Đây là một trong những nội dung đáng chú ý tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, được Quốc hội thông qua ngày 17/11/2020.
Hộ gia đình, cá nhân phải phân loại rác thành 3 loại
Theo khoản 1 Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường 2020, việc phân loại chất thải sinh hoạt được quy định:
1. Chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân được phân loại theo nguyên tắc như sau:
a) Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế.
b) Chất thải thực phẩm.
c) Chất thải rắn sinh hoạt khác.
Phân loại vào bao bì và chuyển giao rác theo từng loại
Các hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn, đô thị thực hiện phân loại rác và chuyển giao như sau:
Với hộ gia đình, cá nhân ở đô thị
Hộ gia đình, cá nhân ở đô thị phải chứa, đựng chất thải rắn sinh hoạt sau khi thực hiện phân loại vào các bao bì để chuyển giao như sau:
- Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được chuyển giao cho các tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế hoặc đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
- Chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác phải được chứa, đựng trong các bao bì theo quy định và chuyển giao cho đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; trường hợp đủ điều kiện có thể sử dụng chất thải thực phẩm để làm phân bón hữu cơ, làm thức ăn chăn nuôi.
Với hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn
Hộ gia đình, cá nhân nông thôn phát sinh chất thải rắn sinh hoạt sau khi thực hiện phân loại thì thực hiện quản lý như sau:
- Khuyến khích tận dụng tối đa chất thải thực phẩm để làm phân bón hữu cơ, làm thức ăn chăn nuôi.
- Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được chuyển giao cho các tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế hoặc đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
- Chất thải thực phẩm không làm phân bón hữu cơ phải chuyển giao cho đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
- Chất thải rắn sinh hoạt khác phải được chứa, đựng trong các bao bì theo quy định và chuyển giao cho đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
Cách phân loại rác từ 2022 theo Luật Bảo vệ môi trường mới (Ảnh minh họa)
Không phân loại rác thải bị từ chối thu gom
Sau khi phân loại rác thải sinh hoạt thành 03 loại như hướng dẫn trên. Hộ gia đình, cá nhân thực hiện chuyển rác cho đơn vị thu gom, vận chuyển. Tuy nhiên, nếu không phân loại rác trước khi chuyển cho đơn vị thu gom, người dân có thể không được thu gom rác.
Cụ thể, tại khoản 2 Điều 77 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định:
Cơ sở thu gom vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt có quyền từ chối thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân không phân loại và không sử dụng bao bì đúng quy định và thông báo cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xử lý theo quy định pháp luật; trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng bao bì của chất thải rắn sinh hoạt khác theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 75 Luật này.
Căn cứ quy định trên, các hộ gia đình, cá nhân phải thực hiện phân loại rác theo 03 nhóm trước khi chuyển cho đơn vị thu gom. Nếu người dân không phân loại rác và không sử dụng đúng bao bì có thể bị cơ sở thu gom, vận chuyển từ chối thu gom.
Tính giá thu gom rác thải theo khối lượng
Theo khoản 1 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường 2020, giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân được tính theo căn cứ:
a) Phù hợp với quy định của pháp luật về giá;
b) Dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại;
b) Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, chất thải nguy hại phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân đã được phân loại riêng thì không phải chi trả giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý.
Nếu như trước đây, việc tính phí thu gom rác thải được thu theo bình quân từng hộ gia đình thì với quy định mới nêu trên, từ 01/01/2022, việc thu phí rác thải đã được phân loại sẽ dựa trên khối lượng hoặc thể tích. Điều đó được hiểu, người dân sẽ phải trả tiền tương ứng với số lượng rác sinh hoạt mà mình thải ra.
Tóm lại, từ năm 2022, sẽ tính giá thu gom rác sinh hoạt theo khối lượng. Hộ gia đình, cá nhân không phân loại rác có thể bị từ chối thu gom.
Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2022.
Tác giả: Quỳnh Anh 
