Tội thao túng thị trường chứng khoán là gì? Mức phạt ra sao?

Tội thao túng thị trường chứng khoán không thật sự phổ biến nên nhiều người vẫn khá mơ hồ. Tội thao túng thị trường chứng khoán là gì? Mức phạt ra sao?

Tội thao túng thị trường chứng khoán là gì?

Nghị định 156/2020/NĐ-CP, thao túng thị trường chứng khoán là việc thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán quy định tại khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán, gồm một, một số hoặc tất cả các hành vi dưới đây:

- Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;

- Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;

- Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

Ngoài ra, Bộ luật Hình sự 2015 cũng quy định về tội thao túng thị trường chứng khoán như sau:

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng với nhau liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;

b) Thông đồng với người khác đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;

c) Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;

d) Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;

đ) Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;

e) Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

Theo quy định trên, thao túng thị trường chứng khoán là sử dụng các thủ đoạn để làm tăng, giảm giá cổ phiếu để trục lợi trên cơ sở thua lỗ của những người tham gia khác trên thị trường.

Việc thao túng chứng khoán sẽ khiến giá của cổ phiếu và tính thanh khoản biến động mạnh nhằm tạo cung cầu giả. Vì lẽ này, nhiều người cho rằng, dấu hiệu nhận biết đầu tiên là giá và khối lượng giao dịch đột biến. Thông thường, việc thao túng giá chứng khoán thường diễn ra ở những doanh nghiệp niêm yết thỏa mãn các điều kiện:

- Vốn hóa vừa và nhỏ

- Tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng (free-float) thấp

- Khối lượng giao dịch trung bình mỗi phiên thấp.

Những doanh nghiệp nêu trên giúp chi phí thao túng giá thấp và giảm rủi ro việc bị một khối lượng cổ phiếu giao dịch tự do bán ra ở nền giá cao.

Tội thao túng thị trường chứng khoán bị phạt thế nào?

Theo Nghị định 156/2020, sửa đổi bởi Nghị định 128/2021, với hành vi thao túng thị trường chứng khoán sẽ bị phạt tiền 10 lần khoản thu trái pháp luật nhưng không thấp hơn 03 tỷ đồng với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân. Trường hợp không có khoản thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo khoản thu trái pháp luật thấp hơn mức nêu trên thì áp dụng mức phạt tiền tối đa nêu trên để xử phạt.

Đối với người hành nghề chứng khoán có hành vi thao túng thị trường chứng khoán sẽ bị tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán có thời hạn từ 18 tháng đến 24 tháng.

Trường hợp đến mức bị xử lý hình sự như thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến 1,5 tỷ đồng hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 01 tỷ đồng đến dưới 03 tỷ đồng, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 02 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Các trường hợp vi phạm sau sẽ bị phạt tiền từ 02-04 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 02 - 07 năm:

- Thu lợi bất chính 1,5 tỷ đồng trở lên;

- Tái phạm nguy hiểm.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 - 250 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Để không rơi vào "cái bẫy" thao túng giá chứng khoán, nhà đầu tư cần trang bị cho mình những kiến thức về thị trường chứng khoán nói chung và kỹ năng phân tích tài chính doanh nghiệp nói riêng. Khi lựa chọn cổ phiếu, cần nhận biết những doanh nghiệp có lịch sử giao dịch không lành mạnh để tránh hành vi cấu kết.

Trên đây là giải đáp tội thao túng thị trường chứng khoán là gì? Mức phạt ra sao? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ  19006192 để được hỗ trợ.