Quy hoạch sử dụng đất là gì? Hiểu thế nào cho đúng?

- Quy hoạch có thể được hiểu theo nghĩa chung là cách sắp xếp, bố trí những nguồn lực một cách hợp lý trong một thời hạn nhất định để nhằm hoàn thành mục tiêu xác định, quy hoạch sử dụng đất là một trong những loại quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền lập, ban hành, công bố.

Dưới góc độ pháp luật, quy hoạch sử dụng đất được định nghĩa tại khoản 2 Điều 2 Luật Đất đai 2013 như sau:

…

2. Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ và khoanh vùng đất đai theo không gian sử dụng cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu trên cơ sở tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực đối với từng vùng kinh tế - xã hội và đơn vị hành chính trong một khoảng thời gian xác định.

…

Theo đó, quy hoạch sử dụng đất có một số đặc điểm đặc trưng gồm:

+ Có 4 nhóm mục tiêu được hướng tới khi thực hiện lập quy hoạch sử dụng đất: Phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu;

+ Căn cứ lập quy hoạch sử dụng đất: Tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của từng ngành, từng lĩnh vực trong từng vùng kinh tế - xã hội, đơn vị hành chính;

+ Phương thức lập quy hoạch sử dụng đất: Phân bổ, khoanh vùng đất đai theo không gian sử dụng đất;

+ Quy hoạch sử dụng đất có thời hạn áp dụng nhất định. Từng khoảng thời gian thực hiện quy hoạch sử dụng đất được gọi là kế hoạch sử dụng đất;

+ Quy hoạch sử dụng đất cũng là một trong những nội dung quản lý Nhà nước về đất đai;

- Ngoài ra, khoản 1 Điều 6 Luật sửa đổi các Luật có liên quan đến quy hoạch 2018 quy định về các loại quy hoạch sử dụng đất hiện nay, cụ thể bao gồm như sau:

+ Quy hoạch sử dụng đất quốc gia: Việc quy hoạch sử dụng đất được thực hiện trong phạm vi quốc gia;

+ Quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh: Trong đó, phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng, loại đất theo từng đơn vị hành chính cấp huyện cũng là một nội dung của quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh;

+ Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện: Quy hoạch sử dụng đất được lập, tiến hành trong phạm vi cấp huyện nơi có đất;

+ Quy hoạch sử dụng đất quốc phòng: Là quy hoạch sử dụng đất được lập, thực hiện cho mục đích quốc phòng;

+ Quy hoạch sử dụng đất an ninh: Là quy hoạch sử dụng đất được lập, thực hiện cho mục đích an ninh;

Lưu ý: Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực, của các cấp quản lý, điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế xã hội và khả năng/tiềm năng đất đai mà việc lập quy hoạch sử dụng đất trong từng giai đoạn, từng thời kỳ, từng khu vực cũng có sự khác biệt.

- Thêm vào đó, trước khi thực hiện, quy hoạch sử dụng đất phải được thẩm định bởi cấp có thẩm quyền. Ví dụ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch sử dụng đất của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp huyện phải trình Hội đồng nhân dân cấp huyện thông qua quy hoạch trước khi trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có đất phê duyệt.

Như vậy, quy hoạch sử dụng đất được hiểu đơn giản là việc phân bổ, khoanh vùng, sử dụng đất đai (các loại đất) cho các mục tiêu cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định và trong một không gian, phạm vi hành chính xác định.

Ý nghĩa của quy hoạch sử dụng đất là gì?

Việc lập quy hoạch sử dụng đất mang lại nhiều ý nghĩa cho công tác quản lý cũng như trong quá trình sử dụng của người sử dụng đất. Cụ thể, một số ý nghĩa về quy hoạch sử dụng đất như sau:

Đối với công tác quản lý đất đai:

+ Bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong quá trình quản lý đất đai của Nhà nước;

+ Thúc đẩy, nâng cao hiệu quả của việc sử dụng đất của người sử dụng đất;

+ Đảm bảo việc sử dụng đất đúng theo kế hoạch, lộ trình đã đặt ra và tạo sự cân bằng hệ sinh thái;

+ Là căn cứ để Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, góp phần thực hiện các mục tiêu của quy hoạch sử dụng đất;

Đối với quá trình sử dụng đất của người sử dụng đất:

+ Có kế hoạch cụ thể trong việc xin giao đất, xin thuê đất, chuyển mục đích sử dụng  đất…;

+ Giúp việc sử dụng đất tiết kiệm nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, năng suất và hiệu quả sử dụng đất;

+ Là cơ sở để phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật đất đai;

+ Là căn cứ để người sử dụng đất thực hiện các quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất đúng theo quy định.

Như vậy, quy hoạch sử dụng đất mang lại rất nhiều ý nghĩa đối với cơ quan quản lý và cả người sử dụng đất, một số ý nghĩa nổi bật được chúng tôi liệt kê như trên.