Tất cả các hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội đều nhằm mục đích răn đe, phòng ngừa. Vì thế, chỉ áp dụng hình phạt với người chưa thành niên phạm tội nếu xét thấy việc miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng các biện pháp giáo dục không đảm bảo hiệu quả.
Các hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội
Thực ra, trong Bộ luật hình sự 2015 không hề đưa ra khái niệm người chưa thành niên phạm tội. Đây là khái niệm được dùng quen thuộc trong Bộ luật hình sự năm 1999. Hiện nay, Bộ luật hình sự đã chuyển sang sử dụng khái niệm người dưới 18 tuổi phạm tội.
Theo quy định hiện hành, người dưới 18 tuổi phạm tội chỉ bị áp dụng một trong bốn hình phạt sau đây đối với mỗi tội phạm:
Cảnh cáo
Đây là hình phạt nhẹ nhất trong số bốn hình phạt được áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Thông thường, hình phạt này chỉ áp dụng với người phạm tội ít nghiêm trọng, đóng vai trò không đáng kể trong vụ án.
Phạt tiền
Nếu người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi có thu nhập hoặc có tài sản riêng thì phạt tiền có thể được áp dụng là hình phạt chính. Tuy nhiên, pháp luật có quy định mức phạt không quá ½ mức tiền phạt mà điều luật quy định.
Cải tạo không giam giữ
Hình phạt cải tạo không giam giữ được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do vô ý hoặc phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng hoặc người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng.
Thời hạn cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai thời hạn mà điều luật quy định.
Tổng hợp các hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội
Tù có thời hạn
Tù có thời hạn là hình phạt nặng nhất là Bộ luật hình sự áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội. Hình phạt tù chung thân và tử hình không được áp dụng đối với nhóm đối tượng này. Kể cả khi áp dụng tù có thời hạn thì thời hạn tù cũng được giảm nhẹ đi nhiều so với bình thường. Cụ thể như sau:
- Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định;
- Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định.
Các biện pháp giáo dục áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
Trong trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự, người dưới 18 tuổi có thể được áp dụng biện pháp giám sát, giáo dục tại cộng đồng. Tuy nhiên, nếu hành vi nghiêm trọng, Tòa án cũng có thể áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng.
- Người dưới 18 tuổi chỉ được miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng biện pháp khiển trách, hòa giải tại cộng đồng hoặc biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, nếu người này hoặc người đại diện hợp pháp của họ đồng ý với việc áp dụng một trong các biện pháp: Khiển trách; hòa giải tại cộng đồng; giáo dục tại xã, phường, thị trấn;
- Tòa án có thể áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng từ 01 năm đến 02 năm đối với người dưới 18 tuổi phạm tội, nếu thấy do tính chất nghiêm trọng của hành vi phạm tội, do nhân thân và môi trường sống của người đó mà cần đưa người đó vào một tổ chức giáo dục có kỷ luật chặt chẽ.
Xem thêm:
Trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội
hieuluat.vn