Bố mất mẹ có quyền bán đất không? Nếu bán nhà đất là tài sản chung của bố mẹ thì thủ tục thực hiện thế nào? Cùng HieuLuat tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Câu hỏi: Chào Luật sư, ba tôi mất cách đây khoảng gần 10 năm, trước khi mất, ba không để lại di chúc.
Anh chị em chúng tôi đều đi làm xa nhà, cũng đã định cư ở nơi khác.
Chúng tôi có ý muốn đón mẹ về ở cùng nên cũng đề xuất mẹ bán mảnh đất ở quê, bán căn chung cư đã cũ mà ba mẹ mua cách đây đã lâu để vào miền Nam cùng chúng tôi.
Sau nhiều lần thuyết phục thì mẹ tôi chỉ đồng ý bán căn chung cư đã mua cách đây từ lâu, giờ không có ai ở.
Bố tôi đã mất, vậy mẹ tôi có quyền tự mình bán mảnh đất ở quê và căn hộ chung cư đều được đứng tên của ba mẹ không?
Chào bạn, với câu hỏi bố mất mẹ có quyền bán đất không mà bạn quan tâm, chúng tôi giải đáp như sau:
Bố mất mẹ có quyền bán đất không?
Bố bạn mất, mẹ bạn không có quyền tự quyết định bán toàn bộ đất đai, nhà cửa là tài sản chung của bố mẹ bạn, trừ một vài trường hợp.
Lý do được chúng tôi giải đáp dựa trên quy định pháp luật hiện hành như sau đây:
Căn cứ Điều 35 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, bất động sản là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở là tài sản chung của vợ chồng được định đoạt khi có sự thỏa thuận chung của cả hai.
Việc thỏa thuận này phải được lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực.
Tuy nhiên, khi bố bạn mất, phần tài sản chung với mẹ bạn sẽ được chia thừa kế theo pháp luật (do bố bạn mất không để lại di chúc) theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015.
Những người được định đoạt tài sản chung, hình thành trong thời kỳ hôn nhân của ba mẹ bạn lúc này gồm mẹ bạn và những người thừa kế của ba bạn.
Tạm thời, theo thông tin bạn cung cấp, chúng tôi nhận định những người được nhận thừa kế tài sản của ba bạn theo hàng thừa kế thứ 1 gồm mẹ bạn, các anh chị em của bạn, bạn, ông bà nội của bạn (nếu họ còn sống vào thời điểm ba bạn mất).
Điều này cũng đồng nghĩa rằng, mẹ bạn không được tự mình định đoạt (ví dụ mua bán, tặng cho…) đất đai, căn hộ chung cư, nhà ở là tài sản chung của ba mẹ bạn.
Trình tự, thủ tục bán nhà đất/căn chung cư (chính là chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở cho người khác) được chúng tôi trình bày ở phần dưới.
Bố mất mẹ có quyền bán đất không?
Mặc dù vậy, trong một số trường hợp sau đây, việc định đoạt sẽ do mẹ bạn tự quyết định, gồm:
Toàn bộ những người thừa kế của ba bạn (trừ mẹ bạn) đều từ chối nhận di sản hoặc không có quyền nhận di sản;
Hoặc toàn bộ những người thừa kế của ba bạn đều tặng cho mẹ bạn phần di sản mà họ được hưởng từ ba bạn tại thời điểm phân chia di sản;
Hoặc trong trường hợp nếu đất đai, nhà cửa là tài sản riêng của mẹ bạn (tài sản riêng của vợ theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình) thì mẹ bạn có quyền được tự định đoạt mà không ai có quyền ngăn cản.
Như vậy, với câu hỏi bố mất mẹ có quyền bán đất không được giải đáp ở trên.
Theo đó, nếu tài sản là tài sản riêng của mẹ bạn thì mẹ bạn có quyền bán/chuyển nhượng đất đai mà không ai có quyền ngăn cản.
Trường hợp là tài sản chung của ba mẹ/bố mẹ bạn thì mẹ bạn không được quyền tự định đoạt nếu không có sự đồng ý từ những người đồng thừa kế của ba bạn, trừ trường hợp mẹ bạn được họ tặng cho/hoặc họ từ chối nhận…
Thủ tục bán nhà là tài sản chung sau khi bố mất thế nào?
Bên cạnh vấn đề bố mất mẹ có quyền bán đất không, bán nhà không thì chắc hẳn nhiều người sẽ có mong muốn tìm hiểu về thủ tục bán nhà, bán đất như thế nào khi bố mất.
Nhận thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà;
Ký hợp đồng mua bán/chuyển nhượng;
Thực hiện thủ tục sang tên sổ đỏ khi mua bán nhà đất;
Chi tiết công việc mà những người thừa kế, bên mua, bên bán cần thực hiện trong từng bước như sau:
Bước 1: Thực hiện thủ tục nhận di sản thừa kế
Đây là bước những đồng thừa kế lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản/khai nhận di sản có công chứng, chứng thực và tiến hành sang tên sổ đỏ từ tên ba mẹ bạn thành tên của mẹ bạn cùng những đồng thừa kế khác;
Việc lập văn bản nhận di sản được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất;
Bước 2: Ký hợp đồng mua bán/chuyển nhượng
Người có tên trên giấy chứng nhận/sổ đỏ (hoặc những người được nhận ủy quyền từ người có tên trên sổ đỏ) thực hiện thỏa thuận, lập, ký kết hợp đồng mua bán nhà đất có công chứng/chứng thực theo quy định;
Nếu là tài sản riêng của mẹ bạn thì chỉ mẹ bạn là người ký tên trên hợp đồng mua bán nhà đất;
Tương tự, việc ký hợp đồng mua bán nhà đất được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất;
Thủ tục bán nhà đất sau khi bố mất
Bước 3: Thực hiện thủ tục sang tên sổ đỏ/đăng ký biến động quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở trên đất
Sau khi đã ký kết hợp đồng mua bán nhà ở, bên có nghĩa vụ sang tên thực hiện đăng ký biến động/sang tên sổ đỏ tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền;
Bên mua, bên bán có nghĩa vụ đóng nộp đầy đủ chi phí với cơ quan Nhà nước trước khi nhận kết quả là sổ đỏ/sổ hồng mang tên của bên mua;
Như vậy, chúng tôi đã giải đáp chi tiết các vướng mắc về vấn đề bố mất mẹ có quyền bán đất không, thủ tục bán trong trường hợp này thế nào như ở trên.
Theo đó, thủ tục được thực hiện gồm nhận thừa kế (nếu nhà đất là tài sản chung của ba mẹ bạn), ký hợp đồng mua bán và thực hiện sang tên.
Trên đây là giải đáp của chúng tôi về vấn đề bố mất mẹ có quyền bán đất không? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ 
19006192 để được hỗ trợ.
Tác giả: Trần Điệp 
