Ô nhiễm môi trường là vấn đề nhức nhối chung của toàn thế giới. Ô nhiễm môi trường dẫn đến nhiều hệ quả nặng nề kéo dài trong tương lai. Những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường hiện nay? Ô nhiễm môi trường gây nên những tác động tiêu cực gì cho con đường, cho tự nhiên. Con người gây ô nhiễm môi trường có trái pháp luật, bị xử phạt như thế nào? Cùng đi tìm thông tin này trong bài viết dưới đây!
Thế nào là ô nhiễm môi trường?
Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị thay đổi theo hướng tiêu cực. Những tính chất hóa lý, sinh học của môi trường bị biến đổi. Những biến đổi này có ảnh hưởng xấu đến tự nhiên, đến sinh vật, đến con người.
Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tiêu cực của tự nhiên dưới tác động của con người
Có những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường hiện nay?
Nhắc đến ô nhiễm, nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường chính là vấn đề được bàn luận nhiều nhất. Hai nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường là do tác động của tự nhiên và tác động của con người.
Do các yếu tố tự nhiên
Ô nhiễm môi trường do các tác động tự nhiên là nguyên nhân khách quan. Thiên tai, thảm họa tự nhiên như: sạt lở, lũ lụt, hạn hán,… chính là yếu tố tự nhiên gây ô nhiễm môi trường. Đặc biệt là thảm họa núi lửa phun trào khiến môi trường bị nhiễm độc nặng nề. Tro bụi, khói núi lửa có chứa hàm lượng cao các kim loại độc như Flo, Asen,… Chúng sẽ khiến không khí, đất và cả nguồn nước khu vực thảm họa núi lửa ô nhiễm nghiêm trọng.
Thiên tai là một nhân tố khách quan dẫn đến ô nhiễm môi trường
Ngoài ra, xác động vật chết bị phân hủy trong tự nhiên cũng là một nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên nhìn nhận ở khía cạnh sâu hơn, các yếu tố tự nhiên gây ô nhiễm môi trường lại có ảnh hưởng từ tác động của con người như. Bão lũ, hạn hán, sạt lở có thể do hiệu ứng nhà kính, nạn chặt phá rừng,…
Do tác động của con người
Con người là tác nhân chính khiếm môi trường ngày càng bị ô nhiễm nặng nề. Mọi hoạt động của con người đều có thể là nguyên nhân gây ô nhiễm đến môi trường.
Sinh hoạt thường ngày của con người
Nước thải từ sinh hoạt của con người thường thải trực tiếp ra các ao, hồ, sông,… mà không hề được xử lý. Nguồn nước này có chứa nhiều vi khuẩn, hàm lượng dầu mỡ khó phân hủy góp phần gây nên ô nhiễm môi trường.
Chất thải, khí thải từ hoạt động sản xuất nông, công nghiệp
Các hoạt động sản xuất nông, công nghiệp đều tạo ra lượng lớn chất thải ở cả dạng: nước thải, khí thải và chất thải rắn. Lượng chất thải từ hoạt động sản xuất lớn và có mức độ nguy hại rất cao. Do đó nếu không được xử lý trước khi đưa ra ngoài, chúng sẽ trở tác nhân cực kỳ độc hại cho môi trường tự nhiên.
Khí thải công nghiệp là một nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường
Đặc biệt trong hoạt động nông nghiệp, tàn dư của thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học ngấm dần vào đất khiến ô nhiễm đất trồng và nguồn nước ngầm.
Khí thải của các loại phương tiện giao thông
Hiện nay, hàm lượng khí thải từ các phương tiện giao thông đứng đầu trong tổng lượng khí thải vào môi trường không khí. Theo các nhà khoa học, quá trình đốt nhiên liệu từ xăng hay dầu có thể sinh ra khí độc hại như: VOC, Benzen, Toluen…
Do chiến tranh
Chất phóng xạ từ vụ nổ hạt nhân, từ chiến tranh cũng là một phần nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường. Trong đó, phóng xạ radon có khả năng tồn tại rất lâu và khó phân giã trong môi trường tự nhiên gây nên biến đổi nghiệm trọng về tính chất vật lý, hóa của môi trường. Không chỉ vậy, chúng còn gây ra biến đổi về sinh học ở nhiều loài sinh vật trong đó có cả con người.
Hậu quả nghiêm trọng của việc gây ô nhiễm môi trường
Các tác nhân gây ô nhiễm sẽ tác động biến đổi môi trường không khí, nước, đất gây nên nhiều hệ lụy nghiêm trọng
Ô nhiễm không khí
Gây ảnh hưởng đến hoạt động hô hấp của thực vật sinh vật, con người.
Gián tiếp gây nên các căn bệnh đường hô hấp cho con người.
Gây nên biến đổi khí hậu, hiệu ứng nhà kính.
Gây nên hiện tượng mưa axit.
Ô nhiễm nước
Các chất hợp chất lạ ở dạng lỏng hay rắn đều có thể tác động biến đổi tính chất của nguồn nước. Nguồn nước bị ô nhiễm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt của con người:
Sử dụng nguồn nước ô nhiễm suy giảm sức khỏe, tuổi thọ và tăng nguy cơ mắc bệnh, dị tật ở người.
Sinh vật dưới nước bị giết chết từ từ, thực vật kém phát triển dẫn đến việc mất cân bằng sinh thái.
Nước thải gây mất mỹ quan.
Nguồn nước ô nhiễm gây ảnh xấu đến sức khỏe con người
Ô nhiễm đất
Cấu tạo, thành phần đất bị thay đổi mất đi khả năng khai thác đất trong trồng trọt, nông nghiệp.
Con người tiếp xúc với nguồn đất bị ô nhiễm gây nên bênh nguy hiểm (ung thư, dị tật ở trẻ sơ sinh).
Đất ô nhiễm, các loài động vật mất đi môi trường sống.
Đất ô nhiễm ảnh hưởng xấu đến nguồn nước ngầm.
Hành vi gây ô nhiễm môi trường bị xử phạt như thế nào?
Theo Điều 6 của Luật Bảo vệ môi trường, những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường có bao gồm:
Vận chuyển, đổ, đốt, chôn lấp các chất thải sai quy trình kỹ thuật.
Xả chất thải (nước, khí) chưa qua xử lý, xử lý chưa đạt kỹ thuật ra môi trường.
Phát tán chất độc hại, vi sinh vật chưa kiểm định gây hại cho sức khỏe với sinh vật, con người và môi trường.
Xả thải khí, khói, bụi có mùi độc hại vào không khí.
Nhập, tạm nhập, quá cảnh, tái xuất chất thải từ nước ngoài.
Nhập khẩu các máy móc, phương tiện đã qua sử dụng về để phá, tái chế.
Sản xuất, tiêu thụ những chất làm suy giảm tầng ôzôn.
Sản xuất, kinh doanh các sản phẩm gây nguy hại môi trường; sử dụng nguyên vật chứa chất độc hại vượt tiêu chuẩn.
Thực hiện dự án khi chưa đảm bảo điều kiện, biện pháp phòng ngừa, khắc phục với sự cố môi trường.
Che giấu, cản trở, làm sai lệch thông tin, gian dối về các hành vi gây ô nhiễm môi trường.
Theo quy định của pháp luật, các hành vi gây ô nhiễm môi trường sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Tùy theo mức độ vi phạm, hành vi gây ô nhiễm môi trường có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Nghị định 45/2022/NĐ-CP có quy định hình thức xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi gây ô nhiễm môi trường, cụ thể:
Phạt cảnh cáo.
Phạt tiền từ 1 triệu đồng với cá nhân, từ 2 triệu đồng đối với tổ chức.
Buộc phải khôi phục, khắc phục tình trạng môi trường trước khi ô nhiễm.
Hành vi gây ô nhiễm môi trường nguy hại có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Điều 235 Bộ Luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 có quy định về việc truy cứu trách nhiệm hình sự Tội gây ô nhiễm môi trường:
Phạt tiền 50 triệu đồng đến 3 tỷ đồng hoặc phạt tù 3 tháng đến 7 năm đối với đối tượng có hành vi chôn lấp, xả thải trái phép các chất thải nguy hại cho môi trường.
Pháp nhân thương mại vi phạm có hành vi chôn lấp, xả thải trái phép các chất thải nguy hại cho môi trường có thể bị phạt tiền từ 1 tỷ đến 7 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định.
Đối với cuộc sống của con người, môi trường là một nhân tố quan trọng. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường sẽ gây nên nhiều hệ lụy nguy hại đến nhiều lĩnh vực. Bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung của mỗi công dân toàn cầu hiện nay.
Tác giả: Vũ Ngọc Lan 
