Đăng ký khai sinh cho con mang họ mẹ được không?

Theo tập quán của người Việt Nam, con sinh ra thường mang họ của bố. Tuy nhiên pháp luật cũng không cấm con cái mang họ của mẹ. Vậy trường hợp nào được đăng ký khai sinh cho con mang họ mẹ?

Con khai sinh mang họ mẹ được không?

Tôi đang mang thai tháng thứ 07, hiện tại vợ chồng tôi đang ly thân. Vậy nếu em sinh con xong muốn mang họ mẹ có được không? - Thu An (anle…@gmail.com)

Trả lời:

Căn cứ Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hộ tịch thì có 02 trường hợp con khai sinh có thể mang họ mẹ.

Trường hợp 1: Do bố, mẹ thỏa thuận

Theo khoản 1 Điều 4 của Nghị định 123, họ, chữ đệm, tên và dân tộc của trẻ được xác định theo thỏa thuận của cha, mẹ; trường hợp cha, mẹ không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được, thì xác định theo tập quán.

Trường hợp 2: Không xác định được bố

Khoản 2 Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP quy định, trường hợp chưa xác định được bố thì khi đăng ký khai sinh, họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về bố trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.

Như vậy, nếu bố mẹ có thỏa thuận, con có có thể khai sinh theo họ mẹ mà không bắt buộc theo họ bố. Do đó, bạn hoàn toàn có thể thỏa thuận với chồng bạn về việc để con theo họ của mình.

Thủ tục đăng ký khai sinh cho con mang họ mẹ

Vợ chồng em vừa sinh thêm bé thứ 3. Em muốn khai sinh cho đứa thứ 3 theo họ em. Vậy thủ tục đăng ký khai sinh cho con theo họ mẹ có phức tạp không? Em nên chuẩn bị những giấy tờ gì? Lệ phí có mất nhiều không? - Hà Linh (linhtr…@yahoo.com)

Trả lời:

Thủ tục đăng ký khai sinh cho con theo họ mẹ không khác biệt so với thủ tục đăng ký khai sinh thông thường. Theo đó, căn cứ khoản 1 Điều 16 Luật Hộ tịch 2014, người đi đăng ký khai sinh cần chuẩn bị các giấy tờ sau:

- Tờ khai theo mẫu;

- Giấy chứng sinh (nếu không có giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận việc sinh; nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh).

Nơi đăng ký Giấy khai sinh: Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi cư trú của cha, mẹ (có thể là nơi thường trú hoặc tạm trú).

Như vậy, bạn chỉ cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ nói trên và đến UBND cấp xã nơi bạn cư trú để thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho con theo họ mẹ.

Lưu ý: Khi đi khai sinh cho con, bạn phải xuất trình được giấy tờ tùy thân, sổ hộ khẩu/sổ tạm trú, chứng nhận đăng ký kết hôn...

Thời gian cấp Giấy khai sinh: Ngay sau khi nhận đủ giấy tờ nêu trên, nếu thấy thông tin khai sinh đầy đủ và hợp lệ, công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung khai sinh theo quy định vào Sổ hộ tịch. Chủ tịch UBND cấp xã cấp Giấy khai sinh ngay trong ngày hoặc ngày hôm sau nếu nộp hồ sơ sau 15h (khoản 2 Điều 16 Luật Hộ tịch 2014).

Về lệ phí cấp Giấy khai sinh: Nếu đăng ký khai sinh trong 60 ngày kể từ ngày sinh con, bạn sẽ được miễn lệ phí. Trường hợp quá thời hạn trên bạn mới đi đăng ký thì bạn sẽ phải nộp lệ phí theo quy định của địa phương nơi bạn cư trú.

Đăng ký khai sinh cho con mang họ mẹ được không? (Ảnh minh họa)

Mẹ chưa đủ 18 tuổi có được đăng ký khai sinh cho con không?

Con gái tôi năm nay hơn 17 tuổi. Cháu có bầu nhưng nhà trai không chịu nhận. Hiện cháu vừa mới sinh em bé. Vậy trường hợp của con gái tôi có đăng ký khai sinh cho con được không? Con gái tôi hay tôi phải đi đăng ký khai sinh cho cháu? - Minh Anh (anhle….@gmail.com)

Trả lời:

Căn cứ Điều 15 Luật Hộ tịch 2014, trường hợp của con gái bạn vẫn được tiến hành khai sinh cho bé theo trường hợp chưa xác định được cha.

Theo Điều này, con gái bạn có thể tự mình đến Uỷ ban nhân dân cấp xã để đăng khai sinh cho con. Nếu con gái bạn không đi được thì có thể ủy quyền ho người khác thực hiện thủ tục khai sinh cho cháu. Cụ thể khoản 2 Điều 2 Thông tư 04/2020/TT-BTP nêu rõ:

"Trường hợp người đi đăng ký khai sinh cho trẻ em là ông, bà, người thân thích khác theo quy định tại khoản 1 Điều 15 Luật hộ tịch thì không phải có văn bản ủy quyền của cha, mẹ trẻ em, nhưng phải thống nhất với cha, mẹ trẻ em về các nội dung khai sinh."

Như vậy, bạn cũng có thể tự đi đăng ký khai sinh cho cháu mà không cần văn bản quyền từ con gái bạn.

Làm lại giấy khai sinh đổi họ của con sang họ mẹ được không?

Tôi và chồng có một con chung. Sau khi ly hôn, con trai 8 tuổi ở với tôi. Vậy bây giờ tôi muốn đổi họ cho cháu sang họ của tôi có được không? Thủ tục như thế nào? - Vân Trang (trangnguy…@gmail.com)

Trả lời:

Khoản 1 và khoản 2 Điều 27 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ trong trường hợp sau đây:

a) Thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ sang họ của mẹ đẻ hoặc ngược lại;

…..

2. Việc thay đổi họ cho người từ đủ chín tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó.

Đồng thời, theo quy định tại Điều 7 Nghị định 123/2015/NĐ-CP: "Việc thay đổi họ, chữ đệm, tên cho người dưới 18 tuổi phải có sự đồng ý của cha, mẹ người đó và được thể hiện rõ trong Tờ khai; đối với người từ đủ 9 tuổi trở lên thi còn phải có sự đồng ý của người đó."

Như vậy, trường hợp của bạn được phép đổi họ của con sang họ mẹ không cần sự đồng ý của con nhưng bắt buộc phải có sự đồng ý của chồng bạn và thể hiện rõ trong Tờ khai.

Để đổi họ cho con sang họ mẹ, bạn phải đến UBND cấp xã nơi bạn đang cư trú hoặc UBND cấp xã trước đây đã đăng ký khai sinh cho con. Hồ sơ cần chuẩn bị gồm:

- Tờ khai đăng ký việc thay đổi hộ tịch (theo mẫu), trong đó có thể hiện sự đồng ý của chồng cũ về việc thay đổi họ cho con;

- Giấy tờ liên quan (giấy khai sinh của con, chứng minh nhân dân của bạn hoặc giấy tờ khác theo yêu cầu của cán bộ tư pháp hộ tịch)

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy trên, nếu thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng bạn ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch UBND cấp xã cấp trích lục cho bạn.

Trên đây là giải đáp một số thắc mắc liên quan đến việc đăng ký khai sinh cho con mang họ mẹ.  Nếu có băn khoăn về thủ tục đăng ký khai sinh cho con theo họ mẹ cũng như các vấn đề pháp lý khác, bạn đọc vui lòng gửi câu hỏi tại đây. 

hieuluat.vn