Chỉ thị 442/TTg xây dựng kế hoạch kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước 1997

CHỈ THỊ

CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ SỐ 442/TTG NGÀY 03 THÁNG 7 NĂM 1996 VỀ VIỆC XÂY DỰNG KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ Xà HỘI VÀ DỰ TOÁN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 1997

Tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 1996 nhìn chung đạt kết quả khá: sản xuất, lưu thông hàng hoá, xuất nhập khẩu duy trì được tốc độ tăng trưởng khá và phát triển theo chiều hướng tích cực; lạm phát được kiềm chế; nhiều mặt xã hội có chuyển biến tốt. Tuy nhiên, còn nổi lên một số khó khăn tồn tại là: Thu ngân sách tuy có tiến bộ nhưng nhiều khoản thu còn đạt thấp so với dự toán đầu năm, như thu thuế xuất, nhập khẩu, thu cấp quyền sử dụng đất, thu từ khu vực công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh; tình hình thất thu, trốn lậu thuế, buôn lậu chưa được ngăn chặn có hiệu quả; triển khai kế hoạch xây dựng cơ bản chậm; một số sản phẩm sản xuất trong nước tồn đọng lớn đã ảnh hưởng đến nhịp độ tăng trưởng và thu ngân sách Nhà nước.

Để thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Quốc hội khoá IX, kỳ họp thứ 8 (tháng 10 năm 1995) về nhiệm vụ năm 1996 xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự đoán ngân sách Nhà nước năm 1997, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương triển khai một số việc theo nội dung sau đây:

I. ĐIỀU HÀNH THỰC HIỆN KẾ HOẠCH NĂM 1996:

Các Bộ, ngành và địa phương tiến hành đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, các mục tiêu, chương trình, dự án trong 6 tháng đầu năm, xác định rõ những mặt làm được, chưa làm được, phân tích nguyên nhân và đề ra biện pháp thực hiện trong 6 tháng cuối năm nhằm phấn đấu đạt và vượt mức kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 1996; đồng thời khẩn trương triển khai thực hiện các công việc dưới đây:

1. Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Bộ Tài chính và các Bộ, ngành có liên quan rà soát lại các cân đối lớn của nền kinh tế, kiến nghị các biện pháp thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, ổn định giá cả, mở rộng thị trường. Các Bộ, ngành, địa phương chỉ đạo các đơn vị khai thác tối đa năng lực sản xuất, tăng sản lượng, tiết kiệm chi phí, hạ giá thành..., phấn đấu tăng thu cho ngân sách Nhà nước.

2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Thương mại, Tổng cục Hải quan căn cứ tình hình giá cả, tình hình sản xuất và cung cầu hàng hoá để rà soát lại danh mục các mặt hàng nhập khẩu, trình Chính phủ điều chỉnh các mặt hàng nhập khẩu trong cơ cấu kế hoạch và kịp thời điều chỉnh thuế suất một số mặt hàng nhập khẩu trong khung cho phép nhằm kích thích sản xuất trong nước phát triển, tạo điều kiện cân đối tiền - hàng, kiềm chế lạm phát và bảo đảm nguồn thu ngân sách Nhà nước.

3. Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan phối hợp với các ngành và địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, chống thất thu ngân sách, chống buôn lậu; có biện pháp tích cực, kiên quyết để đôn đốc các đơn vị nộp hết các khoản thu còn tồn đọng của năm 1995 và 6 tháng đầu năm 1996 vào ngân sách Nhà nước; bằng mọi biện pháp phải phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách năm 1996 đã được Quốc hội thông qua. 4. Các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương tổ chức thực hiện kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản đã được giao, hoàn thành các thủ tục về đầu tư xây dựng cơ bản để làm căn cứ cấp vốn. Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính phối hợp tháo gỡ những vướng mắc về cơ chế quản lý vốn đầu tư, bảo đảm quản lý chặt chẽ vốn đầu tư xây dựng cơ bản, đồng thời đơn giản hoá thủ tục để tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình đã được ghi kế hoạch.

5. Trong điều hành chi ngân sách Nhà nước, các Bộ, ngành, địa phương cần ưu tiên cho chi đầu tư xây dựng cơ bản, các chương trình quốc gia, chi lương, các khoản có tính chất lương và những công việc cấp thiết; Hạn chế và tạm lùi các khoản chi chưa thật cần thiết như mua sắm, sửa chữa, hội nghị...

Từ nay đến cuối năm, không giải quyết bổ sung chi ngân sách ngoài kế hoạch, trừ trường hợp thật sự bức bách. Các Bộ, ngành, địa phương và đơn vị phải thực hành tiết kiệm, sắp xếp lại các nhiệm vụ chi để bảo đảm cho nhu cầu chi cấp thiết mới phát sinh. Những nhu cầu chi đã có quyết định, nhưng chưa bố trí kinh phí trong kế hoạch ngân sách đầu năm thì cần soát xét để giãn tiến độ và bố trí trong kế hoạch năm 1997.

Bộ Tài chính hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương đánh giá khả năng thực hiện nhiệm vụ thu, chi ngân sách cả năm và kiến nghị Chính phủ những khoản chi cần phải tiết kiệm.

6. Các Bộ, ngành, địa phương tiến hành sơ kết công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng, chống buôn lậu 6 tháng đầu năm, đề ra biện pháp thực hiện 6 tháng cuối năm báo cáo Chính phủ, đồng gửi Bộ Tài chính để tổng hợp.

7. Ban vật giá Chính phủ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan trình Chính phủ các biện pháp bình ổn giá cả 6 tháng cuối năm, giữ chỉ số tăng giá hàng tiêu dùng và dịch vụ cả năm 1996 dưới 10%.

8. Các Bộ, ngành, địa phương đề ra các giải pháp chủ yếu nhằm bảo đảm thực hiện các mục tiêu phát triển của ngành, lĩnh vực, địa phương mình phụ trách, đề xuất những cơ chế, chính sách nhằm giải phóng mạnh mẽ hơn năng lực sản xuất, huy động tốt hơn các nguồn lực trong các thành phần kinh tế; xác định những cơ chế cần triển khai nghiên cứu ban hành ngay trong năm 1996 để có thể thực hiện từ năm 1997.

II. XÂY DỰNG KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - Xà HỘI VÀ DỰ TOÁN NGÂN SÁCH NĂM 1997

1. Các nhiệm vụ chủ yếu của năm 1997:

Nhiệm vụ đặt ra cho năm 1997 là tiếp tục phát huy những nhân tố tích cực đã đạt được trong nhiều năm qua, khắc phục những tồn tại, yếu kém, tận dụng những cơ hội thuận lợi mới để phát triển, tạo điều kiện hoàn thành tốt các mục tiêu kinh tế - xã hội do Đại hội Đảng lần thứ VIII đề ra.

Kế hoạch năm 1997 tiếp tục được thể hiện và bố trí theo nhiệm vụ tổng quát và những tư tưởng chỉ đạo lớn cho cả thời kỳ 5 năm 1996-2000. Những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 1997 một mặt phải thể hiện được tính liên tục của sự tăng trưởng cao và bền vững, mặt khác phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển dài hạn kinh tế - xã hội của đất nước, quy hoạch phát triển của từng ngành, từng địa phương và vùng lãnh thổ.

Năm 1997 cần tập trung sức giải quyết 5 vấn đề lớn sau đây:

a. Tiếp tục duy trì nhịp độ tăng trưởng kinh tế cao, nâng cao hiệu quả của nền kinh tế, tạo ra những bước chuyển biến tích cực trong việc thực hiện các chương trình và lĩnh vực phát triển đã được đề ra trong kế hoạch 5 năm.

b. Tăng nhanh tiềm lực tài chính của đất nước, tiếp tục cải cách hệ thống thuế, cơ cấu lại ngân sách trên cơ sở thực hiện Luật Ngân sách Nhà nước, khuyến khích tăng thu và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ngân sách. Tiếp tục hình thành các cơ chế chính sách huy động tốt mọi nguồn tài chính quốc gia. Tăng khả năng hoạt động của hệ thống các ngân hàng chuyên doanh, bảo đảm huy động và cho vay vốn có hiệu quả, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của nền kinh tế. Tiếp tục thực hiện các giải pháp kiềm chế và kiểm soát lạm phát, phấn đấu giữ chỉ số tăng giá hàng tiêu dùng và dịch vụ cả năm 1997 dưới 10%.

c. Thúc đẩy việc thực hiện tốt các chương trình phát triển văn hoá - xã hội; tạo bước chuyển biến mới về văn hoá, văn nghệ, phát thanh, truyền hình, chăm sóc sức khoẻ của nhân dân, công tác dân số kế hoạch hoá gia đình và các mặt xã hội khác. Đặc biệt, phải tạo được bước phát triển mạnh mẽ về giáo dục, đào tạo, thực hiện một bước mục tiêu nâng cao mặt bằng dân trí, tiếp tục xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học; đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng cho nhu cầu trước mắt và lâu dài.

d. Tập trung sức nhiều hơn cho chương trình phát triển kinh tế - xã hội miền núi, vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa, tạo cho các vùng này có bước phát triển mới trên cơ sở khai thác mọi nguồn lực của địa phương và huy động sự hỗ trợ của cả nước. Chú trọng phát triển mạng lưới giao thông; xây dựng hệ thống thuỷ lợi; đưa điện về huyện lỵ, các trung tâm cụm xã; phát triển mạng lưới y tế, giáo dục, phủ sóng phát thanh, truyền hình và hệ thống thông tin, bưu điện...; thực hiện chương trình xoá đói, giảm nghèo.

e. Tiếp tục củng cố và đổi mới bộ máy quản lý Nhà nước ở các ngành, các cấp; tiến hành khẩn trương hơn chương trình cải cách hành chính, thiết lập trật tự kỷ cương trong quản lý kinh tế, quản lý xã hội; giữ vững ổn định chính trị và an toàn xã hội để thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh vững vàng trong mọi tình huống.

2. Dự báo một số chỉ tiêu chủ yếu về tăng trưởng kinh tế năm 1997 so với năm 1995 như sau:

- Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng 9-10%;

- Giá trị sản xuất nông lâm ngư nghiệp tăng 4,5-4,9%;

- Giá trị sản xuất công nghiệp tăng 14-15%;

- Giá trị các ngành dịch vụ tăng 12-13%;

- Tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 28%;

- Tổng kim ngạch nhập khẩu tăng 23%.

3. Về Ngân sách Nhà nước:

- Phấn đấu ổn định, lành mạnh hoá và cải thiện rõ rệt nền tài chính quốc gia; thu thuế và phí đúng luật, bao quát và khai thác mọi nguồn thu, chống thất thu có kết quả; bảo đảm nhu cầu chi thường xuyên ở mức hợp lý và tiết kiệm, bố trí trả những khoản nợ đến hạn và quá hạn; dành cho đầu tư phát triển với tỷ lệ và mức độ cao hơn các năm trước.

- Dự toán Ngân sách Nhà nước phải được lập từ cơ sở, bảo đảm tính chắc chắn và hiện thực để tạo điều kiện phân cấp quản lý ngân sách ổn định cho các cấp từ 3 đến 5 năm theo Luật Ngân sách Nhà nước; trước mắt, tính toán để ổn định trong 3 năm từ 1997-1999.

- Cân đối ngân sách phải bảo đảm tích cực, hiện thực; mọi khoản thu, chi ngân sách đều phải phản ánh đầy đủ vào dự toán ngân sách Nhà nước và quản lý qua Kho bạc Nhà nước. Đối với các khoản Chính phủ vay nước ngoài về cho vay lại, phải đưa vào Ngân sách Nhà nước để quản lý việc cho vay và trả nợ.

- Phấn đấu thu thuế và phí đạt 20-21% so với GDP và dành khoảng 70% số thu này cho chi thường xuyên; trong đó ưu tiên cho chi giáo dục - đào tạo và bảo đảm cho các nhu cầu về y tế, giao thông, văn hoá thông tin, thể dục thể thao, khoa học, chi cho quốc phòng và bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

- Cần bố trí nguồn để thanh toán các khoản ngân sách vay trong nước cho đầu tư phát triển của các năm trước; tiếp tục hạn chế các khoản chi mua ô tô con và xây dựng mới trụ sở trong các cơ quan Nhà nước, Đảng, đoàn thể bằng kinh phí Ngân sách Nhà nước. Đối với chi xây dựng cơ bản thuộc nguồn vốn Ngân sách Nhà nước, những công trình đến 31-12-1996 thực hiện vượt kế hoạch, phải bố trí trong kế hoạch năm 1997 để có nguồn thanh toán; những công trình không thực hiện hết kế hoạch, nếu cần tiếp tục thực hiện, phải bố trí vào kế hoạch năm 1997. Trong phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản, phải đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng cho các vùng miền núi, Tây Nguyên, đồng bằng Sông Cửu Long..., tạo sự chuyển biến rõ rệt ở các vùng này ngay trong năm 1997.

- Bội chi Ngân sách Nhà nước phải tương ứng với khả năng vay chắc chắn trong nước và vay ưu đãi nước ngoài; không vay thương mại nước ngoài, không phát hành và vay trong nước thời hạn ngắn, lãi suất cao để bù đắp bội chi Ngân sách Nhà nước. Mức bội chi Ngân sách Nhà nước (không kể vay ngoài nước về cho vay lại) phải thấp hơn 3% so với GDP.

- Các Bộ, cơ quan Nhà nước theo chức năng được phân công, có nhiệm vụ xây dựng các chỉ tiêu kinh tế xã hội cụ thể, như sản lượng khai thác dầu thô, sản lượng sản xuất một số sản phẩm chủ yếu (xi măng, điện, rượu, bia, thuốc lá...), kim ngạch và cơ cấu hàng xuất, nhập khẩu, số học sinh, số giường bệnh, biên chế cán bộ... và thông báo kịp thời cho Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để làm căn cứ xây dựng kế hoạch và dự toán ngân sách năm 1997.

- Năm 1997 là năm đầu thực hiện Luật Ngân sách Nhà nước và tính toán để ổn định phân cấp quản lý ngân sách cho các năm sau, nên các cấp chính quyền chưa có đủ các căn cứ về phân cấp quản lý nguồn thu, các nhiệm vụ chi, tỷ lệ phân chia các khoản thu và số bổ sung từ ngân sách cấp trên để quyết định dự toán ngân sách cấp mình trước khi Quốc hội quyết định dự toán Ngân sách Nhà nước. Vì vậy, Uỷ ban nhân dân các cấp căn cứ chỉ thị này và hướng dẫn của cấp trên, lập dự toán ngân sách cấp mình gửi cấp trên để tổng hợp, lập dự toán ngân sách Nhà nước; Khi Quốc hội thông qua dự toán ngân sách Nhà nước, Uỷ ban nhân dân các cấp sẽ điều chỉnh lại dự toán ngân sách cấp mình phù hợp với kế hoạch được cấp trên giao, trình Hội đồng nhân dân quyết định.

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN:

1. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ để hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương tính toán kế hoạch phù hợp với tình hình chung, bảo đảm các cân đối tích cực, vững chắc.

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương xây dựng và tổng hợp kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chủ trì làm việc với các Bộ, ngành, địa phương, có sự tham gia của Bộ Tài chính về kế hoạch kinh tế - xã hội; danh mục công trình và khối lượng đầu tư thực hiện cho từng công trình đầu tư xây dựng cơ bản.

- Bộ Tài chính thông báo số kiểm tra về thu, chi ngân sách Nhà nước và hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương xây dựng và tổng hợp dự toán thu, chi ngân sách Nhà nước; chủ trì làm việc với các Bộ, ngành, địa phương, có sự tham gia của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các Bộ phụ trách ngành, lĩnh vực về dự toán thu, chi ngân sách Nhà nước, kinh phí cho các chương trình quốc gia.

- Các Bộ, ngành, các cơ quan chủ quản chương trình quốc gia phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính làm việc với các Bộ, ngành có liên quan và địa phương về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách thuộc lĩnh vực mình phụ trách.

- Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hướng dẫn và tổ chức công tác lập dự toán ngân sách Nhà nước năm 1997 theo đúng quy định của Luật ngân sách Nhà nước.

2. Tiến độ và thời gian:

- Trước ngày 10 tháng 8 năm 1996, các Bộ, ngành, địa phương gửi báo cáo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách năm 1997 lên Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính để tổng hợp trình Chính phủ.

- Từ nay đến 20 tháng 9 năm 1996, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính theo nhiệm vụ được phân công, triển khai làm việc với các Bộ, địa phương và tổng hợp kế hoạch trình Chính phủ, các Uỷ ban của Quốc hội để kịp trình Quốc hội khoá IX, kỳ họp thứ 10; đồng thời dự kiến phương án phân bổ ngân sách Nhà nước cho từng Bộ, số bổ sung từ ngân sách Trung ương cho từng tỉnh để trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định ngay sau khi Quốc hội thông qua dự toán ngân sách Nhà nước. 3. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo sát sao, chặt chẽ quá trình xây dựng và tổng hợp kế hoạch năm 1997, bảo đảm thực hiện các phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu đã đề ra.