Hiện nay, số lượng người chưa thành niên phạm các tội theo quy định của Bộ luật hình sự không phải là chuyện hiếm. Đáng nói là nhiều tội rất nghiêm trọng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và tính mạng của người khác. Tuy nhiên, trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội vẫn mang tính nhân đạo cao.
Tuổi chịu trách nhiệm hình sự
Theo tinh thần của Bộ luật hình sự, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật hình sự.
Nguyên tắc xử lý hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội
Năm 2015, khi Bộ luật hình sự 2015 ra đời đã có nhiều điểm mới về những nguyên tắc xử lý hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Đến năm 2017, tiếp tục có nhiều thay đổi về vấn đề này để phù hợp với những Công ước quốc tế về quyền trẻ em.
- Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người đó, chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội;
- Người dưới 18 tuổi phạm tội trong nhiều trường hợp và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả có thể được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự;
- Chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự người dưới 18 tuổi phạm tội trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào những đặc điểm về nhân thân của họ, tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm;
- Tòa án chỉ áp dụng hình phạt đối với người dưới 18 tuổi phạm tội nếu xét thấy việc miễn trách nhiệm hình sự, giáo dục tại trường giáo dưỡng không bảo đảm hiệu quả giáo dục, phòng ngừa;
Trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội được quy định thế nào?
- Không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội;
- Tòa án chỉ áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm tội khi xét thấy các hình phạt và biện pháp giáo dục khác không có tác dụng răn đe, phòng ngừa; Không áp dụng hình phạt bổ sung;
- Án đã tuyên đối với người chưa đủ 16 tuổi phạm tội, thì không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.
Người dưới 18 tuổi phạm tội nào thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự?
Theo quy định hiện hành, người dưỡi 18 tuổi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự:
- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng, trừ các tội sau:
+ Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác;
+ Tội hiếp dâm;
+ Tội cướp giật tài sản;
+ Tội sản xuất trái phép chất ma túy;
+ Tội tàng trữ trái phép chất ma túy;
+ Tội vận chuyển trái phép chất ma túy;
+ Tội mua bán trái phép chất ma túy;
+ Tội chiếm đoạt chất ma túy.
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng, trừ tội phạm sau:
+ Tội giết người;
+ Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác;
+ Tội hiếp dâm; Hiếp dâm người dưới 16 tuổi;
+ Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi;
+ Tội mua bán người; Mua bán người dưới 16 tuổi;
+ Tội cướp tài sản;
+ Tội cướp giật tài sản;
+ Tội sản xuất trái phép chất ma túy;
+ Tội tàng trữ trái phép chất ma túy;
+ Tội vận chuyển trái phép chất ma túy;
+ Tội mua bán trái phép chất ma túy;
+ Tội chiếm đoạt chất ma túy.
- Người dưới 18 tuổi là người đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án.
Xem thêm:
Tổng hợp các hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội
hieuluat.vn
Tác giả: Lê Hà Vy 
Chủ đề:
