Tội phạm mạng là gì? Cách xác định tội phạm mạng như thế nào? Cách phân loại tội phạm mạng hiện nay là gì? … HieuLuat xin giải đáp toàn bộ những vướng mắc liên quan đến tội phạm mạng trong bài viết dưới đây.
Câu hỏi: Xin chào Luật sư, tôi nghe nhiều đến thuật ngữ tội phạm mạng nhưng chưa hiểu rõ tội phạm mạng là gì, mong được giải đáp. Ngoài ra, tôi muốn biết tội phạm mạng hiện nay bao gồm những loại nào, làm sao để xác định được loại tội phạm này? Chân thành cảm ơn Luật sư đã quan tâm và giải đáp.
Xin chào bạn, HieuLuat cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi, những vướng mắc liên quan đến tội phạm mạng chúng tôi xin được giải đáp như sau:
Tội phạm mạng là gì? Cách xác định thế nào?
Tội phạm mạng là một trong những thuật ngữ đang ngày càng phổ biến và được sử dụng rộng rãi trong đời sống hiện nay. Tội phạm mạng được định nghĩa tại khoản 7 Điều 2 Luật An ninh mạng 2018 như sau:
…
7. Tội phạm mạng là hành vi sử dụng không gian mạng, công nghệ thông tin hoặc phương tiện điện tử để thực hiện tội phạm được quy định tại Bộ luật Hình sự.
…
Từ định nghĩa này, có thể nhận thấy một số đặc điểm để nhận diện tội phạm mạng là:
Tội phạm mạng có thể là bất kỳ một tội phạm nào có liên quan đến mạng máy tính, không gian mạng, thiết bị kết nối mạng…;
Công cụ, phương tiện được sử dụng đối với loại tội phạm này cũng có thể là đối tượng bị tấn công: Tội phạm mạng có thể thông qua không gian mạng, phương tiện điện tử, thuật toán, thiết bị công nghệ khác để tấn công, xâm lại, đánh cắp dữ liệu, hủy hoại thông tin, tài sản được bảo vệ;
Mục đích của loại tội phạm mạng: Lợi dụng hoặc sử dụng công nghệ máy tính để thực hiện các hành vi trái pháp luật như truy cập, đánh cắp dữ liệu cá nhân, dữ liệu là bí mật kinh doanh, bí mật về an ninh quốc phòng của chính phủ, đất nước…;
- Hoặc tội phạm mạng thông qua hành vi phạm tội của mình để nhằm đe dọa, tống tiền, xâm hại trực tiếp đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ như về tài sản, tính mạng, danh dự, nhân phẩm của người khác…;
Hành vi của loại tội phạm này là sử dụng, lợi dụng công nghệ thông tin, công nghệ máy tính, các công cụ, phương tiện điện tử khác trên không gian mạng để thực hiện hành vi trái pháp luật;
- Ví dụ các hành vi này biểu thị cho loại tội phạm này có thể là tấn công mạng, gián điệp mạng, gây sự cố, tạo lỗ hổng/tấn công/xâm nhập/tiêu hủy thông tin/chiếm quyền điều khiển chương trình hoặc làm sai lệch, làm gián đoạn, làm tê liệt hoặc ngưng trệ, phá hoại toàn bộ hệ thống;
Tội phạm mạng có đặc điểm là có thể tồn tại ở bất kỳ nơi nào, do phương tiện, môi trường phạm tội là trên không gian mạng. Do đó, việc truy tìm hoặc là cách thức tìm kiếm loại tội phạm này cũng không giống như các tội phạm thông thường;
- Bộ luật Hình sự 2015, Bộ luật Hình sự sửa đổi bổ sung 2017 quy định về một số loại tội phạm mạng như:
Điều 285 - tội sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho công cụ, thiết bị, phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật;
Điều 287 tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử;
Điều 286 - tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử;
Điều 290 - tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản;
Điều 289 - tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác...;
Chủ thể phạm tội là những người có chuyên môn/khả năng cao về máy tính, công nghệ, an ninh mạng hoặc là chuyên gia…;
Như vậy, để trả lời cho câu hỏi tội phạm mạng là gì thì cần hiểu về hành vi của loại tội phạm này. Theo đó, tội phạm mạng là một loại tội phạm đặc biệt.
Cách phân loại tội phạm mạng hiện nay thế nào?
Tội phạm mạng có thể được phân loại dựa trên chính mục đích mà tội phạm này hướng tới. Việc phân loại tội phạm mạng cũng có thể được dựa trên cách thức, phương thức hoạt động.
Cụ thể, tội phạm mạng có thể được phân chia thành các loại như sau:
Hành vi trộm cắp các thông tin liên quan trực tiếp đến nhân thân: Thuật ngữ khoa học được sử dụng là hành vi trộm cắp danh tính (Identity Theft)
Người phạm tội (tin tặc) sẽ đánh cắp các thông tin về tài khoản ngân hàng, số điện thoại, địa chỉ, số sổ bảo hiểm xã hội, các thông tin tài chính, số hiệu giấy chứng nhận đăng ký xe, thông tin về tài chính khác của bị hại,...;
- Hành vi tấn công hệ thống bằng mã độc: Tin tặc sử dụng phần mềm độc hại đã được mã hóa nhằm tấn công trực tiếp vào dữ liệu trong hệ thống máy tính hoặc hệ thống mạng. Mục đích là hủy hoại hoặc làm hư hỏng, trì trệ, ngăn chặn tính năng của hệ thống.
Ví dụ một số phần mềm độc hại như stonedrill, wannacry,...
Hành vi theo dõi mạng (Cyberstalking): Đây là hành vi phạm tội nhằm mục đích giám sát hoạt động của một cá nhân, cơ quan, tổ chức hoặc một hệ thống trên không gian mạng hoặc qua việc sử dụng các thiết bị điện tử cá nhân như điện thoại, máy tính cá nhân, …
- Mục đích của hành vi này có thể là đe dọa, tống tiền, đòi hưởng lợi ích từ cá nhân, cơ quan, tổ chức..
Hành vi phạm tội là hoạt động gián điệp mạng: Thông thường, tin tặc tấn công, hủy, chiếm quyền chỉ huy hoặc thay đổi các thông tin/chỉ lệnh trong hệ thống dữ liệu quan trọng của cơ quan, quốc gia.
- Ví dụ tấn công vào hệ thống của các cơ quan về an ninh quốc phòng, chính phủ, quân đội, công an, ngoại giao,...
Như vậy, việc phân loại tội phạm mạng có thể được thực hiện thông qua hành vi, cách thức, hoặc mục đích mà loại tội phạm này hướng tới. Trên đây là một số loại tội phạm mạng thông thường, phổ biến hiện nay.
19006199 để được hỗ trợ.
Tác giả: Trần Điệp 
