Bên cạnh việc dừng xe, kiểm tra giấy tờ… hầu hết các trường hợp vi phạm giao thông hiện nay đều bị phạt tiền. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết được nguyên tắc phạt tiền mà cảnh sát giao thông áp dụng cho mình.
Cách tính tiền phạt vi phạm giao thông
Theo Nghị định 46/2016/NĐ-CP, mức phạt đối với các hành vi vi phạm giao thông không được cụ thể mà thường chỉ có mức phạt tối đa và mức phạt tối thiểu.
Ví dụ: Phạt tiền từ 60.000 - 80.000 đồng nếu người điều khiển xe máy không báo hiệu xin vượt trước khi vượt; phạt tiền từ 100.000 - 200.000 đồng nếu người điều khiển ô tô dừng, đỗ xe không có tín hiệu báo cho người điều khiển phương tiện khác biết…
Như vậy, trong những trường hợp này, để xác định mức phạt cho người vi phạm, cảnh sát giao thông sẽ phải áp dụng nguyên tắc quy định tại khoản 4 Điều 23 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012:
Mức tiền phạt cụ thể đối với một hành vi vi phạm hành chính là mức trung bình của khung tiền phạt được quy định đối với hành vi đó.
Nếu có tình tiết giảm nhẹ thì mức tiền phạt có thể giảm xuống nhưng không được giảm quá mức tối thiểu của khung tiền phạt; nếu có tình tiết tăng nặng thì mức tiền phạt có thể tăng lên nhưng không được vượt quá mức tiền phạt tối đa của khung tiền phạt.
Nguyên tắc phạt tiền khi vi phạm giao thông ít người biết
Khi nào áp dụng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ?
Xác định chính xác tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ là yếu tố quan trọng trong việc xác định mức phạt vi phạm giao thông. Chính vì vậy, bất cứ ai tham gia giao thông cũng nên nắm rõ những tình tiết dưới đây:
Tình tiết tăng nặng
- Vi phạm có tổ chức;
- Vi phạm nhiều lần; tái phạm;
- Xúi giục, lôi kéo, sử dụng người chưa thành niên vi phạm; ép buộc người bị lệ thuộc vào mình về vật chất, tinh thần thực hiện hành vi vi phạm;
- Sử dụng người biết rõ là đang bị tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi để vi phạm;
- Lăng mạ, phỉ báng người đang thi hành công vụ; vi phạm có tính chất côn đồ;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vi phạm hành chính;
- Lợi dụng thiên tai, thảm họa, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để vi phạm hành chính;
- Vi phạm trong thời gian đang chấp hành hình phạt của bản án hình sự hoặc đang chấp hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính;
- Tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm mặc dù người có thẩm quyền đã yêu cầu chấm dứt hành vi đó;
- Sau khi vi phạm đã có hành vi trốn tránh, che giấu vi phạm hành chính;
- Vi phạm đối với nhiều người, trẻ em, người già, người khuyết tật, phụ nữ mang thai.
Lưu ý: Các tình tiết nêu trên đã được quy định là hành vi vi phạm hành chính thì không được coi là tình tiết tăng nặng.
Tình tiết giảm nhẹ
- Người vi phạm đã có hành vi ngăn chặn, làm giảm bớt hậu quả của vi phạm hoặc tự nguyện khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại;
- Người vi phạm đã tự nguyện khai báo, thành thật hối lỗi; tích cực giúp đỡ cơ quan chức năng phát hiện vi phạm, xử lý vi phạm;
- Vi phạm trong tình trạng bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của người khác gây ra; vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng; vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;
- Vi phạm do bị ép buộc hoặc bị lệ thuộc về vật chất hoặc tinh thần;
- Người vi phạm là phụ nữ mang thai, người già yếu, người có bệnh hoặc khuyết tật làm hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
- Vi phạm vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không do mình gây ra;
- Vi phạm do trình độ lạc hậu;
- Những tình tiết giảm nhẹ khác.
5 trường hợp không bị xử phạt khi vi phạm
Cũng theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, người vi phạm sẽ không bị xử phạt nếu:
- Thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong tình thế cấp thiết;
- Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do phòng vệ chính đáng;
- Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất ngờ;
- Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất khả kháng;
- Người thực hiện hành vi vi phạm hành chính không có năng lực trách nhiệm hành chính; chưa đủ tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính (người từ đủ 14 - 16 tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính về vi phạm do cố ý; người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt vi phạm hành chính về mọi vi phạm hành chính).
Xem thêm:
Nộp phạt vi phạm giao thông chậm, phải nộp thêm bao nhiêu?
8 lỗi khiến người đi bộ có thể bị phạt tiền
Trường hợp nào cảnh sát giao thông được xử phạt mà không phải lập biên bản?
Tác giả: Lê Hà Vy 
