Đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI) là một trong các hình thức thu hút vốn đầu tư quốc tế phổ biến hiện nay. Vậy, cụ thể FPI là gì? Các hình thức đầu tư FPI thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
FPI là gì?
FPI là tên viết tắt của Foreign Portfolio Investment - Đầu tư gián tiếp nước ngoài, trong đó đầu tư quốc tế là hình thức quan hệ kinh tế quốc tế mà vốn được di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác nhằm đầu tư và đem lại lợi ích cho các bên tham gia.
Đầu tư gián tiếp nước ngoài là việc mua tài sản tài chính nước ngoài nằm mục đích kiếm lời nhưng chủ sở hữu vốn sẽ không trực tiếp điều hành và quản lí quá trình sử dụng vốn mà sẽ thông qua bên thứ ba để quản lý, kiểm soát thực hiện dự án vốn đầu tư.
Theo khoản 3 Điều 3 Luật Đầu tư 2014:
“Đầu tư gián tiếp là hình thức đầu tư thông qua việc mua cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu, các giấy tờ có giá khác, quỹ đầu tư chứng khoán và thông qua các định chế tài chính trung gian khác mà nhà đầu tư không trực tiếp tham gia quản lý hoạt động đầu tư".
Với giải thích trên, đầu tư gián tiếp nước ngoài mang những đặc điểm sau:
- Trong thời gian sử dụng vốn đầu tư, chủ sở hữu vốn sẽ có quyền sở hữu vốn đầu tư còn bên nhận đầu tư sẽ có quyền sử dụng, quản lý vốn.
- Các nhà đầu tư có thể thực hiện đầu tư gián tiếp nước ngoài bằng cách: Mua cổ phiếu hoặc trái phiếu của tổ chức kinh tế nước ngoài trên thị trường chứng khoán nước đó; mua trái phiếu chính phủ nước ngoài; mua chứng chỉ đẩu tư của các quỹ đầu tư.
FPI là gì? Các hình thức đầu tư FPI thế nào? (Ảnh minh họa)
Vai trò, tác động của FPI hiện nay tới các doanh nghiệp thế nào?
Đầu tư gián tiếp là một trong những hình thức đầu tư gián tiếp phổ biến trên thị trường hiện nay bởi những tác động tích cực mà loại hình đầu tư này đem lại. Khi Thực hiện đầu tư gián tiếp, các nước sở tại sẽ được chủ động trong việc bố trí cơ cấu đầu tư và sử dụng vốn, đồng thời phân tán được rủi ro trong kinh doanh khi vốn đầu tư được phân tán cho rất nhiều người, nhiều địa điểm khác nhau qua hình thức mua cổ phiếu, trái phiếu,…
Tuy nhiên, tác động tiêu cực của loại hình đầu tư này đó là dù là vốn ưu đãi nhưng các nước vẫn phải thực hiện nghĩa vụ hoàn trả, do đó mà dễ dẫn đến tình trạng nợ nước ngoài quá lớn, thậm chí có nước không có khả năng trả nợ.
Ở Việt Nam, trong thời gian qua, FPI được đánh giá là một nguồn lực quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế, đóng vai trò quan trọng đối với việc huy động vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, cụ thể:
- Với doanh nghiệp nhận đầu tư: Chủ doanh nghiệp sẽ coi đây là một nguồn lực tài chính hữu ích, chi phí huy động cạnh tranh nhưng vẫn giữ được quyền điều hành trong sản xuất kinh doanh. Các doanh nghiệp có được cơ hội tiếp cận với các chuẩn mực về quản trị công ty, tăng cường công khai minh bạch, nâng cao hiệu quả kinh doanh và cạnh tranh... để tiếp tục thu hút nguồn vốn này.
- Với quốc gia nhận đầu tư:
+ Đây là nguồn tài chính cho các nền kinh tế đang thiếu vốn, bù đắp khoản thiếu hụt giữa nhu cầu đầu tư và tiết kiệm; góp phần cải thiện cán cân thanh toán quốc tế.
Ngoài ra, nguồn vốn này còn kích thích tiêu dùng, tăng thu nhập, qua đó nâng cao mức sống của xã hội thông qua các hoạt động đầu tư theo mức giá và lãi suất thị trường quốc tế.
+ Thị trường tài chính của quốc gia nhận đầu tư FPI sẽ nhận được lợi ích từ việc các thành phần tham gia nền kinh tế chuyển biến tích cực nhằm đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư nước ngoài.
+ Doanh nghiệp nhà nước nhờ có động lực từ dòng vốn FPI sẽ là một phần thúc đẩy chương trình cổ phần hóa doanh nghiệp, đẩy mạnh hoạt động phát hành trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp.
Các hình thức đầu tư gián tiếp nước ngoài
Các hình thức đầu tư gián tiếp tại Việt Nam hiện nay gồm:
- Góp vốn, mua cổ phần trong các công ty Việt Nam chưa được niêm yết và đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán, khi tham gia đầu tư theo hình thức này, nhà đầu tư không được trực tiếp quản lý doanh nghiệp.
- Đầu tư theo hình thức góp vốn, mua cổ phần trong doanh nghiệp Việt Nam đã niêm yết trên thị trường chứng khoán và thị trường đăng ký giao dịch (UPCOM).
- Mua bán trái phiếu và các loại chứng khoán khác tại thị trường chứng khoán Việt Nam.
- Mua bán các loại giấy tờ có giá trị ngang với tiền Việt Nam đồng, loại giấy tờ này được phát hành hợp pháp trên lãnh thổ Việt Nam.
- Góp vốn, chuyển nhượng vốn của nhà đầu tư nước ngoài trong các quỹ đầu tư hoạt động theo quy định pháp luật.
- Thông qua các công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán, tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoạt động theo quy định pháp luật Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư bằng hình thức ủy thác bằng Việt Nam đồng.
Đầu tư gián tiếp nước ngoài có gì khác với đầu tư trực tiếp nước ngoài?
Dưới đây là những điểm khác biệt giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài và đầu tư gián tiếp nước ngoài:
Tiêu chí | FDI | FPI |
Khoản đầu tư | FDI là khoản đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài để thu lợi nhuận thông qua chính các doanh nghiệp ở quốc gia nhận đầu tư. | FPI là khoản đầu tư cổ phần thụ động của một doanh nghiệp, thông qua tài sản tài chính. |
Mức độ kiểm soát của nhà đầu tư | Khi các nhà đầu tư FDI đạt được cả quyền sở hữu và quyền quản lý thông qua đầu tư, mức độ kiểm soát tương đối cao. | Đối với FPI, mức độ kiểm soát ít hơn khi các nhà đầu tư chỉ có quyền sở hữu. |
Thời gian đầu tư | Dài hạn | Ngắn hạn |
Kết quả |
| Chuyển giao vốn. |
>> Công ty hợp danh là gì? Thủ tục thành lập có phức tạp không?
Tác giả: Linh Trang 
