Lạm phát là thuật ngữ đã rất quen thuộc cả trong nước và toàn thế giới. Vậy, lạm phát là gì? Lạm phát có ảnh hưởng thế nào đến đời sống, kinh tế? bài viết dưới đây sẽ làm rõ vấn đề này.
Lạm phát là gì?
Trong kinh tế vĩ mô, lạm phát là hiện tượng tăng mức giá chung một cách liên tục của các loại hàng hóa và dịch vụ theo thời gian dẫn đến việc mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó. Khi mức giá chung tăng cao, một đơn vị tiền tệ sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn so với trước đây, như vậy, lạm phát cho thấy sự suy giảm sức mua trên một đơn vị tiền tệ.
Không chỉ trong phạm vi 01 quốc gia, lạm phát còn khiến định giá tiền có sự chênh lệch lớn giữa các quốc gia. Với tất cả các quốc gia dùng tiền mặt để làm trung gian thanh toán thì yếu tố lạm phát là hiện tượng kinh tế tự nhiên, được tính theo đơn vị % và chia làm ba mức độ:
- Đối với trường hợp từ 0 đến dưới 10%: Tự nhiên;
- Đối với trường hợp từ 10% đến dưới 1000%: Phi mã;
- Đối với trường hợp từ 1000% trở lên: Siêu lạm phát.
Lạm phát là gì? Có ảnh hưởng thế nào đến đời sống, kinh tế? (Ảnh minh họa)
Ảnh hưởng của lạm phát tới kinh tế, xã hội ra sao?
Các ảnh hưởng tích cực của lạm phát
- Điều chỉnh thị trường lao động
Tiền lương danh nghĩa là chậm để điều chỉnh. Điều này có thể dẫn đến hậu quả là sự mất cân bằng kéo dài và tỉ lệ thất nghiệp cao đối với thị trường lao động. Việc lạm phát cho phép tiền lương thực tế giảm ngay cả khi tiền lương danh nghĩa được giữ không đổi. Nếu lạm phát vừa phải thì sẽ cho phép thị trường lao động đạt được trạng thái cân bằng nhanh hơn.
- Dự phòng lao động
Những công cụ cơ bản có thể kiểm soát cung tiền là khả năng thiết lập tỷ lệ chiết khấu, tỷ lệ mà tại đó các ngân hàng có thể vay từ ngân hàng trung ương, và nghiệp vụ thị trường mở, đó là sự can thiệp của ngân hàng trung ương đối với thị trường trái phiếu nhằm tác động đến lãi suất danh nghĩa. Nếu một nền kinh tế đang trong quá trình suy thoái với mức lãi suất thấp hoặc lãi suất danh nghĩa bằng không thì ngân hàng không thể cắt giảm các tỷ lệ hơn nữa (vì lãi suất danh nghĩa âm là không thể) để kích thích nền kinh tế - tình trạng này giống như một bẫy thanh khoản. Mức độ vừa phải của lạm phát sẽ có chiều hướng đảm bảo rằng lãi suất danh nghĩa ở trên không đủ để nếu có nhu cầu ngân hàng có thể thực hiện việc cắt giảm lãi suất danh nghĩa.
Các ảnh hưởng tiêu cực của lạm phát
Tỷ lệ lạm phát không thể đoán trước hoặc lạm phát cao được coi là có ảnh hưởng xấu cho nền kinh tế. Việc lạm phát sẽ gây ra sự thiếu hiệu quả trong thị trường, và làm khó khăn cho các công ty với ngân sách hoặc kế hoạch dài hạn.
Ngoài ra, do thu nhập tăng cao đẩy người nộp thuế vào thuế suất thuế thu nhập cao ( trừ trường hợp khung thuế được điều chỉnh theo lạm phát) thì lạm phát có thể áp đặt tăng thuế ẩn.
- Lạm phát đẩy chi phí
Lạm phát cao có thể dẫn đến việc nhân viên yêu cầu tăng lương nhanh chóng, để theo kịp với giá tiêu dùng trên thị trường. Theo lý thuyết lạm phát đẩy chi phí, lương tăng lần lượt có thể giúp lạm phát nhiên liệu. Trong trường hợp thương lượng tập thể, việc yêu cầu tăng lương sẽ được thiết lập như là một hàm của những kỳ vọng lạm phát và sẽ càng cao hơn khi lạm phát cao. Việc này sẽ gây ra một vòng xoáy tiền lương. Theo đó, lạm phát đem lại kỳ vọng tiếp tục lạm phát, mà điều này đem lại lạm phát tiếp tục.
- Tích trữ
Người dân sẽ mua hàng hóa có thể để được lâu, không dễ hư hỏng và các hàng hóa khác để tránh những tổn thất dự kiến từ sức mua suy giảm của tiền bạc. Việc này tạo ra tình trạng thiếu thốn do hàng hóa bị tích trữ.
- Siêu lạm phát
Nếu lạm phát vượt ngoài tầm kiểm soát (trong chiều hướng tăng) thì nó có thể làm tổn thương khả năng cung cấp hàng hóa, cản trở hoạt động bình thường của nền kinh tế. Ngoài ra, siêu lạm phát còn gây ra hậu quả là việc từ bỏ sử dụng đồng tiền của đất nước, dẫn đến thiếu hiệu quả của hàng đổi hàng.
- Hiệu quả phân bổ
Một sự thay đổi trong nhu cầu hoặc cung cấp cho một tốt bình thường sẽ gây ra việc giá tương đối của nó thay đổi, báo hiệu cho người bán và người mua rằng họ nên tái phân bổ nguồn lực để đáp ứng phù hợp với các điều kiện của thị trường mới. Nhưng khi giá thay đổi liên tục do lạm phát, các thay đổi giá cả do các tín hiệu giá tương đối chính hãng sẽ không dễ dàng để phân biệt với những thay đổi giá do lạm phát chung, vì vậy các tác nhân chậm để đối phó với chúng. Hậu quả là một mất mát hiệu quả phân bổ.
- Chi phí da giày
Lạm phát cao làm tăng chi phí cơ hội của việc nắm giữ số dư tiền mặt và có thể gây ảnh hưởng đến một phần lớn tài sản của họ trong các tài khoản thanh toán. Mặt khác, vì tiền mặt vẫn cần thiết để thực hiện các giao dịch này có nghĩa là nhiều "chuyến đi đến ngân hàng" hơn là cần thiết để rút tiền, tốn kém nhiều "da giày" với mỗi chuyến đi.
- Thất nghiệp
Một kết nối giữa thất nghiệp và lạm phát được rút ra từ sự xuất hiện của thất nghiệp với quy mô lớn trong thế kỷ 19 và các kết nối tiếp tục được rút ra hôm nay. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp thường chỉ ảnh hưởng đến lạm phát trong một khoảng thời gian ngắn hạn.
Trên đây là giải đáp về Lạm phát là gì? Nếu còn băn khoăn, bạn đọc có thể gửi câu hỏi cho chúng tôi để được hỗ trợ sớm nhất.
>> Tỷ giá hối đoái là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái
Tác giả: Linh Trang 
