Thủ tục, hồ sơ nhận nuôi con nuôi 2023 có gì thay đổi?

Thủ tục nhận con nuôi 2023 được thực hiện ở đâu, có mấy bước, gồm những giấy tờ gì, cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết? Cùng chúng tôi giải đáp những vấn đề vướng mắc này trong bài viết dưới đây.

Thủ tục nhận con nuôi 2023 được thực hiện tại cơ quan nào?

Chào bạn, thủ tục nhận nuôi con nuôi là trình tự các bước đăng ký, ghi nhận về việc đăng ký nhận nuôi con nuôi hợp pháp tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Quy trình thông thường để đăng ký nuôi con nuôi được thực hiện như sau: Chuẩn bị hồ sơ, nộp hồ sơ, xét duyệt hồ sơ, cấp quyết định công nhận con nuôi hợp pháp, trao nhận con nuôi, ghi vào sổ hộ tịch.

Theo quy định tại Điều 19, Điều 37 Luật Nuôi con nuôi 2010, cơ quan có thẩm quyền quyết định, giải quyết yêu cầu nhận con nuôi là:

• Trường hợp nuôi con nuôi trong nước: Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người được giới thiệu làm con nuôi thường trú hoặc nơi người nhận con nuôi thường trú;

• Trường hợp nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài: Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi trẻ em được giới thiệu làm con nuôi thường trú (nơi tiếp nhận và xử lý hồ sơ là Cục Con nuôi);

Lưu ý: Để được nhận con nuôi, người nhận nuôi con nuôi phải đảm bảo thỏa mãn các điều kiện nhận con nuôi theo quy định pháp luật.

Kết luận: Cơ quan có thẩm quyền giải quyết thủ tục nhận con nuôi 2023 là Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi trẻ em được giới thiệu làm con nuôi thường trú.

Trong đó, nếu việc nhận nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền quyết định.

Thủ tục nhận con nuôi 2023 là trẻ bị bỏ rơi ra sao?

Thủ tục nhận con nuôi 2023 khi trẻ được nhận nuôi là trẻ em người Việt Nam bị bỏ rơi (nhận nuôi con nuôi không có yếu tố nước ngoài) được thực hiện theo quy định tại Điều 22 Luật Nuôi con nuôi và những điều khác có liên quan.

Cụ thể, các bước nhận con nuôi bị bỏ rơi được thực hiện như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ nhận con nuôi

Người nhận nuôi con nuôi và trẻ được nhận nuôi cần chuẩn bị hồ sơ theo quy định pháp luật để được giải quyết việc nhận nuôi.

Hồ sơ gồm có:

Hồ sơ của người nhận nuôi và người được giới thiệu làm con nuôi	Người nhận nuôi	Người được giới thiệu làm con nuôi
Giấy tờ, tài liệu cần chuẩn bị	Đơn xin nhận con nuôi; Bản sao Hộ chiếu, Giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ có giá trị thay thế còn hiệu lực; Phiếu lý lịch tư pháp có thời gian được cấp chưa quá 6 tháng, tính đến ngày nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp xã; Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân còn hiệu lực; Giấy khám sức khoẻ do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp; văn bản xác nhận hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế do Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người nhận con nuôi thường trú cấp: ​ Các văn bản này cũng có thời gian được cấp chưa quá 6 tháng, tính đến ngày nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi giải quyết yêu cầu nhận con nuôi;	Giấy khai sinh; Giấy khám sức khoẻ do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp; Hai ảnh toàn thân, nhìn thẳng chụp không quá 06 tháng; Biên bản xác nhận do Ủy ban nhân dân hoặc Công an cấp xã nơi phát hiện trẻ bị bỏ rơi lập;
Căn cứ pháp luật	Điều 17 Luật Nuôi con nuôi 2010, khoản 1 Điều 5, Điều 7 Nghị định 19/2011/NĐ-CP	Điều 18 Luật Nuôi con nuôi 2010

Bước 2: Nộp hồ sơ

• Quy định chung về nơi tiếp nhận hồ sơ: Ủy ban nhân dân xã nơi thường trú của người được nhận làm con nuôi hoặc của người nhận con nuôi (khoản 1 Điều 19 Luật Nuôi con nuôi);

• Riêng đối với trường hợp trẻ em bị bỏ rơi chưa được đưa vào cơ sở nuôi dưỡng:  Ủy ban nhân dân cấp xã nơi lập biên bản xác nhận tình trạng trẻ em bị bỏ rơi (Điều 2 Nghị định 19/2011/NĐ-CP, khoản 1 Điều 1 Nghị định 24/2019/NĐ-CP);

Theo đó, trường hợp của bạn, Ủy ban nhân dân xã nơi lập biên bản xác nhận tình trạng em bé bị bỏ rơi tại Hà Giang là cơ quan tiếp nhận hồ sơ đăng ký nhận nuôi con nuôi.

Bước 3: Tiếp nhận, xử lý hồ sơ

• Ủy ban nhân dân cấp xã nơi nhận hồ sơ có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ;

• Công chức tư pháp - hộ tịch có trách nhiệm tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng và hoàn cảnh của những người liên quan (nếu có) trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ hợp lệ;

Bước 4: Đăng ký, trao giấy chứng nhận nuôi con nuôi

• Trường hợp xét thấy hai bên có đủ điều kiện theo quy định thì Ủy ban nhân dân xã có thẩm quyền tổ chức đăng ký nuôi con nuôi và trao Giấy chứng nhận cho cha mẹ nuôi, đồng thời ghi vào Sổ hộ tịch;

• Kể từ thời điểm được đăng ký nuôi con nuôi, cha mẹ nuôi và con nuôi có đầy đủ các quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con cái, giữa các thành viên trong gia đình theo quy định của pháp luật về hôn nhân gia đình, pháp luật về dân sự;

Lưu ý thêm: 

• Thời hạn giải quyết thủ tục nhận con nuôi 2023 là 30 ngày, kể từ ngày Ủy ban nhân dân cấp xã nhận đủ hồ sơ hợp lệ;

• Lệ phí thực hiện thủ tục đăng ký nuôi con nuôi trong nước là 400.000 đồng/trường hợp (theo khoản 1 Điều 6 Nghị định 114/2016/NĐ-CP);

• Mỗi 6 tháng một lần trong vòng 3 năm, kể từ ngày giao nhận con nuôi, cha mẹ nuôi có trách nhiệm thông báo tình hình về tình trạng sức khỏe, tinh thần, thể chất, sự hòa nhập của con nuôi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi họ thường trú;

Như vậy, thủ tục nhận con nuôi 2023 trong trường hợp trẻ nhận nuôi là người Việt Nam bị bỏ rơi được thực hiện theo trình tự các bước như chúng tôi đã trình bày ở trên.

Nhận con nuôi sinh tại bệnh viện tiến hành thế nào?

Thủ tục nhận con nuôi 2023 trong trường hợp trẻ được sinh ra tại bệnh viện và người mẹ không có khả năng nuôi dưỡng được thực hiện theo quy định tại Luật Nuôi con nuôi 2010.

Về cơ bản, trình tự thực hiện thủ tục nhận con nuôi trong trường hợp trẻ sinh ở bệnh viện không khác biệt nhiều so với trường hợp đăng ký nhận nuôi trẻ em bị bỏ rơi.

Theo đó, thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ, giải quyết thủ tục này là có sự phân biệt. Cụ thể các bước thực hiện như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ nhận con nuôi

Người nhận nuôi con nuôi cũng cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ tương tự như trường hợp nhận nuôi trẻ em bị bỏ rơi mà chúng tôi đã trình bày ở trên.

Hồ sơ đối với trường hợp của trẻ được nhận nuôitrong trường hợp này có sự khác biệt (Điều 18 Luật Nuôi con nuôi) gồm:

• Giấy khai sinh;

• Giấy khám sức khoẻ do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp;

• Hai ảnh toàn thân, nhìn thẳng chụp không quá 06 tháng;

• Biên bản xác nhận do Ủy ban nhân dân hoặc Công an cấp xã nơi phát hiện trẻ bị bỏ rơi lập nếu sau khi sinh, trẻ bị bỏ rơi mà chưa có sự tiếp nhận của đơn vị, cơ sở nuôi dưỡng;

• Quyết định tiếp nhận đối với trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng nếu sau khi sinh, trẻ bị bỏ rơi và đã có cơ sở nuôi dưỡng tiếp nhận;

Bước 2: Nộp hồ sơ

• Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cơ sở nuôi dưỡng tiếp nhận trẻ được sinh ở bệnh viện, sau đó bị bỏ rơi;

• Hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi lập biên bản về việc phát hiện trẻ em bị bỏ rơi nếu sau khi sinh tại bệnh viện, trẻ bị bỏ rơi mà chưa được cơ sở nuôi dưỡng nào tiếp nhận;

• Hoặ Ủy ban nhân xã nơi thường trú của người được nhận làm con nuôi hoặc của người nhận con nuôi;

Bước 3: Tiếp nhận, xử lý hồ sơ

Ngoài các công việc được thực hiện tương tự như trường hợp nhận con nuôi bị bỏ rơi thì công chức tư pháp - hộ tịch còn phải thực hiện:

• Kiểm tra việc cha mẹ để có thỏa thuận với cha mẹ nuôi để giữ lại quyền, nghĩa vụ với con và cách thức thực hiện quyền, nghĩa vụ đó sau khi đã cho làm con nuôi hay không;

• Lấy ý kiến của những người liên quan (cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ). Việc lấy ý kiến phải được lập thành văn bản;

Bước 4: Ghi vào sổ hộ tịch và trao giấy chứng nhận nuôi con nuôi

Nếu xét thấy các bên có đủ điều kiện nhận nuôi, được nhận nuôi theo quy định pháp luật thì Ủy ban nhân dân xã có thẩm quyền thực hiện các công việc sau:

• Tổ chức đăng ký nuôi con nuôi;

• Trao Giấy chứng nhận cho cha mẹ nuôi, cha mẹ đẻ;

• Ghi vào Sổ hộ tịch;

Như vậy, thủ tục nhận con nuôi 2023 trong trường hợp trẻ sinh ở bệnh viện được tiến hành theo các bước mà chúng tôi đã nêu trên.

Thủ tục nhận con nuôi ở trại mồ côi tiến hành ra sao?

Thông thường, thủ tục nhận nuôi con nuôi theo quy định hiện hành được tiến hành thông qua các bước cơ bản như chuẩn bị hồ sơ, nộp hồ sơ, xét duyệt hồ sơ và trả kết quả.

Trường hợp nhận nuôi con nuôi tại trại trẻ mồ côi được thực hiện tương tự như trường hợp nhận con nuôi khi trẻ sinh ở bệnh viện hoặc bị bỏ rơi.

Cụ thể, các bước thực hiện như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Hồ sơ các bên cần chuẩn bị tương tự như trường hợp nhận con nuôi khi trẻ bị bỏ rơi hoặc trẻ sinh tại bệnh viện.

Điểm khác duy nhất là trong hồ sơ của người được nhận nuôi phải có quyết định tiếp nhận của trại mồ côi (cơ sở tiếp nhận nuôi dưỡng trẻ).

Bước 2: Nộp hồ sơ

Ủy ban nhân dân xã nơi cơ sở nuôi dưỡng/trại mồ côi đặt trụ sở là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết hồ sơ đăng ký nhận con nuôi (Điều 2 Nghị định 19/2011/NĐ-CP, khoản 1 Điều 1 Nghị định 24/2019/NĐ-CP)

Bước 3: Tiếp nhận, xử lý hồ sơ đăng ký nhận con nuôi

• Ủy ban nhân dân cấp xã nơi nhận hồ sơ có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ;

• Công chức tư pháp - hộ tịch có trách nhiệm thực hiện các công việc:

  • Kiểm tra hồ sơ;

  • Lấy ý kiến của những người có liên quan;

Bước 4: Ghi vào sổ hộ tịch, trao giấy chứng nhận nuôi con nuôi

Tương tự như trường hợp nhận con nuôi là trẻ sinh ở bệnh viện hoặc trẻ em bị bỏ rơi.

Kết luận: Thủ tục nhận con nuôi 2023 trong trường hợp trẻ được nhận nuôi ở trại trẻ mồ côi được thực hiện theo các bước mà chúng tôi đã nêu trên.

Mức phí, thời gian thực hiện cũng giống với các trường hợp trẻ em sinh ở bệnh viện hoặc bị bỏ rơi như chúng tôi đã nêu ở trên.

Thủ tục nhận con nuôi là cháu ruột tiến hành thế nào?

Thủ tục chú nhận cháu ruột làm con nuôi được tiến hành tương tự như các trường hợp nhận con nuôi là trẻ bị bỏ rơi hoặc trẻ được sinh ở bệnh viện hoặc trẻ đang được nuôi dưỡng tại trại trẻ mồ côi.

Căn cứ Điều 17, 18, 19, 20, 21, 22 Luật Nuôi con nuôi 2010, để nhận cháu ruột làm con nuôi bạn cần thực hiện theo các bước như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ nhận cháu ruột làm con nuôi

Hồ sơ các bên cần chuẩn bị tương tự như trường hợp nhận con nuôi khi trẻ bị bỏ rơi hoặc trẻ sinh tại bệnh viện... như chúng tôi đã nêu trên.

Bước 2: Nộp hồ sơ, tiếp nhận hồ sơ

Ủy ban nhân dân xã nơi chú ruột đăng ký thường trú hoặc nơi trẻ đang thường trú là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận, xử lý hồ sơ.

Bước 3: Xử lý hồ sơ đăng ký nhận cháu ruột làm con nuôi

• Ủy ban nhân dân cấp xã nơi nhận hồ sơ có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ;

• Công chức tư pháp - hộ tịch có trách nhiệm thực hiện các công việc:

  • Kiểm tra hồ sơ;

  • Lấy ý kiến của những người có liên quan (nếu có);

Bước 4: Ghi vào sổ hộ tịch, trao giấy chứng nhận nuôi con nuôi

Tương tự như trường hợp nhận con nuôi là trẻ sinh ở bệnh viện, hoặc trẻ em bị bỏ rơi...

Thời gian giải quyết yêu cầu: Không quá 30 ngày, kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ hợp lệ.

Kết luận: Thủ tục nhận con nuôi 2023 trong trường hợp trẻ được nhận nuôi là cháu ruột được tiến hành theo 4 bước như trên.

Người nhận nuôi con nuôi cũng phải đóng nộp lệ phí theo quy định.

Thủ tục nhận con nuôi cho người nước ngoài tiến hành thế nào?

Luật Nuôi con nuôi 2010 và các văn bản khác có liên quan quy định về trình tự, thủ tục nhận con nuôi trong trường hợp có yếu tố nước ngoài (người nhận nuôi là người nước ngoài).

Theo đó, về cơ bản, các bước thực hiện thủ tục nhận con nuôi trong trường hợp người nhận nuôi là người nước ngoài có sự khác biệt rất lớn so với trường hợp ở trong nước.

Sự khác biệt này thể hiện ở hồ sơ, thẩm quyền, trình tự thực hiện, chi phí... Cụ thể như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Hồ sơ của người nhận nuôi và người được giới thiệu làm con nuôi	Người nhận nuôi	Người được giới thiệu làm con nuôi
Hồ sơ, tài liệu cần chuẩn bị	Đơn xin nhận con nuôi; Bản sao Hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị thay thế còn hiệu lực; Văn bản cho phép được nhận con nuôi ở Việt Nam/quyết định của cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cho người đó nhận con nuôi Việt Nam (bản sao); Bản điều tra về tâm lý, gia đình; Văn bản xác nhận tình trạng sức khỏe (tương đương với giấy khám sức khỏe Văn bản xác nhận thu nhập và tài sản; Phiếu lý lịch tư pháp còn hiệu lực; Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp và vẫn còn hiệu lực; Tài liệu chứng minh thuộc trường hợp được xin đích danh quy định tại khoản 2 Điều 28 Luật nuôi con nuôi 2010; Giấy tờ chứng minh trẻ em được nhận nuôi thuộc một trong các trường hợp theo quy định pháp luật; Lưu ý: Các giấy tờ nêu trên đây của người nhận nuôi con nuôi là người nước ngoài phải được hợp pháp hóa lãnh sự (trừ trường hợp được miễn theo quy định). Toàn bộ hồ sơ này phải được chuẩn bị mỗi thứ 2 bản;	Các giấy tờ như trường hợp nhận nuôi con nuôi trong nước; Bản tóm tắt đặc điểm, sở thích, thói quen của trẻ em: Các thông tin này bao gồm như thông tin về sức khỏe, tình trạng bệnh tật (nếu có) của trẻ em, sở thích, thói quen hàng ngày đáng lưu ý của trẻ em; Trường hợp cha dượng hoặc mẹ kế nhận con riêng của vợ hoặc chồng làm con nuôi thì không cần văn bản này; Văn bản của Sở Tư pháp kèm theo giấy tờ, tài liệu về việc đã thông báo tìm gia đình thay thế trong nước cho trẻ em theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 15 của Luật nuôi con nuôi; Văn bản xác nhận của Cục Con nuôi về việc đã hết thời hạn thông báo theo quy định nhưng không có người trong nước nhận trẻ em làm con nuôi. ​Lưu ý: Toàn bộ các giấy tờ, tài liệu này phải được lập thành 3 bản.
Căn cứ pháp luật	Điều 31 Luật Nuôi con nuôi, khoản 2 Điều 5, Điều 13 Nghị định 19/2011/NĐ-CP	Điều 14 Nghị định 19/2011/NĐ-CP, khoản 6 Điều 1 Nghị định 24/2019/NĐ-CP

Bước 2: Nộp hồ sơ

Căn cứ Điều 31, Điều 32 Luật Nuôi con nuôi 2010, nơi tiếp nhận hồ sơ nộp đăng ký nhận con nuôi của người nước ngoài như sau:

• Người nhận nuôi con nuôi: Cục Con nuôi hoặc Cơ quan đại diện Ngoại giao/Cơ quan Lãnh sự của nước mà người nhận nuôi có quốc tịch tại Việt Nam.

• Người được giới thiệu là con nuôi: Sở Tư pháp nơi người được giới thiệu làm con nuôi thường trú;

Bước 3: Kiểm tra, xác minh hồ sơ, xác nhận trẻ em có đủ điều kiện được cho làm con nuôi

Sở Tư pháp có trách nhiệm:

• Lấy ý kiến của người có liên quan;

• Đề nghị Công an cấp tỉnh xác minh về trường hợp trẻ em bị bỏ rơi cần phải xác minh;

• Xác nhận trẻ em đủ điều kiện được nhận làm con nuôi hay không và gửi Bộ Tư pháp;

Bước 4: Xác nhận của cơ quan có thẩm quyền của nước nơi người nhận con nuôi thường trú

• Cơ quan có thẩm quyền của nước nơi người nhận con nuôi thường trú thông báo về sự đồng ý của người nhận con nuôi đối với trẻ em được giới thiệu, xác nhận trẻ em sẽ được nhập cảnh và thường trú tại nước mà trẻ em được nhận làm con nuôi bằng văn bản gửi qua đường ngoại giao cho Bộ Tư pháp;

• Bộ Tư pháp gửi thông báo cho Sở Tư pháp;

Bước 5: Trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc nuôi con nuôi

• Sở Tư pháp trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định cho trẻ em làm con nuôi nước ngoài;

• Sở Tư pháp thông báo cho người nhận con nuôi đến Việt Nam để nhận con nuôi;

• Sở Tư pháp gửi Bộ Tư pháp quyết định cho trẻ em là con nuôi nước ngoài của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, biên bản giao nhận con nuôi để Bộ Tư pháp gửi cơ quan, tổ chức nước ngoài (nếu cơ quan này có yêu cầu);

Bước 6: Tổ chức việc nhận nuôi con nuôi

Sở Tư pháp đăng ký việc nuôi con nuôi theo quy định của pháp luật về đăng ký hộ tịch và tổ chức lễ giao nhận con nuôi tại trụ sở Sở Tư pháp.

Lễ giao nhận con nuôi phải có mặt của:

• Đại diện Sở Tư pháp;

• Trẻ em được nhận làm con nuôi;

• Cha mẹ nuôi;

• Đại diện cơ sở nuôi dưỡng đối với trẻ em được xin nhận làm con nuôi từ cơ sở nuôi dưỡng hoặc cha mẹ đẻ, người giám hộ của trẻ em đối với trẻ em được xin nhận làm con nuôi từ gia đình;

Lưu ý về lệ phí nhận nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài:

Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 6 Nghị định 114/2016/NĐ-CP, lệ phí khi đăng ký nhận con nuôi trong từng trường hợp như sau:

• Trường hợp người nước ngoài thường trú ở nước ngoài nhận con nuôi là công dân Việt Nam: 09 triệu đồng/trường hợp;

• Trường hợp người nước ngoài thường trú ở Việt Nam nhận con nuôi là công dân Việt Nam: 4,5 triệu đồng/trường hợp;

• Trường hợp người nước ngoài cư trú ở khu vực biên giới của nước láng giềng nhận trẻ em Việt Nam thường trú ở khu vực biên giới của Việt Nam làm con nuôi: 4,5 triệu đồng/trường hợp;

Kết luận: Thủ tục nhận con nuôi 2023 trong trường hợp có yếu tố nước ngoài (người nhận nuôi là người nước ngoài) được thực hiện theo các bước mà chúng tôi đã nêu trên.

Bạn đối chiếu với trường hợp của mình để thực hiện cho đúng trình tự.

Trên đây là giải đáp thắc mắc của chúng tôi về thủ tục nhận con nuôi 2023, nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ  19006199 để được hỗ trợ.