Trong các vướng mắc ly hôn, chia tài sản đang thế chấp ngân hàng thế nào luôn là vấn đề “gây bối rối” của các sự vụ ly hôn hiện nay. Vậy trường hợp này, sẽ được giải quyết thế nào?
1. Khi ly hôn, ai có trách nhiệm trả khoản nợ chung của hai vợ chồng?
Sau thời gian dài mâu thuẫn, chúng tôi cùng đưa ra quyết định ly hôn thuận tình. Cái băn khoăn nhất mà chúng tôi chưa thống nhất được. Đó là các khoản nợ hai vợ chồng cùng vay mượn bạn bè, họ hàng để xây mới căn nhà 3 tầng cho bố mẹ tôi ở quê. Cho tôi hỏi, với các khoản chúng tôi cùng vay như thế này, mặc dù là xây nhà cho bố mẹ tôi ở quê, thì sau khi ly hôn, vợ tôi còn trách nhiệm phải cùng trả nợ với tôi không? (Trịnh Văn Bình – Thái Bình)
Trả lời:
Trong thời kỳ hôn nhân, căn cứ vào Điều 37 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, vợ chồng phải cùng trả nợ trong các trường hợp:
- Các khoản nợ do cả hai người cùng xác lập;
- Do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;
- Phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;
- Phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu cho gia đình…
Ngoài ra, vợ chồng vẫn phải chịu trách nhiệm liên đới nếu các khoản nợ do một bên thực hiện nhưng:
- Đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;
- Do một bên ủy quyền cho bên kia và có sự đồng ý của cả hai vợ chồng;
- Do một bên đủ điều kiện giám hộ cho bên kia bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc được Tòa án chỉ định làm người đại diện theo pháp luật cho người còn lại bị hạn chế năng lực hành vi dân sự…
Như vậy, những khoản nợ phát sinh trong các trường hợp nêu trên là nợ chung của hai vợ chồng và cả hai người phải có trách nhiệm cùng nhau trả nợ dù đã ly hôn (Căn cứ Điều 60 Luật Hôn nhân và Gia đình), trừ khi có thỏa thuận khác.
Ly hôn, chia tài sản đang thế chấp ngân hàng thế nào? (Ảnh minh họa)
2. Ly hôn, chia tài sản đang thế chấp ngân hàng thế nào?
Chúng tôi kết hôn đã gần 5 năm. Sinh được một bé gái 3 tuổi, đã phấn đấu vay mượn mua đc một căn nhà hơn 30m2 gồm 2 tầng 1 tum ở Thanh Xuân. Sau khi sang tên sổ đỏ căn nhà đứng tên hai vợ chồng, chúng tôi đã phải thế chấp vào ngân hàng để vay 500 triệu trả nợ vay bạn bè. Hiện tại, do mâu thuẫn vợ chồng không thể hàn gắn, chúng tôi quyết định ly hôn. Vậy cho tôi hỏi, trách nhiệm của hai vợ chồng với khoản nợ chung này như thế nào ạ? Tôi cảm ơn (Đình Hiếu – Thanh Xuân, Hà Nội).
Trả lời:
Về việc phân chia tài sản, tòa án sẽ dựa vào công sức đóng góp, hoàn cảnh sống, lỗi của các bên… để phân chia tài sản chung của vợ chồng theo nguyên tắc chia đôi.
Tuy nhiên, nếu tài sản đang được thế chấp thì Tòa án sẽ lấy ý kiến của ngân hàng để xác định nghĩa vụ, phương thức và thời hạn trả nợ của hai vợ chồng, sau đó mới quyết định việc phân chia tài sản chung vợ chồng thế nào.
Lúc này, vợ, chồng không được bán, thay thế, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp và chỉ được lấy lại tài sản khi chấm dứt nghĩa vụ trả nợ hoặc tài sản đã được xử lý … (Căn cứ Bộ luật Dân sự năm 2015).
Đồng thời, do nghĩa vụ trả nợ của vợ chồng đối với người thứ ba vẫn có hiệu lực sau khi hai người ly hôn nên khi muốn phân chia tài sản thế chấp tại ngân hàng thì có hai phương án:
- Hai vợ chồng thực hiện xong việc trả nợ cho ngân hàng và nhận lại tài sản của mình. Lúc này, Tòa án sẽ chia đôi giá trị tài sản căn cứ vào công sức đóng góp, hoàn cảnh sống, lỗi của các bên…
- Thỏa thuận và được sự đồng ý của ngân hàng về việc phân chia tài sản chung vợ chồng khi ly hôn.
Như vậy, khi ly hôn mà tài sản đang thế chấp thì hoặc phải trả hết nợ hoặc phải có sự đồng ý của ngân hàng về việc phân chia tài sản chung vợ chồng.
3. Sổ đỏ thế chấp ngân hàng khi trả hết nợ, có được chia đôi khi ly hôn?
Khi mọi thủ tục ly hôn được giải quyết xong cách đây tròn 2 năm, chúng tôi vẫn sống chung trong ngôi nhà mà chúng tôi đã cùng đứng lên vay ngân hàng để mua. Hiện tại, chúng tôi đã cùng trả nợ xong số tiền vay nợ ngân hàng để mua căn nhà này, vậy tôi có được chia đôi căn nhà này cùng với chồng cũ của tôi hay không? (Vũ Ngọc My – Bắc Từ Liêm, Hà Nội).
Trả lời:
Tại Điều 37 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng như sau:
- Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách nhiệm;
- Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình;
- Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định của Bộ luật dân sự thì cha mẹ phải bồi thường;
- Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan.
Theo quy định trên, vợ, chồng phải cùng có nghĩa vụ đối với các giao dịch mà vợ, chồng cùng nhau xác lập. Sau khi ly hôn, nghĩa vụ đó không chấm dứt, vì vậy cả hai vợ chồng vẫn có nghĩa vụ phải trả nợ cho ngân hàng, tuân theo đúng quy định tại Điều 60 Luật Hôn nhân và Gia đình:
Quyền, nghĩa vụ tài sản của vợ chồng đối với người thứ ba vẫn có hiệu lực sau khi ly hôn, trừ trường hợp vợ chồng và người thứ ba có thỏa thuận khác.
Do hai vợ chồng phải liên đới thanh toán khoản nợ đó cho ngân hàng. Nên sau khi thanh toán hết nợ cho ngân hàng thì hai vợ chồng có thể thỏa thuận để phân chia tài sản chung là ngôi nhà đó.
Trường hợp vợ, chồng không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết. Khi yêu cầu Tòa án giải quyết thì Tòa án sẽ quyết định phân chia tài sản chung của vợ chồng theo quy định pháp luật. Cụ thể, tại khoản 2 Điều 59 quy định như sau:
Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:
- Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
- Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
- Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;
- Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.
Đồng thời, khoản 3 Điều 59 cũng đã quy định cụ thể về việc tài sản được chia là hiện vật như sau:
Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.
Như vậy, nếu trường hợp một bên được chia nhận ngôi nhà thì sẽ thanh toán cho bên còn lại phần giá trị chênh lệch mà mình nhận được.
Xem thêm:
Tác giả: Phạm Loan 
