Công dân là gì? Quyền cơ bản của công dân là gì?

Công dân là gì? Những quyền và nghĩa vụ cơ bản của một công dân là gì? Công dân là một khái niệm khá quen thuộc đối với chúng ta nhưng không phải ai cũng định nghĩa được. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về công dân và những quyền, nghĩa vụ cơ bản của một công dân nhé!

Công dân là gì? Quyền và nghĩa vụ cơ bản của một công dân là gì?

Công dân là gì?

Công dân là khái niệm chỉ một cá nhân, con người cụ thể có quốc tịch của một quốc gia, có các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật ở quốc gia đó. 

Nói cách khác, công dân là người dân của một nhà nước dân chủ, có chủ quyền. Nhà nước xác định một người cụ thể là công dân dựa vào quốc tịch của người đó. Công dân phải thực hiện các nghĩa vụ đối với nhà nước đồng thời được hưởng các quyền mà nhà nước quy định đối với công dân nước mình khi ở trong nước cũng như ở nước ngoài. 

Theo quy định tại Điều 17 trong Hiến pháp năm 2013, Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam. Công dân Việt Nam ở nước ngoài được Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bảo hộ.

Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân

Mỗi công dân sống trong một quốc gia nào cũng có quyền và nghĩa vụ theo quy định pháp luật của quốc gia đó, chúng luôn gắn với đời sống công dân. Tại Việt Nam, công dân có quyền và nghĩa vụ cơ bản như sau:

Các quyền cơ bản của công dân Việt Nam

Công dân có quyền lợi và đặc quyền về tự do cá nhân, chính trị, văn hóa xã hội, kinh tế được bảo vệ bởi pháp luật của quốc gia đó. Trong đó, quyền của công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được quy định trong Hiến pháp 2013 như sau:

Các quyền về tự do cá nhân

Quyền tự do cá nhân bao gồm:

• Quyền được sống.

• Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, đời sống, quyền được nhà nước bảo vệ sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

• Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư và quyền được nhà nước bảo vệ danh dự, uy tín, sức khỏe.

• Quyền có nơi ở, bất khả xâm phạm về nơi ở, tự do đi lại và cư trú.

• Quyền được tự do và tôn trọng về tín ngưỡng, tôn giáo.

• Quyền được tự do ngôn luận, báo chí, hội họp.

• Quyền bình đẳng giới.

• Quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, kết hôn và được nhà nước bảo hộ hôn nhân gia đình.

Các quyền về chính trị

• Quyền bầu cử, được bầu cử và quyền biểu quyết.

• Quyền tham gia các công việc quản lý nhà nước và xã hội.

• Quyền tự do hội họp, biểu tình, đăng ký thành lập đảng, các tổ chức chính trị xã hội.

• Quyền bảo vệ tổ quốc.

Công dân Việt Nam có quyền bầu cử khi đủ 18 tuổi

Các quyền về văn hóa, xã hội

• Quyền tự do văn hóa, nghệ thuật, khoa học, công nghệ và truyền thông.

• Quyền được học tập, giáo dục.

• Quyền được hưởng thụ và tiếp cận văn hóa, thông tin, truyền thông.

• Quyền được nhà nước bảo đảm về an sinh xã hội.

Các quyền về kinh tế

• Quyền tự do kinh doanh, đầu tư và sở hữu tài sản.

• Quyền được đảm bảo các điều kiện công bằng, an toàn, được hưởng lương, chế độ nghỉ ngơi.

Người dân được bảo đảm các quyền lợi trong lao động

Một số quyền khác: 

• Quyền khiếu nại, tố cáo và được bồi thường về vật chất, tinh thần và danh dự.

• Công dân có quyền tự bào chữa cho mình hoặc nhờ người khác bào chữa.

• Quyền các định dân tộc của mình và tự do lựa chọn ngôn ngữ giao tiếp.

Các nghĩa vụ cơ bản của công dân Việt Nam

Bên cạnh những quyền lợi, công dân Việt Nam cũng có những nghĩa vụ cần phải thực hiện đối với tổ quốc. Những nghĩa vụ đó là:

• Nghĩa vụ thực hiện các công tác về y tế.

• Nghĩa vụ học tập và nộp thuế.

• Nghĩa vụ bảo vệ môi trường, anh ninh quốc gia, trật tự và an toàn xã hội.

• Công dân phải có nghĩa vụ trung thành với tổ quốc và bảo vệ tổ quốc.

• Nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp, pháp luật và quy tắc chung của quốc gia.

Công dân nam được gọi nhập ngũ khi đủ 18 tuổi

So sánh quyền con người và quyền công dân

Quyền con người và quyền công dân là hai khái niệm riêng biệt, tuy nhiên, chúng đôi khi vẫn bị đánh đồng với nhau. Để hiểu rõ hơn về quyền con người và quyền công dân là gì? và chúng có gì giống hay khác nhau, chúng tôi có đưa ra những so sánh như sau:

Giống nhau 

Quyền con người và quyền công dân có một số nét tương đồng sau:

• Quyền con người và quyền công dân đều là quyền cơ bản, hướng tới bảo vệ quyền lợi, sự tự do, phát triển của con người.

• Quyền con người và quyền công dân đều được bảo vệ bởi pháp luật, được quy định trong Hiến pháp.

• Quyền công dân có phạm vi hẹp hơn quyền con người nhưng có một số quy định giống nhau: quyền được sống, các quyền tự do cá nhân, quyền tự do về tôn giáo,....

• Hai quyền này đều hướng tới mục đích chung là bảo vệ, tôn trọng và đề cao giá trị con người.

Quyền con người là quyền cơ bản, tự nhiên, vốn có của con người

Khác nhau

Quyền con người và quyền công dân là hai phạm trù tuy có vẻ giống nhau nhưng về một số khía cạnh chúng lại hoàn toàn khác nhau. Những khía cạnh đó là:

Kết luận

Trên đây là Công dân là gì? Các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân là gì? Mong rằng thông qua bài viết, bạn có thể hiểu rõ hơn về khái niệm cũng như là quyền, nghĩa vụ cơ bản của một công dân tử đó củng cố thêm ý thức, trách nhiệm của bản thân trong công cuộc xây dựng và phát triển xã hội, quốc gia.