Khi một người phạm nhiều tội cùng một lúc hoặc phải chấp hành nhiều bản án, Tòa án sẽ tiến hành tổng hợp hình phạt để xác định hình phạt chung mà người này phải chấp hành. Vậy tổng hợp hình phạt là gì? Nguyên tắc tiến hành tổng hợp hình phạt như thế nào?
Tổng hợp hình phạt là gì?
Tổng hợp hình phạt là việc Tòa án cộng các hình phạt mà người phạm tội phạm nhiều tội cùng một lúc hoặc một người bị phải chấp hành nhiều bản án thành một hình phạt chung để chấp hành. Việc tổng hợp hình phạt sẽ bao gồm 2 trường hợp đó là tổng hợp hình phạt khi phạm nhiều tội và tổng hợp hình phạt của nhiều bản án.
Thứ nhất, Tổng hợp hình phạt khi phạm nhiều tội là việc một người trong một lần xét xử bị xét xử với nhiều tội danh khác nhau. Khi đó, Tòa án sẽ quyết định hình phạt đối với mỗi tội danh và tổng hợp lại thành hình phạt chung với nguyên tắc sau đây:
- Đối với hình phạt chính:
Một người phạm nhiều tội bị tuyên các hình phạt cùng loại thì cộng lại thành hình phạt chung. Đối với hình phạt cải tạo không giam giữ cộng lại nhưng không quá 3 năm; đối với hình phạt tù có thời hạn thì khi tổng hợp lại không quá 30 năm;
Một người phạm nhiều tội bị tuyên các hình phạt trong đó có cả cải tạo không giam giữ và phạt tù có thời hạn thì hình phạt cải tạo không giam giữ sẽ được quy đổi ra tù có thời hạn (với tỷ lệ 3 ngày cải tạo không giam giữ bằng 1 ngày tù) rồi tổng hợp thành hình phạt tù;
Một người phạm nhiều tội bị tuyên các hình phạt trong đó có hình phạt chung thân thì hình phạt chung là chung thân; nếu một trong các hình phạt đã tuyên là hình phạt tử hình thì hình phạt chung là tử hình;
Hình phạt trục xuất không tổng hợp với các hình phạt khác.
- Đối với các hình phạt bổ sung:
Nếu cùng loại hình phạt thì tổng hợp lại thành hình phạt chung theo quy định;
Nếu các hình phạt khác nhau thì người phạm tội phải thi hành hết các hình phạt áp dụng với mình.
Thứ hai, trường hợp tổng hợp hình phạt của nhiều bản án là việc một người đang chấp hành 1 bản án thì lại bị xét xử về 1 tội phạm xảy ra trước hoặc sau bản án đang chấp hành.
- Một người đang chấp hành án mà lại bị xét xử về tội đã thực hiện trước khi có bản án thì sau khi xét xử thì tòa án sẽ đưa ra quyết định hình phạt chung, thời gian đã thi hành án sẽ được trừ vào thời gian chấp hành hình phạt chung;
- Một người đang chấp hành án mà tiếp tục phạm tội và bị kết án bởi 1 bản án khác thì tòa án sau khi quyết định hình phạt với tội mới sẽ tổng hợp với hình phạt còn lại chưa chấp hành thành hình phạt chung theo quy định.
Trường hợp nào được tổng hợp hình phạt?
Tổng hợp hình phạt tù có thời hạn
Một người phạm nhiều tội hoặc phải chấp hành nhiều bản án khác nhau mà trong đó các hình phạt đều là hình phạt tù có thời hạn thì Tòa án sẽ cộng thời gian chấp hành hình phạt tù với nhau, nhưng hình phạt chung thì không quá 30 năm tù giam.
Tổng hợp hình phạt của nhiều bản án
Một người phải thi hành nhiều bản án khác nhau thì việc tổng hợp hình phạt được thực hiện theo quy định tại điều 56 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
- Một người đang chấp hành án một bản án mà lại bị xét xử về tội đã phạm trước khi có bản án đó thì sau khi xét xử thì tòa án sẽ đưa ra quyết định hình phạt chung, thời gian đã thi hành án sẽ được trừ vào thời gian chấp hành hình phạt chung;
- Một người đang chấp hành án mà tiếp tục phạm tội và bị kết án bởi 1 bản án khác thì tòa án sau khi quyết định hình phạt với tội mới sẽ tổng hợp với hình phạt còn lại chưa chấp hành thành hình phạt chung theo quy định.
- Một người phải chấp hành nhiều bản án có hiệu lực mà chưa được tổng hợp hình phạt thì Chánh án tòa án có thẩm quyền sẽ tổng hợp hình phạt.
Tổng hợp hình phạt cải tạo không giam giữ
Khoản 1 Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015 quy định Tổng hợp hình phạt đối với hình phạt cải tạo không giam giữ như sau:
- Nếu các hình phạt đều là hình phạt cải tạo không giam giữ thì cộng thời gian cải tạo không giam giữ lại nhưng không vượt quá 3 năm;
- Nếu người phạm tội phải thi hành cả hình phạt cải tạo không giam giữ và hình phạt tù có thời hạn thì hình phạt cải tạo không giam giữ sẽ được quy đổi theo tỷ lệ 3 ngày cải tạo không giam giữ bằng 1 ngày tù và tổng hợp với hình phạt tù.
Tổng hợp đối với người dưới 18 tuổi
Người phạm tội dưới 18 tuổi là trường hợp đặc biệt vì vậy việc tổng hợp hình phạt đối với nhóm đối tượng này cũng được quy định riêng. Điều 103, Điều 104 Bộ luật hình sự 2015 quy định như sau:
- Quy tắc tổng hợp hình phạt đối với người dưới 18 tuổi phạm nhiều tội vẫn giống như quy định tại điều 55 Bộ luật hình sự năm 2015. Trong đó mức phạt cao nhất được áp dụng như sau:
+ Đối với hình phạt cải tạo không giam giữ thì tổng hợp hình phạt không quá 3 năm;
+ Đối với hình phạt tù có thời hạn thì khi tổng hợp hình phạt không được quá 18 năm tù giam đối với người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi; không quá 12 năm đối với người phạm tội từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi.
- Nếu người dưới 18 tuổi phạm nhiều tội trong đó có tội thực hiện trước 16 tuổi, có tội thực hiện khi đủ 16 tuổi thì việc tổng hợp hình phạt được thực hiện như sau:
+ Nếu hình phạt đối với tội thực hiện khi chưa đủ 16 tuổi nặng hơn hoặc bằng hình phạt của tội thực hiện sau khi đủ 16 tuổi thì mức cao nhất đối với hình phạt chung sẽ áp dụng với khung cao nhất đối với người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi;
+ Nếu hình phạt đối với tội thực hiện sau khi đủ 16 tuổi nặng hơn hình phạt của tội thực hiện khi chưa đủ 16 tuổi thì mức cao nhất đối với hình phạt chung sẽ áp dụng với khung cao nhất đối với người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi;
- Nếu một người phạm nhiều tội trong đó có tội thực hiện khi chưa đủ 18 tuổi và có tội thực hiện sau khi đủ 18 tuổi thì tổng hợp hình phạt thực hiện như sau:
+ Nếu hình phạt đối với tội thực hiện khi chưa đủ 18 tuổi nặng hơn hoặc bằng hình phạt đối với tội thực hiện khi đã đủ 18 tuổi thì khi tổng hợp hình phạt áp dụng quy định không quá 3 năm đối với phạt cải tạo không giam giữ và không quá 18 năm tù có thời hạn.
+ Nếu hình phạt với tội thực hiện khi đã đủ 18 tuổi nặng hơn hình phạt đối với tội thực hiện khi chưa đủ 18 tuổi thì khi tổng hợp hình phạt sẽ áp dụng quy định như đối với người đã đủ 18 tuổi (Điều 55 Bộ luật hình sự 2015).
Ví dụ về tổng hợp hình phạt
- Ví dụ về tổng hợp hình phạt khi một người phạm nhiều tội:
Ông Nguyễn Văn B bị tuyên án 3 năm về Tội Sản xuất, buôn bán hàng giả và bị tuyên 01 năm về tội Chống người thi hành công vụ. Vì vậy, theo điểm a khoản 1 Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015, tổng hợp hình phạt của ông B là 4 năm tù có thời hạn;
- Ví dụ về tổng hợp hình phạt khi một người phải thi hành nhiều bản án
Anh Nguyễn Văn A đang chấp hành án 7 năm tù giam với Tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Sau khi chấp hành được 3 năm thì Anh Nguyễn Văn A có hành vi trốn khỏi trại giam và bị Tòa án tuyên 2 năm tù về Tội trốn khỏi nơi giam giữ hoặc trốn khi đang áp giải, đang xét xử. Căn cứ khoản 1 Điều 56 Bộ luật hình sự 2015, Tổng hợp hình phạt của 2 bản án này là 9 năm, anh A đã chấp hành được 3 năm nên thời gian còn lại phải chấp hành là 7 năm.
- Ví dụ về tổng hợp hình phạt đối với người dưới 18 tuổi:
Anh Hoàng Văn C bị tuyên 15 năm tù về tội cố ý gây thương tích và 15 năm tù về Tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Tại thời điểm xảy ra tội phạm thì Anh C mới có 17 tuổi 5 tháng vì vậy áp dụng điều 103 Bộ luật hình sự năm 2015 thì tổng hợp hình phạt của anh C là 18 năm tù giam.
Trên đây là quy định về tổng hợp hình phạt mà chúng tôi tổng hợp, cung cấp đến bạn đọc. Nếu còn thắc mắc nào liên quan đến vấn đề này hoặc các vấn đề pháp luật khác, các bạn vui lòng liên hệ tổng đài:
19006199 để được tư vấn, giải đáp.
Tác giả: Minh Nguyệt 
