Trong lĩnh vực giáo dục, lao động việc làm, nhiều người vẫn hay nghe được nhắc đến từ cử nhân. Tuy nhiên để hiểu rõ cử nhân là gì, bằng cử nhân thế nào không phải ai cũng có thể nắm được.
1. Cử nhân là gì?
Ở Việt Nam, bằng cử nhân được cấp cho sinh viên tốt nghiệp đại học thuộc các ngành: khoa học xã hội và nhân văn, ngành khoa học tự nhiên, ngành sư phạm, ngành luật, ngành kinh tế…
1.1. Khái niệm cử nhân là gì?
Cử nhân trong tiếng Anh là Bachelor's degree là một học vị dành cho những sinh viên hoàn thành chương trình đào tạo và đã tốt nghiệp chương trình đại học. Mỗi trường đại học, mỗi quốc gia khác nhau sẽ có những quy định riêng về việc cấp bằng cử nhân.
Tóm lại, có thể hiểu, cử nhân là thuật ngữ dùng để chỉ những sinh viên đã tốt nghiệp đại học. Và để có thể trở thành cử nhân, các sinh viên sẽ mất một khoảng thời gian để học tập. Thời gian đào tạo của chương trình cử nhân thường là 4 năm.
Tuy nhiên, tùy thuộc vào trình độ, khả năng mà thời gian đào tạo có thể ngắn hoặc dài hơn dự kiến.
1.2. Ví dụ về cử nhân
Theo như khái niệm cử nhân là gì chúng tôi đã nêu ở trên, thì cử nhân chính là minh chứng cho việc một người đã hoàn thành xong bậc đại học. Khi hoàn thành hệ đại học thì người đó sẽ được cấp học vị là cử nhân. Ví dụ như:
- Cử nhân Luật
- Cử nhân Kinh tế
- Cử nhân Báo chí – truyền thông
- Cử nhân khoa học
1.2.1. Cử nhân y khoa là gì?
Nhiều người cho rằng ngành y không có cử nhân, tuy nhiên thực tế là có cử nhân y khoa và thời gian đào tạo là 4 năm thay vì 6 năm như chúng ta vẫn thấy.
Cử nhân y khoa là những người đã hoàn thành xong 4 năm đại học với trình độ đầu ra tương đương với bậc 6 (xác nhận trình độ đào tạo của người học có kiến thức thực tế vững chắc, kiến thức lý thuyết toàn diện, chuyên sâu về một ngành đào tạo, khối lượng tín chỉ hoàn thành là 120 tín chỉ)
Sau khi có bằng cử nhân y khoa, nếu muốn được cấp bằng bác sĩ y khoa, người học phải trải qua thêm 2 năm đào tạo nữa.
Người tốt nghiệp cử nhân y khoa có thể tham gia vào làm việc ở các công ty dược phẩm, nghiên cứu sinh trong các phòng thí nghiệm, tham gia công tác xã hội liên quan đến y tế…
1.2.2. Cử nhân luật là gì?
Cử nhân luật là những người hoàn thành hệ đào tạo đại học 4 năm. Cử nhân Luật không chỉ trở thành luật sư sau khi ra trường mà còn có nhiều cơ hội việc làm hơn.
Cử nhân luật muốn trở thành luật sư cần học thêm để thi lấy chứng chỉ hành nghề luật sư. Nếu không cử nhân luật có thể làm nhiều ngành nghề khác như pháp chế doanh nghiệp, công chứng viên, thư ký tòa án,…
1.3. Hệ cử nhân là gì?
Hệ cử nhân cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm. Hệ cử nhân chính là hệ đào tạo cử nhân đại học. Hệ đào tạo cử nhân có thời gian đà tạo phổ biến vào khoảng 4 năm hoặc nhiều ngành thì có thể ít hoặc nhiều hơn 4 năm.
Hệ cử nhân được đào tạo với nhiều hệ đào tạo như là:
- Hệ đào tạo chính quy
- Hệ đào tạo không chính quy.
Với hệ cử nhân, người học có thể học từ xa, học văn bằng 1, văn bằng 2…
2. Bằng cử nhân là gì?
Bằng cử nhân là một trong những loại bằng thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Loại bằng này sẽ được cho sinh viên khi đáp ứng hai điều kiện:
Một là đã hoàn thành chương trình học
Hai là, đáp ứn đầy đủ các điều kiện tốt nghiệp.
Để nhận được bằng cử nhân mỗi trường, mỗi trường, mỗi ngành cụ thể sẽ có những yêu cầu, điều kiện riêng ngoài việc phải hoàn thành chương trình học.
Ví dụ: các sinh viên ngoài học các môn chuyên ngành của mình phải có chứng chỉ Tin học, tiếng Anh phù hợp với ngành học để có thể đáp ứng nhu cầu công việc sau khi ra trường.
Bằng cử nhân được phân loại 3 loại như sau:
- Bachelor of Art (BA): Là loại bằng được cấp cho sinh viên học các môn học như nhân văn, văn học, truyền thông; các ngành tôn giáo, giáo dục, ngoại ngữ, lịch sử, khoa học xã hội,
- Bachelor of Science (B.S): Là loại bằng cấp cho sinh viên học trong chương trình giáo dục chuyên sâu. Có nghĩa, trong chương trình giáo dục này sinh viên học nghiên cứu với mức độ chuyên sâu và học những những môn liên quan đến công nghệ, máy tính, kỹ thuật, toán học, điều dưỡng, hóa sinh, khoa học máy tính.
- Bachelor of Fine Art (BFA): tương tự với bằng Bachelor of Science (B.S), chủ yếu đào tạo các môn học về nghệ thuật như diễn xuất, điêu khắc, hát, nhảy,…
Trên thực tế thì 2 loại bằng cử nhân gồm bằng BA và BS được trao phổ biến hiện nay.
3. Sự khác nhau giữa bằng cử nhân và bằng đại học?
Theo nội dung trên có thể hiểu cử nhân là gì? Cử nhân là từ dùng để chỉ những sinh viên đã hoàn thành và tốt nghiệp một chương trình đại học.
Sinh viên mỗi trường khác nhau sẽ được xét tuyển vào trường đại học bằng nhiều phương thức khác nhau tùy thuộc vào từng trường. Khi vào đại học, sinh viên sẽ học một chuyên ngành đã đăng ký trong suốt thời gian theo học.
Bằng cử nhân được cấp cho sinh viên sau khi đáp ứng đủ các yêu cầu để hoàn thành xong chương trình đại học. Bằng cử nhân được sử dụng để xin việc hoặc để đăng ký các khóa học nâng cao hoặc du học.
Vậy bằng cử nhân và bằng đại học có gì khác nhau?
Theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật Giáo dục 2019, văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân gồm:
- Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở
- Bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, bằng tốt nghiệp trung cấp
- Bằng tốt nghiệp cao đẳng
- Bằng cử nhân, bằng thạc sĩ
- Bằng tiến sĩ
- Và văn bằng trình độ tương đương.
Mặt khác, tại Điều 38 Luật Giáo dục đại học 2012 cũng quy định:
Văn bằng giáo dục đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân gồm:
- Bằng cử nhân
- Bằng thạc sĩ
- Bằng tiến sĩ
- Và văn bằng trình độ tương đương
Như vậy, căn cứ vào quy định trên có thể thấy bằng cử nhân là bằng do cơ sở giáo dục đại học cấp cho sinh viên đủ điền kiện tốt nghiệp trình độ đại học. Do đó, bằng cử nhân chính là bằng đại học.
4. Cử nhân cao đẳng là gì?
Theo thông tin quy định 10/2017/TT-BLĐTBXH tùy vào ngành học, nghề đào tạo mà khi tốt nghiệp trong bằng của sinh viên cao đẳng sẽ được ghi là:
- Danh hiệu Cử nhân thực hành
- hoặc Danh hiệu Kỹ sư thực hành.
Tuy có danh hiệu Cử nhân trong bằng nhưng không phải là cử nhân như của bằng đại học. Vì theo quy định tại Điều 38 Luật Giáo dục đại học 2012, sửa đổi năm 2018, chỉ có tốt nghiệp bậc đại học mới là cử nhân.
Bằng cử nhân cao đẳng chính là danh hiệu được ghi trên tấm bằng. Trình độ không giống với cử nhân của bằng đại học. Ngoài ra, bằng cao đẳng được chia thành 2 loại là: Bằng cao đẳng chính quy và bằng cao đẳng nghề. Hai loại bằng này có sự khác biệt như sau:
Loại hình bằng | Bằng cao đẳng chính quy | Bằng cao đẳng nghề |
Cơ quan quản lý | Thuộc sự quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo | Thuộc sự quản lý của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội quản lý |
Hình thức học | Sinh viên lựa chọn chương trình đào tạo theo dạng học từ xa, đào tạo tại chức hoặc học liên thông. Sinh viên sẽ được đào tạo lý thuyết chuyên sâu hơn so với thực hành. | Sinh viên muốn đăng ký học không phải thi kỳ thi quốc gia. Thay vào đó chỉ cần xét học bạ Trung học phổ thông mà thôi. Có nhiều tiết học thực hành hơn nếu so với hệ cao đẳng chính quy. |
Học liên thông | - Khi tốt nghiệp cao đẳng sẽ được liên thông lên đại học, có thể học liên thông cùng ngành hoặc trái ngành. | Để liên thông lên cấp bậc cao đẳng chính quy hay đại học cần sự phê duyệt của Bộ Giáo dục và đào tạo. |
Đầu ra | Khi được cấp bằng thì danh hiệu chính là Cử nhân. Có thể đảm nhiệm những công việc liên quan chuyên ngành không quá phức tạp. | Sinh viên ra trường có kỹ thuật cùng tay nghề chắc, cơ hội tìm việc làm khá cao. |
Sự khác nhau giữa bằng cử nhân cao đẳng và đại học
Cụm từ cử nhân đều được dùng ở bằng tốt nghiệp cao đẳng và đại học. Tuy nhiên nó hoàn toàn khác nhau.
Bằng cử nhân Đại học | Bằng danh hiệu cử nhân |
chỉ những người tốt nghiệp đại học theo quy định được Luật Giáo dục đại học đưa ra. | chỉ người tốt nghiệp cao đẳng theo quy định Luật Giáo dục nghề nghiệp đưa ra. |
Bằng cử nhân đại học được dùng để chỉ những sinh viên đã tốt nghiệp hệ đại học | Bằng cao đẳng sẽ chỉ có danh hiệu là cử nhân nhưng không như cử nhân của hệ đại học |
Với bằng cao đẳng danh hiệu cử nhân có thể ra trường làm công việc vừa phải và có thể tiếp tục liên thông lên đại học. | Với bằng cử nhân đại học sẽ có cơ hội việc làm rộng mở hơn. Với bằng đại học cử nhân, có thể học lên thạc sĩ, tiến sĩ… |
Như vậy bằng cao đẳng có danh hiệu cử nhân không phải là bằng cử nhân như đại học, đó chỉ là danh hiệu theo quy định cũ.
5. Bằng kỹ sư và cử nhân khác nhau thế nào?
Kỹ sư là những người làm việc trong các lĩnh vực thiên về kỹ thuật, phát minh, sáng chế; xây dựng, thử nghiệm các máy móc,…
Kỹ sư xét theo học vị là chức danh chỉ những người được đào tạo bài bản, đã tốt nghiệp đại học các chuyên ngành về kỹ thuật.
Kỹ sư sẽ vận dụng kiến thức, hiểu biết lẫn khả năng sáng tạo của mình vào các ngành nghề liên quan.
Để được cấp bằng kỹ sư, sinh viên phải có thời gian thực tập tại các đơn vị như công xưởng, nhà máy, các công ty sản xuất trước khi làm đồ án. Sau đó, sinh viên sẽ trình lên Hội đồng chấm tốt nghiệp đồ án có nội dung phản ánh được kết quả ứng dụng kiến thức sinh viên đã học tại trường. Nếu được Hội đồng thông qua thì sinh viê được công nhận đã hoàn thành chương trình học và sẽ được nhận bằng kỹ sư.
Vậy bằng cử nhân và kỹ sư khác nhau thế nào?
Hình thức bằng | Cử nhân | Kỹ sư |
Chương trình đào tạo | - Là bằng của khối các trường nhóm xã hội và kinh tế - Ngành đào tạo cử nhân thường thiên về việc nghiên cứu | - Là bằng của khối các trường kỹ thuật - Chương trình đào tạo kỹ sư sẽ thiên về những vấn đề kỹ thuật, và việc ứng dụng, thực hành trong thực tế |
Thời gian đào tạo | Thường là 4 năm | Thường là 5 năm |
Cơ hội việc làm | - Cơ hội việc làm được đánh giá là thấp hơn so với bằng kỹ sư Tuy nhiên, điều này chưa đủ cơ sở bởi cơ hội việc làm với sinh viên tốt nghiệp ra trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên cạnh bằng cấp. | - Nhiều cơ hội việc làm hơn bằng cử nhân - Được đánh giá có trình độ cao hơn bằng cử nhân kỹ thuật 1 bậc. |
6. Sở hữu bằng cử nhân có những thuận lợi gì?
Sau những năm ngồi trên ghế nhà trường, bất cứ sinh viên nào cũng đều mong muốn ra trường có được một công việc ổn định, sự nghiệp phát triển. Và nếu một người học hệ đào tạo cử nhân, sẽ có những thuận lợi nhất định như sau:
Môi trường đào tạo giúp người học có được những kiến thức chuyên sâu phục vụ cho ngành nghề tương lai. Trong quá trình học, cũng sẽ được thầy cô định hướng về mục tiêu về tính chất công việc sau này sẽ làm. Sau khi tốt nghiệp, người có bằng cử nhân đi xin việc cũng dễ dàng và được coi trọng hơn.
Khi có bằng cử nhân, cùng với kinh nghiệm vốn có, ứng viên cũng dễ dàng thỏa thuận mức lương mong muốn, khả năng thăng tiến trong sự nghiệp cũng rộng mở hơn.
Ví dụ nếu có bằng cử nhân kinh tế, có thể làm việc ở cơ quan Nhà nước, tư nhân thậm chí là công ty nước ngoài nếu có thêm kỹ năng tiếng Anh. Sau khi làm một thời gian ở vị trí nhân viên có thể đảm nhận vị trí cao hơn.
Ngoài ra, khi đã học xong hệ cử nhân hoàn toàn có thể học lên các hệ đào tạo chuyên sâu hơn hoặc những cấp học cao hơn như thạc sĩ, tiến sĩ.
Ví dụ một người tốt nghiệp cử nhân ngành y, có thể học nâng cao và chuyên sâu hơn để trở thành bác sĩ chuyên khoa.
Trên đây là những thông tin giải đáp cho cử nhân là gì? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ 19006192 để được hỗ trợ.