Thời điểm cuối năm, nhu cầu vay tiền tiêu Tết sẽ tăng đột biến. Tuy nhiên để không sập bẫy "tín dụng đen" khi vay tiền, người dân cần lưu ý một số điều.
Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi cho Hieuluat. Để thông tin về vướng mắc của bạn, trước hết chúng tôi xin nói về các hình thức cho vay "tín dụng đen" hiện nay.
Các hình thức cho vay “tín dụng đen” hiện nay
"Tín dụng đen" được hiểu là hình thức cho vay vốn nhưng có lãi suất cao của cá nhân hoặc tổ chức nào đó. Hoạt động cho vay vốn này không được pháp luật công nhận, không thông qua các đơn vị, tổ chức được nhà nước cho phép hoạt động tín dụng.
Tình trạng vay “tín dụng đen” tuy đã được báo chí, các phương tiện truyền thông cảnh báo, ngăn chặn, nhưng loại hình này vẫn phát triển và biến tướng, với nhiều hình thức cho vay qua app (ứng dụng) với những cách tiếp cận khác nhau, khiến nhiều người dễ bị sập bẫy.
Thông tin trên CAND, một trung táchuyên nghiên cứu về Tội phạm học cho biết, hiện có hai hình thức cho vay phổ biến là: vay qua ứng dụng trực tuyến (app) và vay trên website.
Hình thức cho vay với thủ tục đơn giản, hấp dẫn nhiều người vì không cần tài sản thế chấp. Người vay chỉ cần chụp giấy tờ tùy thân như Căn cước công dân hoặc Chứng minh nhân dân để cung cấp cho bên tín dụng.
- Vay qua app: bên cho vay được quyền truy cập các thông tin cá nhân như danh bạ điện thoại, tin nhắn, đồng bộ Google và lịch sử cuộc gọi trong vòng 6 tháng trên điện thoại của người vay.
- Vay qua website: người vay gửi đường dẫn tới trang cá nhân của mình như facebook, zalo.
Khi vay "tín dụng đen" người vay phải trả phí dịch vụ ngay cho khoản mình đã vay. Ví dụ, vay 100 nghìn đồng thì người vay chỉ được bên vay đưa số tiền là 70 - 80 nghìn, nhưng số tiền vay vẫn bị ghi nợ là 100 nghìn.
Nếu đến hạn, bên vay không thanh toán lãi, bên cho vay sẽ truy cập danh bạ điện thoại, gọi điện khủng bố người vay tiền, thậm chí cả gia đình, bạn bè để tạp sức ép, buộc người vay phải trả lãi.
"Tín dụng đen" biến tướng với nhiều hình thức tiếp cận người vay. (Ảnh minh họa)
Để không sập bẫy tín dụng đen khi vay tiền tiêu Tết, cần lưu ý gì?
Để không sập bẫy "tín dụng đen" khi vay tiền tiêu Tết qua app cũng như đảm bảo an toàn khi vay tiền online, người dân cần:
1. Tìm hiểu, lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ uy tín, thể hiện đầy đủ các thông tin tên công ty, mã số doanh nghiệp, địa chỉ, các chính sách cụ thể về lãi suất vay (trả nợ trước hạn, chậm trả).
2. Tìm hiểu kỹ thông tin về điều khoản, dịch vụ, các quy định về lãi, phí, hạn mức trả nợ... trước khi quyết định vay tiền qua app, web.
3. Không nên vay mượn, tiếp cận thông tin cho vay ở những tờ rơi dán trên cột điện của các app vay tiền không rõ nguồn gốc, các đơn vị không được cấp phép.
4. Nếu vay trên app, không cho phéo truy cập danh bạ điện thoại, truy cập tài khoản mạng xã hội của mình.
5. Nếu phát hiện app cho vay nặng lãi, cần sớm thanh toán các khoản nợ và trình báo cho cơ quan Công an khi bị các đối tượng cho vay đe dọa.
6. Khi có nhu cầu vay tiền, người dân cần liên hệ trực tiếp đến các công ty tài chính uy tín, được cấp phép hoạt động theo quy định của pháp luật để được hướng dẫn.
Tội cho vay nặng lãi đã được quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự, sửa đổi bổ, sung năm 2017:
1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. “Phạm tội mà thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên”, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Vì vậy người vay tiền cần giữ lại toàn bộ các chứng từ vay, thỏa thuận, chứng cứ về việc bị cho vay nặng lãi để trình báo công an, bảo vệ quyền lợi của mình khi khởi kiện ra Công an xã, phường, thị trấn hoặc khởi kiện ra tòa.
Nếu bên cho vay có hành vi “siết nợ” bằng cách đăng hình ảnh người vay lên mạng xã hội với lời lẽ đe dọa, vu khống, xúc phạm danh dự nhân phẩm, bên vay có quyền yêu cầu cá nhân, tổ chức liên quan gỡ bỏ hình ảnh đó.
Ngoài ra, bên vay cũng có thể trình báo tới cơ quan Công an để điều tra xử lý vi phạm.
Căn cứ quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 84, Nghị định 15/2020/NĐ-CP:
- Bị phạt từ 10 - 20 triệu đồng với người có hành vi thu thập thông tin cá nhân mà chưa được sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân về phạm vi, mục đích của việc thu thập và sử dụng thông tin đó.
- Bị phạt từ 20 - 30 triệu đồng với hành vi thu thập, sử dụng, phát tán, kinh doanh trái pháp luật thông tin cá nhân của người khác.
Nếu có hành vi bôi nhọ, vu khống người vay tiền trên mạng xã hội, người cho vay có thể bị xử lý về tội làm nhục hoặc tội vu khống người khác theo Điều 155, Điều 156 của Bộ luật Hình sự năm 2015.
Bên cho vay bị xử lý, người vay có cần trả nợ không?
Cho vay “tín dụng đen” (vay lãi nặng) là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm, cá nhân/tổ chức cho vay sẽ bị xử lý hành chính hoặc chịu trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ, hành vi vi phạm.
Tuy nhiên, không phải khi bên cho vay bị xử lý thì bên vay tiền không trả lại khoản vay.
Vì theo Điều 466 Bộ Luật Dân sự, bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ số tiền khi đến hạn. Khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự có quy định: Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
Như vậy, nếu bị cho vay nặng lãi thì phần lãi suất vượt quá lãi suất giới hạn (20%/năm) sẽ không có hiệu lực. Và người vay phải trả lãi suất trong giới hạn cho phép cùng nợ gốc cho người vay.
Vừa rồi là các lưu ý để không sập bẫy tín dụng đen khi vay tiền tiêu Tết? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ 
19006192 để được giải đáp.
Tác giả: Bảo Hà 
