháp luật;
Bản sao Quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhận được đề nghị xét tha tù trước thời hạn phạm các tội nghiêm trọng trở lên;
Các tài liệu chứng minh phạm nhân đã chấp hành xong các hình phạt bổ sung như phạt tiền, biên lai nộp tiền án phí theo quy định và tài liệu chứng minh phạm nhân đã thực hiện các nghĩa vụ bồi thường dân sự (nếu có);
Các tài liệu về cá nhân phạm nhân và gia đình của phạm nhân đó;
Kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù theo các quý, 06 tháng/ lần, theo năm;
Quyết định khen thưởng hoặc Giấy tờ xác nhận của cơ quan có thẩm quyền trong việc lập công theo quy định (nếu có);
Văn bản đề nghị của cơ quan có thẩm quyền.
Bước 2: Gửi hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn đến cơ quan có thẩm quyền:
Cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và xét tha tù trước thời hạn đối với phạm nhân đáp ứng các điều kiện là: Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự ở cấp quân khu; Toà án nhân dân cấp tỉnh và Toà án quân sự ở cấp quân khu nơi phạm nhân đang thi hành án phạt tù theo quy định.
Bước 3: Cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ đề nghị:
Đối với các cơ quan Viện kiểm sát có thẩm quyền sau khi tiếp nhận đầy đủ hồ sơ hợp lệ thì cần kiểm tra kỹ lương và ra văn bản thể hiện quan điểm của mình về đề nghị tha tù trước thời hạn của cơ quan thi hành án hình sự gửi đến.
Thời hạn để Viện kiểm sát ra văn bản thể hiện quan điểm là 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị.
Lưu ý, trong trường hợp Viện kiểm sát có thẩm quyền xét thấy cần phải bổ sung tài liệu vào hồ sơ đề nghị thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của Viện kiểm sát thì cơ quan thi hành án hình sự phải bổ sung đầy đủ tài liệu theo yêu cầu và gửi lại cho Viện kiểm sát và Toà án có thẩm quyền.Đối với các cơ quan Toà án có thẩm thì trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ của cơ quan thi hành án hình sự gửi đến thì Chánh án của Toà án phải mở phiên họp xét tha tù trước thời hạn theo đề nghị và phải gửi thông báo đến VKS cùng cấp để cử kiểm sát viên tham dự phiên họp.
Lưu ý, trong trường hợp Toà án có thẩm quyền xét thấy cần phải bổ sung tài liệu vào hồ sơ đề nghị thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của Toà án thì cơ quan thi hành án hình sự phải bổ sung đầy đủ tài liệu theo yêu cầu và gửi lại cho Viện kiểm sát và Toà án có thẩm quyền.
Bước 4: Toà án có thẩm quyền mở phiên họp xét tha tù trước thời hạn có điều kiện theo quy định và ra Quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện:
Phiên họp được tổ chức theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành và Toà án sẽ ra Quyết định của Hội đồng xét tha tù trước thời hạn có điều kiện nêu rõ việc chấp nhận hay không chấp nhận đề nghị của cơ quan có thẩm quyền thi hành án hình sự đối với từng phạm nhân.
Trong trường hợp đồng ý với đề nghị tha tù trước thời hạn đối với phạm nhân đang chấp hành án phạt tù thì trong thời hạn 03 ngày kể từ khi ra Quyết định tha tù trước thời hạ có điều kiện, Toà án có thẩm quyền phải gửi Quyết định đến cho từng phạm nhân.
Cơ sở đang thực hiện nhiệm vụ giam giữ phạm nhân phải tổ chức công bố Quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện của Toà án và thi hành quyết định này.
Những trường hợp nào không được tha tù trước thời hạn có điều kiện?
Những trường hợp không được tha tù trước thời hạn có điều kiện
Tha tù trước thời hạn có điều kiện chỉ áp dụng đối với những trường hợp đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định trong Bộ luật Hình sự hiện hành.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì chính sách tha tù trước thời hạn có điều kiện không áp dụng đối với những người đang chấp hành án phạt tù trong các trường hợp sau:
Người đang chấp hành án phạt tù bị Toà án có thẩm quyền kết án:
Thuộc các tội được quy định tại các Chương XIII, Chương XXVI và Điều 299 của Bộ luật này về các tội phạm an ninh quốc gia, các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranhBị kết án từ 10 năm tù trở lên thuộc các tội được quy định tại Chương XIV của Bộ luật này do lỗi cố ý;
Bị kết án từ 07 năm tù trở lên thuộc các tội được quy định tại các Điều 169,169,248,251,252 của Bộ luật này.
Người phạm tội bị Toà án có thẩm quyền kết án tử hình nhưng được ân giảm hoặc thuộc các trường hợp được quy định tại khoản 3 Điều 40 Bộ luật này.
Tác giả: Minh Thảo 
