Ngoài việc tự mình thực hiện giao dịch, các bên còn có thể thực hiện, xác lập thông qua hình thức đại diện theo pháp luật. Vậy đại diện theo pháp luật là gì?
Định nghĩa đại diện theo pháp luật trong Bộ luật Dân sự
Khoản 1 Điều 134 Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu rõ:
Đại diện là việc cá nhân, pháp nhân (sau đây gọi chung là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác (sau đây gọi chung là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.
Theo đó, một cá nhân, pháp nhân có thể xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự thay cho người, pháp nhân khác vì lợi ích của người đó.
Đồng nghĩa, cá nhân, pháp luật hoàn toàn được quyền thông qua người đại diện để thực hiện giao dịch dân sự trừ trường hợp pháp luật yêu cầu phải tự mình thực hiện.
Căn cứ Điều 135 Bộ luật Dân sự năm 2015, quyền đại diện được xác lập theo hai hình thức:
- Theo ủy quyền giữa người đại diện và người được đại diện (Gọi tắt là đại diện theo ủy quyền).
- Theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, theo điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật (sau đây gọi là đại diện theo pháp luật).
Có thể thấy, đại diện theo pháp luật không chỉ được áp dụng với các doanh nghiệp, công ty mà còn dựa vào quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hoặc theo quy định của pháp luật.
Như vậy, căn cứ quy định này có thể định nghĩa, đại diện theo pháp luật là việc cá nhân, pháp nhân (người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân, pháp nhân khác (người được đại diện) để thực hiện, xác lập giao dịch dân sự theo quyết định của cơ quan Nhà nước, theo điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.
Đại diện theo pháp luật là gì? (Ảnh minh họa)
Đại diện theo pháp luật gồm những trường hợp nào?
Điều 136, Điều 137 Bộ luật Dân sự năm 2015 có liệt kê các trường hợp đại diện theo pháp luật gồm:
Đại diện theo pháp luật của cá nhân
Căn cứ Điều 136 Bộ luật Dân sự năm 2015
- Cha, mẹ là đại diện theo pháp luật cho con chưa thành niên.
- Người giám hộ là đại diện theo pháp luật của người được giám hộ. Riêng người bị khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thì người giám hộ là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.
- Trong trường hợp không xác định được người đại diện (không có cha, mẹ hoặc không có người giám hộ trong các trường hợp trên) thì Tòa án chỉ định.
- Người được Tòa án chỉ định làm đại diện theo pháp luật của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Cụ thể, xem tiếp: Người đại diện theo pháp luật của người chưa thành niên là ai?Đại diện theo pháp luật của pháp nhân
Căn cứ Điều 136 Bộ luật Dân sự năm 2015
- Trong điều lệ của pháp nhân chỉ định người đại diện theo pháp luật của pháp nhân này.
- Người có thẩm quyền đại diện theo quy định của pháp luật như:
+ Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên: Điều lệ công ty không quy định thì người đại diện theo pháp luật là chủ tịch hội đồng thành viên (theo khoản 3 Điều 54 Luật Doanh nghiệp năm 2020).
+ Công ty cổ phần: Nếu điều lệ chưa quy định thì người đại diện theo pháp luật là chủ tịch hội đồng quản trị (căn cứ khoản 2 Điều 137 Luật Doanh nghiệp năm 2020)…
- Người do Tòa án chỉ định trong quá trình tố tụng tại Tòa án.
Đáng chú ý: Một pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật và mỗi người có quyền trong phạm vi đại diện của mình căn cứ vào quyết định của cơ quan có thẩm quyền, điều lệ của pháp nhân… theo quy định tại Điều 141 Bộ luật Dân sự năm 2015.
Chấm dứt đại diện theo pháp luật trong trường hợp nào?
Việc chấm dứt đại diện theo pháp luật được quy định cụ thể tại khoản 4 Điều 140 Bộ luật Dân sự đang có hiệu lực trong 04 trường hợp như sau:
- Người được đại diện là cá nhân đã thành niên hoặc năng lực hành vi dân sự đã được khôi phục (áp dụng cho trường hợp đại diện theo pháp luật của người chưa thành niên và người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự…).
- Người được đại diện là cá nhân thì đã chết, nếu là pháp nhân thì đã chấm dứt tồn tại.
- Các căn cứ khác theo quy định của Bộ luật Dân sự hoặc các Luật khác có liên quan.
Trên đây là giải thích về đại diện theo pháp luật là gì? Nếu còn thắc mắc về vấn đề khác, hãy gửi câu hỏi cho chúng tôi để được giải đáp.
Tác giả: Minh Hương 
