Ai được tham gia BHXH tự nguyện? Mức đóng, mức hưởng thế nào?

Tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện là một trong những hình thức giúp người dân có thể tự đảm bảo cho bản thân một khoản tiền sau này. Vậy, đối tượng được tham gia BHXH tự nguyện là ai?

Ở nhà bán hàng có được tham gia BHXH không?

Câu hỏi: Tôi có nghe mọi người nói nên tham gia BHXH. Hiện tại tôi đang kinh doanh một tiệm tạp hóa nhỏ ở nhà. Xin hỏi, tôi có được tham gia BHXH không? - Lan Hương (lelanhuong…@gmail.com).

Trả lời:

Theo khoản 4 Điều 2 Luật BHXH 2014, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Để cụ thể hơn, Điều 2 Thông tư 01/2016/TT-BLDTBXH quy định các đối tượng bao gồm:

- Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 01 tháng từ ngày 01/01/2018 trở đi.

- Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố.

- Người lao động giúp việc gia đình.

- Người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương.

- Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

- Người nông dân, người lao động tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân và gia đình.

- Người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu.

- Người tham gia khác.

- Cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Với trường hợp của bạn đọc, bạn đang bán hàng tại gia đình, vậy bạn thuộc đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Ai được tham gia BHXH tự nguyện? Mức đóng thế nào? (Ảnh minh họa)

Tham gia BHXH tự nguyện phải đóng bao nhiêu tiền?

Câu hỏi: Em đang tìm hiểu và có ý định tham gia BHXH tự nguyện. Cho em hỏi, phải đóng bao nhiêu tiền, số tiền đóng BHXH tự nguyện được quy định thế nào? - Phạm Thắng (Quảng Ninh).

Trả lời:

Mức đóng BHXH tự nguyện

Điều 87 Luật BHXH quy định mức đóng khi tham gia BHXH tự nguyện như sau:

1. Người lao động quy định tại khoản 4 Điều 2 của Luật này, hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Từ quy định trên, mức đóng được tính theo công thức sau:

Mức đóng hàng tháng = 22% x Mức thu nhập do người đóng chọn

Trong đó:

- Mức thu nhập tháng do người đóng lựa chọn

+ Thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn:

Căn cứ Nghị định 07/2021/NĐ-CP, mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn từ ngày 01/01/2021 tiếp tục thực hiện chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016-2020 theo Quyết định 59/2015/QĐ-TTg là 700.000 đồng.

+ Cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở: Theo Nghị quyết 128/2020/QH14 về dự toán ngân sách Nhà nước 2021, mức lương cơ sở 2021 giữ nguyên như năm 2020 là 1,49 triệu đồng.

Do đó, mức đóng BHXH tự nguyện cao nhất = 1.490.000 x 20 = 29,8 triệu đồng.

Vậy, mức thu nhập tháng chọn đóng BHXH tự nguyện thấp nhất bằng 700.000 đồng và cao nhất bằng 29,8 triệu đồng.

Theo đó, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 154.000 đồng/tháng và cao nhất là 6,116 triệu đồng/tháng.

Ví dụ: Bạn tham gia BHXH tự nguyện với mức thu nhập tháng là 03 triệu đồng/tháng. Mức đóng BHXH tự nguyện tháng 01/2021 của bạn = 3.000.000 x 22% = 660.000 đồng/tháng.

Phương thức đóng BHXH tự nguyện

Người tham gia BHXH tự nguyện có thể lựa chọn phương thức đóng như sau:

- Đóng hàng tháng.

- Đóng 03 tháng một lần.

- Đóng 06 tháng một lần.

- Đóng 12 tháng một lần.

- Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 05 năm một lần.

- Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.

Các chế độ được nhận khi tham gia BHXH tự nguyện là gì?

Câu hỏi: Hiện tại em đang làm việc tự do. Em có nghe bạn nói nên tham gia BHXH tự nguyện vì sau này được hưởng nhiều chế độ. Cho em hỏi, cụ thể là những chế độ gì? - Nguyễn Phong (Đà Nẵng).

Trả lời:

Căn cứ khoản 2 Điều 4 Luật BHXH, BHXH tự nguyện có các chế độ sau đây:

- Chế độ hưu trí.

- Chế độ tử tuất.

Có thể thấy, các chế độ của người tham gia BHXH tự nguyện ít hơn so với BHXH bắt buộc (BHXH tự nguyện không có chế độ thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp).

Tuy nhiên, những người không thuộc trường hợp tham gia BHXH bắt buộc nên tham gia BHXH tự nguyện. Với các chế độ trên sẽ đảm bảo cho cuộc sống sau này của người tham gia khi không còn làm việc.

Mức đóng, mức hưởng BHXH tự nguyện thế nào? (Ảnh minh họa)

Cách tính mức hưởng BHXH tự nguyện thế nào?

Câu hỏi: Cho tôi hỏi, mức hưởng BHXH tự nguyện được tính như thế nào? Xin cảm ơn! - Đỗ Hùng (dovanhungpy…@gmail.com).

Trả lời:

Theo phân tích trên, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất. Cụ thể mức hưởng như sau:

Chế độ hưu trí (Điều 73, Điều 74 Luật BHXH)

Người tham gia BHXH tự nguyện hàng tháng được hưởng lương hưu khi đủ điều kiện về tuổi nghỉ hưu và đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.

Mức lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH:

- Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm.

- Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.

Sau đó cứ thêm mỗi năm, người tham gia BHXH tự nguyện được tính thêm 2%. Mức tối đa bằng 75%.

- Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH được tính bằng bình quân các mức thu nhập tháng đã đóng BHXH của toàn bộ thời gian đóng.

Công thức tính:

Mức lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Bình quân thu nhập tháng đóng BHXH

Chế độ tử tuất (Điều 80, Điều 81 Luật BHXH)

Trợ cấp mai táng

Người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH từ đủ 60 tháng trở lên, người đang hưởng lương hưu khi chết thì người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng.

Trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia BHXH tự nguyện đáp ứng điều kiện như trên chết. Mức lương cơ sở năm 2021 là 1,49 triệu đồng/tháng.

Vậy, trợ cấp mai táng = 10x 1.490.000 = 14,9 triệu đồng.

Trợ cấp tuất

Người đang đóng BHXH, đang bảo lưu thời gian đóng BHXH, người đang hưởng lương hưu khi chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần.

- Với thân nhân của người đang đóng BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH:

+ Được tính theo số năm đã đóng BHXH.

+ Cứ mỗi năm tính bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014.

+ Cứ mỗi năm tính bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Trường hợp người có thời gian đóng BHXH chưa đủ 01 năm thì mức trợ cấp tuất một lần bằng số tiền đã đóng nhưng mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

Trường hợp người lao động có cả thời gian đóng BHXH bắt buộc và tự nguyện thì mức hưởng trợ cấp tuất một lần tối thiểu bằng 03 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH.

- Với thân nhân của người đang hưởng lương hưu chết, mức trợ cấp tuất được tính theo thời gian đã hưởng lương hưu:

+ Nếu chết trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng.

+ Trường hợp chết vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm 01 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu.

Trên đây là thông tin đối tượng tham gia, mức đóng và mức hưởng BHXH tự nguyện. Nếu còn thắc mắc khác về chủ đề này, độc giả vui lòng để lại câu hỏi tại đây.