Sự thật về quy định “Thưởng tết không phải là tiền”

Lương, thưởng là vấn đề được người lao động đặc biệt quan tâm vào những ngày cuối năm. Trong đó, có quy định về việc từ tết năm nay, người dân sẽ được thưởng tết không chỉ là tiền. Sự thật của quy định này như thế nào?

Có phải người lao động được thưởng tết bằng hiện vật?

Câu hỏi: Tôi nghe nói khi Bộ luật Lao động mới được áp dụng, những người lao động sẽ được thưởng tết không phải bằng tiền mà có thể bằng hiện vật, bằng chính sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp? Điều này có đúng không? - Linh Lan (Hà Nội)

Trả lời:

Từ ngày 01/01/2021, Bộ luật Lao động 2019 chính thức có hiệu lực. Một trong những điểm mới của Bộ luật này là quy định về khái niệm “Thưởng” thay vì “Tiền thưởng”.

Điều 104. Thưởng

1. Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Trong khi trước đây, Bộ luật Lao động 2012 quy định:

Điều 103. Tiền thưởng

1. Tiền thưởng là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Như vậy, Bộ luật mới đã mở rộng khái niệm “thưởng”, không chỉ là tiền mà còn bằng tài sản hoặc hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động.

Tuy nhiên trên thực tế, không phải gần đây người sử dụng lao động mới được thưởng bằng hiện vật, mà trước đây, người sử dụng lao động đã có thể sử dụng cách thức thưởng này. Nhiều doanh nghiệp đã thưởng cho người lao động bằng chính sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp.

Việc Điều 104 Bộ luật Lao động 2019 quy định về “thưởng” thay vì “tiền thưởng” chỉ là một cách để mở rộng khái niệm, ghi nhận các hình thức thưởng khác đã có từ lâu trên thực tế mà thôi.

Sự thật về quy định “Thưởng tết không phải là tiền” (Ảnh minh họa)

Công ty cắt thưởng tết của người lao động có phạm luật?

Câu hỏi: Mọi năm, công ty tôi đều được thưởng tết 01 tháng lương cho những người có thâm niên làm việc 01 năm trở lên. Nhưng năm nay, tôi nghe nói, do dịch bệnh Covid-19 khiến tình hình tài chính công ty gặp khó khăn, nên khoản tiền thưởng này có thể sẽ bị “cắt”. Cho tôi hỏi, nếu công ty cắt thưởng tết thì có phạm luật không? – Minh Hòa (Hòa Bình)

Trả lời:

Khoản 1 Điều 104 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

1. Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Quy định nêu trên cho thấy, thưởng nói chung và thưởng tết nói riêng không phải là yêu cầu bắt buộc đối với người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động có thể thưởng tết cho người lao động, hoặc không; có thể thưởng bằng tiền, hoặc bằng hiện vật, tùy thuộc vào điều kiện thực tế của doanh nghiệp, cũng như mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Như vậy, nếu năm nay do khó khăn của dịch bệnh, công ty bạn không thưởng tết cho người lao động thì cũng không hề vi phạm quy định của pháp luật.

Trên thực tế, cũng không có quy định xử phạt nào liên quan đến việc người sử dụng lao động không thưởng cho người lao động vào các dịp lễ, tết, hoặc các dịp khác…

Thưởng tết bằng hiện vật có phải hỏi ý kiến người lao động?

Câu hỏi: Tôi làm việc trong một công ty sản xuất mỳ ăn liền. Các đồng nghiệp trong công ty đang truyền tai nhau về quy định năm nay công ty sẽ thưởng tết bằng hiện vật, cụ thể là bằng chính sản phẩm của công ty. Tôi muốn hỏi, nếu điều này là sự thật thì trước khi quyết định thưởng, công ty có phải hỏi ý kiến người lao động không? – Vũ Minh (Bình Dương).

Trả lời:

Không có quy định nào bắt buộc người sử dụng lao động phải thưởng tết cho người lao động. Tuy nhiên, khoản 2 Điều 104 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

Quy định nêu trên cho thấy, người sử dụng lao động có quyền quyết định quy chế thưởng của công ty, tuy nhiên phải tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, nếu có.

Trong khi đó, tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở bao gồm công đoàn cơ sở và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp.

Như vậy, Bộ luật Lao động 2019 không yêu cầu người sử dụng lao động phải hỏi ý kiến của người lao động về việc thưởng tết, nhưng bắt buộc phải tham khảo ý kiến của công đoàn, tổ chức đại diện người lao động tại doanh nghiệp, nếu có.

Người lao động có được từ chối nhận thưởng tết bằng hiện vật?

Câu hỏi: Nghe nói năm nay công ty tôi sẽ lại thưởng tết cho nhân viên bằng vocher mua sắm quần áo trong chính chuỗi cửa hàng thời trang của công ty. Tuy nhiên, do năm nào cũng thưởng bằng hình thức này nên tôi không có nhu cầu nhận. Tôi có thể từ chối nhận thưởng bằng hình thức này, thay vào đó yêu cầu công ty quy đổi ra tiền mặt có được không? – Lan Anh (Hà Nội).

Trả lời:

Như phân tích ở trên, việc có thưởng tết hay không, thưởng tết bằng hình thức nào về cơ bản là do người sử dụng lao động quyết định. Như vậy, cũng không có quy định nào của pháp luật về việc bạn có được từ chối nhận thưởng bằng hiện vật hay không?

Điều này phụ thuộc vào quy định, quy chế của công ty, cũng như sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động.

Do đó, bạn có thể tìm hiểu quy chế thưởng của công ty, thỏa thuận với công ty về việc đổi hình thức thưởng là vocher mua sắm thành tiền mặt.

Trên đây là quy định liên quan đến: “Thưởng tết không phải là tiền” theo Bộ luật Lao động 2019, áp dụng từ 01/01/2021. Bạn đọc còn thắc mắc về các vấn đề pháp lý khác, vui lòng đặt câu hỏi tại đây.